Rize Ziraat Odası Başkanı Nevzat Paliç: 2021 yılı yaş çay fiyatı yeterli değil

Haber: Gençağa Karafazlı-Hüseyin Altun

AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2021 yılı yaş çay fiyatını 4 TL olarak açıklaması üzerine, üreticiler ve bazı siyasi parti temsilcilerinden bu fiyata tepki geldi.

Açıklanan fiyatın enflasyonun altında olduğu ve üreticilerin maliyetlerini karşılamadığı belirtilerek, fiyat yeterli bulunmadı.

‘Sadece özel sektör memnun’

Rize Ziraat Odası Başkanı Nevzat Paliç, fiyat açıklanırken kendilerine hiçbir devlet yetkilisinin danışmadığını, açıklanan fiyatın da sadece özel sektörü memnun ettiğini belirterek şunları söyledi:

Bu seneki fiyattan önce geçen senenin fiyatlarına bakmak istiyorum. Geçen sene tüm tarım ürünleri verilen taban fiyatın en düşüğü çaya verilmiştir. Özel sektörde çayı ÇAYKUR fiyatından alacağını, fiyatı düşürmeyeceğini açıkladı. Ama özel sektör üç gün sözünde duramadı. Çayımızın yüzde 40’ını özel sektör düşük fiyattan satın aldı.

Yani 2020 yılında tarımda en çok çay üreticisi mağdur oldu. Şimdiki verilen fiyatlar için ise biz üreticinin göz önünde bulundurarak fiyatın 4 lira 40 kuruş olmasını istedik. Geçen seneye göre yüzde 30 bir zamma tekabül ediyordu. Bu aslında gübre zammını karşılaştırırsak, çaydaki maliyeti karşılamıyor. Dolayısıyla bu bile yeterli değil.”

Paliç, bu fiyatlardan çay sanayicilerinin memnun olduğunu, ancak 210 bin çay üreticisinin memnun olmadığını kaydetti.

‘ÇAYKUR kota uygulamadı’

Paliç, ÇAYKUR’un çay politikaları için de şu açıklamaları yaptı:

ÇAYKUR kota uygulamayarak gereğini yaptı. Fakat yıllık çay üretim kapasiteleri 9 bin 200 ton. Bu kapasite dolduğu zaman günlük kontenjana geçiyor. Kontenjanı 20 kiloya indirdiği zaman üreticinin çayını bekletme imkanı yok. Depolama imkanı yok. Böyle olunca vatandaş özel sektöre mahkum oluyor.
Özel sektörün eline böyle bir fırsat geçtiği zaman fiyatı indiriyorlar. Ya da 1 yıl vadeli alıyorlar. Bu da yine fiyatın indirilmesi anlamına geliyor. Şimdi bunlar böyle yaptığı zaman fiyat indirmek istemeyen özel sektörde indirmek durumunda kalıyor. Fiyat indirmek istemeyen sanayicilere de baskı yapıyorlar.”

‘Özel sektör fiyatları düşürmesin’

Nevzat Paliç, en büyük taleplerinin özel sektörün fiyatlarını düşürmemesi olduğunu kaydederek, üreticiye sahip çıkılması gerektiğine vurgu yaptı:

Bizim en önemli talebimizde özel sektörün fiyatları düşürmemesidir. Yüzde 40’a kadar fiyatları düşürüyorlar ya da yaş çay karşılığı kuru çay veriyorlar. Onu da farklı bir fiyattan verdikleri için yine üretici mağdur oluyor. Üretici gübreyi alıyor peşin, işçi çalıştırıyor. Vatandaş bu maliyetleri nasıl karşılasın? Benim talebim hem kaliteli çay alsınlar. Bu sektörün tabanında üretici vardır. Üretici olmazsa bunların hiçbiri olmaz. Önce üreticiye sahip çıksınlar. Tüketiciye de kaliteli ürün içirilelim. Onlar da memnun olsun. Ben hiçbir ayağın mağdur olmasından yana değilim.

Kuru çaya zam yapılmasını istiyorlar. Ama yapıldığı zamanı da gördük. Yine düşük fiyattan yaş çay aldılar. Özel sektör çok fazla para kazandığı zaman üretici az kazanıyor fiyat arttıralım diyene rastlamadım. Belki apartmanlar dikerler ama üreticiye 1 kuruş fazla vermemenin hesabını yaparlar.”

Çay konseyindeki görüşmeler

Paliç, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi başkanlığındaki çay konseyinde neler yapıldığına dair soruya da şöyle cevap verdi:

Şu ana kadar maddeleri görüştük ama bizim elimizde bu maddelerin ne olduğuna dair yazılı bir belge yok. Görüştük ama söylediklerimizi değiştirdiler mi değiştirmediler mi, Ne kadar değiştirdiler elimizde böyle bir kayıt yok. Hem içerisindeyiz hem de bizde yok. Üreticinin aleyhine olan maddelere karşı çıktık. ÇAYKUR’un borsaya mecbur bırakılmasına karşıyım. ÇAYKUR isterse borsaya girer. Paketli çay yapanlar borsaya girmeyecek. Öyle olsa baştan karşı olurdum. ÇAYKUR kendisi satmak istiyorsa kendisi satabilir. Bu kendi yetkilerinde olmalıdır.

Komisyonda üniversite hocalar, sivil toplum örgütleri var. Bizler de bu toplantılarda bilgilenmek için gidiyoruz. Sadece Rize sınırları içerisinde 135 bin tane çay ruhsatı olan üretici var. ama ÇKS’ye kayıtlı sayısı 15 bini bulamamış. Maalesef komisyonda 2 tane ziraat odası var. sanayici ise en başta çok daha fazlaydı. İtiraz ettik, önce geri çektiler ama tekrar geri geldi. Sanayiciler bizden daha fazla. Denge olması lazım.”

‘ÇAYKUR bölgenin sosyal güvencesi’

Nevzat Paliç, ÇAYKUR’un özelleşmesiyle ilgili soruya da şöyle cevap verdi:

ÇAYKUR’un özelleşmesi demek, Türk çayının ortadan kalması demektir. Çünkü en yakın komşumuz Gürcistan da çay üretiyor. Çayı da arazileri de bizden iyi. Onlardan beter oluruz. ÇAYKUR olmasa bu sektör ayakta durmaz. Özel sektörün kendi arasında bile anlaşma şansı yoktur. Üretici çayına sahip çıkmaz. Zaten tarlaya zor giriyor. Bu bölgede çaydan başka da bir ürün olmaz. ÇAYKUR’un daha güçlenmesi bu işin lokomotifi olması gerekiyor. ÇAYKUR bu bölgenin sosyal güvencesidir.”