By John Light tarafından Grist‘te yayınlanan yazıyı Yeşil Gazete gönüllü çevirmeni Mehmet Ender‘in çevirisiyle sunuyoruz.
***
Her sene olduğu gibi orman yangınlarının şiddetini arttırdığı bir sezon yaşıyoruz. Ancak bu yaz yangınlar açısından özellikle sert geçiyor: yalnızca Haziran ayı içerisinde Alaska’da 1,1 milyon dönüm arazi alevlere teslim oldu. The New York Times’ın Kaliforniya’daki yangınları konu alan sayısında aktardığına göre 11 Temmuz itibariyle eyalette itfayeciler 3.381 orman yangınına müdahale etti. Bu geçtiğimiz 5 senenin ortalamasından 1.000 fazla.
Bu, büyük ihtimalle bir tesadüften ibaret değil. Bu hafta Nature Communications’ta yayınlanan bir çalışma şiddetlenen orman yangınları sezonunu iklim değişikliğiyle ilişkilendiriyor ve iklim değişikliği devam ettiği sürece bu yangınlardaki artış eğiliminin de süreceğini öne sürüyor. Çalışmanın yazarına göre “Orman yangınları kuru hava, yeterli yakıt ve tutuşturma kaynağının bir araya gelmesiyle ortaya çıkıyor.” Bu faktörlerin en değişken olanı ise hava durumu.
Çalışma ayrıca orman yangınlarının da iklim değişikliğini körüklediğini ve böylece korkutucu bir döngünün ortaya çıktığını aktarıyor.
Çalışmanın yazarı, on yıllarca senelik veriyi inceledikten sonra, orman yangınları sezonunun 1973 ve 2013 seneleri arasında küresel bazda yüzde 18,7 uzadığına dikkat çekiyor. Elbette bu oran bazı bölgeler için çok daha kötü: Güney Amerika’nın bazı bölgelerinde yangın sezonu son 35 sene içerisinde kabaca yüzde 33 oranında artış gösterdi.
Baş Yazar W. Matt Jolly’nin Climate Wire’a belirttiğine göre “Orman yangınları konusunda yeni bir döneme giriyor olabiliriz ve eğer bu eğilim değişmezse çok daha fazla yangın ve yanmış alanla karşılaşabiliriz.”
Aşağıdaki harita 1979’dan beri yangın sezonu süresinde artış olan bölgelere vurgu yapıyor. Kırmızı bölgeler en fazla artışla karşılaşanlar.
Grafik: Nature Dergisi
Uzayan yangın sezonları ağır bir ekonomik hasara yol açıyor. Çalışmaya göre:
Geçtiğimiz 10 senelik süre boyunca, yangınları kontrol altına almanın yıllık maliyeti Birleşik Devletler için 1,7 milyar Amerikan dolarını, Kanada içinse 1 milyar Amerikan dolarını aşmış durumda. Bu maliyetleri oluşturan yangınlara hazırlık, yangınların bastırılması ve ekonomik kayıplar gibi tüm bileşenler hesaba katıldığında, toplam maliyetler verilen değerlerin çok daha üzerine çıkıyor. Avusturalya’da 2005 senesinde yangınların toplam maliyeti yaklaşık olarak 9,4 milyar Amerikan dolarına ulaştı. Bu rakam gayri safi yurtiçi hasılanın yaklaşık yüzde 1,3’üne tekabül ediyor.
İklim değişikliği nedeniyle artış gösteren yangınlar atmosfere püskürttüğü karbon dolayısıyla iklim değişikliğine ivme kazandırdı. Yangınlar nedeniyle atmosfere salınan karbon miktarı insanların fosil yakıtları yakarak ürettiği karbon miktarının neredeyse yarısından daha fazla.
Tüm bunlar bizi yazıda dikkat çekilen en korkutucu teoriye götürüyor: İklim değişikliğinin boyutu arttıkça dünya ormanları atmosferden daha az karbondioksit yakalayabiliyor. Çünkü iklim değişikliğinin körüklediği yangınlar ormanları yok ediyor. Buna göre orman yangınları iklim bilimcilerin pozitif geri besleme mekanizması olarak adlandırdığı şekilde işlev görüyor. Orman yangınları küresel ısınmayla artarken bir yandan da yarattığı ısıyla küresel ısınmayı besliyor. Bu belki de kırmak için çok geç kalınmış bir döngü olabilir.
Yazının İngilizce Orijinali
Yazar: John Light
Yeşil Gazete için Çeviren: Mehmet Ender
(Yeşil Gazete, Grist)
Comments