Justin Sink ve Alex Nussbaum tarafından Bloomberg‘de yayınlanan haberi Yeşil Gazete gönüllü çevirmeni Elif İlik‘in çevirisiyle paylaşıyoruz.

***

• OECD anlaşması kömür santrallerinin %85’inin ihracat fonlarını kaldıracak.
• ABD ve Japonya anlaşmayı Paris İklim Zirvesi’nden iki hafta önce gerçekleştirdi.

OECD üyesi ülkeler, geçtiğimiz Salı günü tarihî bir anlaşmaya imza attılar. Buna göre kömür yakıtlı enerji santrallerine yapılan kamu finansmanı azaltılacak. Bu değişikliğin Paris’teki küresel iklim değişikliği zirvesi öncesi sektöre darbe vurması bekleniyor.

Beyaz Saray’la yapılan konferans bağlantısında elde edilen bilgilere göre, anlaşma kapsamında dünyanın en zengin ekonomileri, şirketlerin kömür yakıtlı enerji santralleri inşa etmek için teknoloji ihraç etmelerine yardımcı olan devlet desteğini sınırlandıracak. Bu santraller küresel ısınmanın artmasından sorumlu tutulan karbondioksit salımının en büyük kaynaklarından biri olarak görülüyor. Muhabirleri bilgilendiren üst düzey bir yetkili, bu politikanın gelecekteki kömür projelerinin %85’inin finansmanına son vereceğini belirtti. Yetkili, bu konuda konuşma yetkisi olmadığı için kimliğinin gizli kalmasını tercih etti.

ABD Eximbank, Dünya Bankası ve Avrupa Yatırım Bankası da dahil olmak üzere, birçok önde gelen kredi kurumu kömür projelerine desteklerini kestiler. 34 OECD üyesi arasında yapılan yeni anlaşma, Japon ve Güney Kore’nin de dahil olduğu ülkelerin, ilk kez fonlama konusunda sınırlandırmaya gideceği anlamına geliyor. Aniden düşen küresel fiyatlar, yeni çevresel düzenlemeler ve Çin’deki yavaşlayan büyüme nedeniyle olumsuz etkilenmiş olan kömür sektörü için bu daha fazla kötü haber demek.

Obama’nın Zaferi

Anlaşma, yerel iklim politikaları eleştirilen ABD Başkanı Barack Obama için de uluslararası çevre açısından bir başarı. Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu ABD Senatosu’nda Salı günü, enerji santrallerinin yarattığı kirliliğe ilişkin yeni kanunların çok maliyetli olacağını öne sürerek bunları engellemek için bir oylama yapıldı. Beyaz Saray, bunu veto edeceği konusunda uyardı.

Washington’daki Dünya Kaynakları Enstitüsü’nün analizine göre, dünya çapında yaklaşık 1200 kömür yakıtlı santral inşası teklifi var. Bunların dörtte üçünden fazlası Hindistan’da ve Çin’de yer alıyor.

OECD ülkeleri Salı günkü resmi tebliğde, “İklim değişikliği günümüzün en büyük problemlerinden biri,” açıklamasını yaptılar. “Savurgan tüketimi destekleyen fosil yakıt desteklerini yeniden düzenlemek ve aşamalı olarak azaltmak için verdiğimiz çabayı yeniden dile getiriyoruz.”

Ulusal Madencilik Birliği, Obama’nın anlaşmadaki rolünü eleştirdi ve ABD Başkanı’nın, bu aşamalı azaltma sürecinin 2017 yılına kadar başlamayacağı ve süreçte gelişmiş kömür teknolojilerinin finansmanına izin vermeye devam edileceği gerçeğinin üzerini örttüğünü belirtti.

Ulusal Madencilik Birliği sözcüsü Luke Popovich e-posta olarak yaptığı açıklamada “Başkan tarihin yanlış yerinde duruyor,” diye konuştu.

“Kömür döneminin sona erdiğini düşünüyor olabilir ama diğer 19 zengin OECD ülkesinin böyle düşünmediği ortada. Obama’nin görev süresi sona erdikten sonra bile kömür kullanmaya devam edecek gelişmekte olan ülkerin de.”

Japonya’nın tepkisi

Obama yönetimi uzun yıllardır uluslararası finansmana ilişkin değişiklikler istiyor, ancak Japonya’nın tepkisiyle karşılaşıyordu. Japonya, Toshiba Corp.’un da dahil olduğu yerel teknoloji ihracatçılarına yarar sağlayan desteklerin azaltılmasına karşı çıkıyordu. Bu senenin başında iki ülke finansmanın bir kısmının devam etmesi konusunda mutabakata vardılar.

ABD’li çevreci bir grup olan Doğal Kaynakları Savunma Konseyi ve ortaklar tarafından birlikte yazılan Haziran raporuna göre, Japonya küresel kamu kömür finansmanının en büyük destekçilerinden biri. Ayrıca düşük karbonlu ekonomiyi savunan bir sivil toplum grubu olan E3G’nin geçen ayki açıklamasına göre, Japonya, kömür kullanmayı sona erdirme çabası konusunda G7 ülkelerinin arasında en sonuncu sırada.

‘İnanılmaz önemli’

Bir sene içinde yürürlüğe girecek olan yeni politika, yalnızca “ultra süper önemli” olarak adlandırılan ve en katı çevre standartlarına göre inşa edilmiş kömür yakıtlı enerji santrallerine devlet desteği sağlayacak. Obama yönetimi kömür yakıtlı santrallerin %85’inin ilerde OECD ülkelerinden bu fon desteğini almaya hak kazanamayacağını öngörüyor.

Anlaşma kapsamında, fonlamaya ilişkin kısıtlamalar dört yıl içinde daha sıkı bir hale gelecek.

Sektör temsilcileri bu OECD anlaşmasının, önümüzdeki yıllarda gelişmekte olan ülkelerin enerji sağlamak için kömüre ihtiyaç duyacağının bilincinde olduğunu söylüyor.

Popovich, “Bu anlaşma gelişmiş kömür teknolojileri için finansmanın devam etmesinin önemini üstü kapalı olarak kabul ediyor ve kömürün dünya için devam eden önemini dile getiriyor,” diye konuştu.

Obama yönetiminden bir yetkili OECD finansmanı sayesinde geçtiğimiz yedi yılda 35 milyar dolarlık kömür ürünü satın alındığını belirtti.

Konuyla ilgili bazı kaygılar

Anlaşma Japonya’daki çevre aktivistleri tarafından bir dereceye kadar memnuniyetle ancak biraz da endişeyle karşılandı.

Japonya Sürdürülebilir Çevre ve Toplum Merkezi, Kiko Ağı ve çevre grubu Friends of the Earth Japonya, e-posta olarak yaptıkları açıklamada, “Bu anlaşma ileriye yönelik önemli bir adım. Çünkü OECD küresel çapta yeni kömür yakıtlı santrallerin sınırlandırılmasına ilişkin tavrını koydu,” dedi. “Ancak ultra süper önemli santraller de, doğal gaz yakıtlı santrallerin iki katı kadar karbon salımı yapıyor. Dolayısıyla bir an önce prensipte kömür enerjisinin bırakılmasını teşvik etmek amacıyla revizyonların yapılması gerekiyor.

Anlaşma, aylarca süren görüşmelerin sonucunda gerçekleşti. Güney Kore ve Avustralya’dan gelen arabulucular, gelişmekte olan ülkelerde katı çevre standartlarına uymayan küçük kömür santrallerinin inşasına izin veren bir istisna yaratılmasını sağladı. İdari yetkili bu tavizin anlaşmanın tümü dikkate alındığında önemsiz olduğunu belirtti.

Japonya Dışişleri Bakanlığı’ndan bir yetkili telefonda, “İklim değişikliği ile mücadele etmek için yüksek verimli kömür enerjisinin teşvik edilmesinin etkili ve gerçekçi bir yöntem olduğunu düşünüyoruz,” açıklamasını yaptı. Yetkili, bakanlık politikası gereği kimliğinin gizli tutulması şartıyla konuştu ve “Anlaşmayı memnuniyetle karşılıyoruz. Japonya’nın konuyla ilgili duruşu, anlaşmada yeterince yansıtılıyor” dedi.

Anlaşmanın ilanı, dünya liderlerinin Paris’teki küresel iklim görüşmelerinden iki hafta önce yapıldı. Yaklaşık 200 ülke arasındaki görüşmeler, ülkelerin kömür ve diğer kaynakların karbon kirliliğini kontrol altına alma konusunda taahhüt verdikleri bir anlaşmayla sonuçlanabilir.

Haberin İngilizce Orijinali

Haber: Justin Sink ve Alex Nussbaum

Yeşil Gazete için çeviren: Elif İlik

(Yeşil Gazete, Bloomberg)