Maden Kanunu’nda değişiklik teklifine Kazdağları’ndan itiraz: Geri çekin!

Türkiye Büyük Millet Meclisi‘ne (TBMM) 29 Ocak 2024 tarihinde sunulan ve madencilik faaliyetlerinde önemli değişiklikler öngören yeni Maden Kanunu teklifinin geri çekilmesi için çağrılar artıyor.

Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu‘nda görüşülen ve 5 Şubat’ta raporlanarak komisyondan geçen teklif, çevreci gruplar ve sivil toplum kuruluşları tarafından endişeyle karşılanıyor.

Teklif, madencilik faaliyetlerini kolaylaştırırken, Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu (UMREK) raporlama sistemini zorunlu olmaktan çıkararak gönüllülük esasına dayandırıyor. Bu durum, maden kaynakları ve rezervlerine ilişkin raporlamaların uluslararası standartlarda yapılmasını gerektiren mevcut yasal düzenlemelerin gevşetilmesi anlamına geliyor.

Mevcut kanunda, 14/2/2019 tarihinde yapılan düzenleme ile muhtemel rezerv alanlarına ilişkin kaynak ve rezerv raporlamalarının, tüm ruhsat sahalarında UMREK tarafından yayımlanan koda uygun olarak; yani uluslararası standartlarda yapılması gerektiği aksi takdirde raporlanmayan alanların ruhsattan taksir edileceği belirtilerek rapor hazırlamaları için  IV. Sınıf madenlere 10 yıl, diğer madenlere ise beş yıl süre verilmişti. Bu süre 14 şubat tarihinde doldu.

Şirketlerin bu raporu hazırlayıp hazırlamadıkları bilinmiyor. Ancak teklifin gerekçesinde şunlar ifade ediliyor:

“I. Grup, II. Grup, III. Grup ve V. Grupta olan madenler, genellikle yüzeyde veya yüzeye çok yakında bulunan, kimyasal özelliklerinin belirlenmesinin haricinde detaylı arama faaliyetlerine ihtiyaç duyulmayan madenlerdir. Bu yönüyle bu madenlerin aranıp işletilmesine ilişkin yatırımları daha çok küçük veya orta ölçekli şirketler yapmaktadır. Bu kapsamda UMREK Koduna göre rapor hazırlanması I. grup, II. grup, III. grup ve  V. grup madenler için teknik olarak gerekli olmadığı gibi yüksek raporlama maliyetleri bu gruplara ilişkin madencilik faaliyetleri olumsuz şekilde etkilemektedir.”

Kazdağları Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği‘nden yapılan açıklamada şunlara dikkat çekiliyor: “Bu değişikliğin altında yatan sebep, iktidarca koşulsuz desteklenen inşaat sektörü için gereken taş, mermer gibi özellikle II. Grup madenlerin daha rahat çıkartılmasının sağlanmasının önünü açmaktır. II-a Grubu madenler, küresel karbon salımlarının baş aktörlerinden olan inşaat sektörünü ayakta tutan madenlerdir. Bu grupta yer alan madenler hazır beton ve asfalt yapımında, çimento üretiminde yüzde 60 oranında ana hammadde olarak kullanılıyor.

‘Teklif geri çekilmeli’

Teklifin, özellikle inşaat sektörünü desteklemek amacıyla II. Grup madenlerin daha kolay çıkarılmasını sağlamak için hazırlandığı ifade ediliyor. Bu madenlerin çevre üzerindeki etkilerinin azaltılmasını amaçlayan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreçlerinde de kolaylıklar sağlanacağı belirtiliyor.

‣ Su ve Vicdan Nöbeti: Yeni Maden Kanunu tarafımızca kabul görmeyecektir
‣ 212 maden sahası daha ihaleye açılıyor

Dernek, UMREK raporlarının zorunluluğunun kaldırılmasının, çevre ve halk sağlığı üzerinde ciddi etkiler yaratacağı ve vatandaşların bilgiye erişim hakkını engelleyeceği konusunda uyarıda bulunuyor. Ayrıca, bu değişikliğin, çevresel demokrasi, doğa ve insan hakları meselesi olduğu vurgulanıyor.

Teklifin geri çekilmesi çağrısında bulunan Kazdağları Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği,  tüm siyasi partilerin milletvekillerine, teklifin geri çekilmesi için görev yapmaları ve aksi halde oylamada aleyhte oy kullanmaları çağrısında bulundu.

Açıklamada, Maden Kanunu’nda öngörülen bu değişikliklerin, Türkiye’nin doğal ve kültürel varlıklarının korunması açısından geri adım anlamına geleceği ifade edildi.