[Kömür kokusunda kamp-3] Dönüş: Zonguldak’tan kalanlar…

ZONGULDAK– İklim Adaleti Koalisyonu ve Yeşil Sol Parti‘den  üyelerin, çeşitli ekoloji derneklerinden aktivistlerin ve vatandaşların katıldığı beş günlük ekoloji kampı son buldu.

‣[Kömür kokusunda kamp-1] Çaycuma yolunda: Kirlilik turizmi
‣[Kömür kokusunda kamp-2] Zonguldak sokaklarında dolaşan hayalet: Kanser

Yaklaşık 70 kişinin katıldığı kamp boyunca ana gündem maddesi kömür ve termik santrallerin çevrede ve canlı yaşamında yapmış olduğu tahribattı.

Neredeyse her sokağında madene yıllarını vermiş emekçiler veya yakınlarıyla karşılaştığımız Zonguldak’a yaz döneminde gidilmiş olmasının da etkisiyle şehirde kara’msar bir hava söz konusu değil. Kına gecelerinden ve düğünlerden köçek sesleri geliyor. Sokaklardan yükselen kanser kelimesinin dışında her şey yolunda görülüyor.

Madenin çok ötesindeki bahçelerde asılan çamaşırların dahi karardığı nam-ı diğer kömürün memleketinde, kampçılar iklim krizini, ağaç kıyımını, hava kirliliğini, kuraklığı, LGBTİ+ haklarını ve ekonomik krizi konuşuyor.

Her gün bir başka bölgedeki ekolojik tahribatlar kampçıların masalarında konuşulan konular arasında kendine yer buluyor. Her an bir yerlerde ekoloji mücadelesi verildiğine dair değerlendirmelerde bulunuluyor. Ancak kampçılarla yöre halkının en çok kesiştiği konu hayat pahalılığı.

Pazarda karşılaştığımız Zonguldaklı kadınlar, çocuklarının iş bulamayışını, hastalıklarını, seralarda yetiştirdikleri sebzelerin ne kadar zor şartlarda yetiştiğini ve kazançlarının yetmediğini söylüyor.

Bir yandan da eskiden madende çalışan ve artık sebze meyve satmaya başlayan Kemal Özkan‘dan kendisinin de lokomotif sürücüsü olarak madencilerin anayol dedikleri kısımda kömür vagonlarını çektiğini ancak yerin altında çalışmadığı için kömür çıkarma süreçlerinden çok etkilenmediğini öğreniyoruz. Özkan yerin altında çalışanların hayatını şöyle anlatıyor:

“Her türlü havasını teneffüs ederler. O insanlar tedavi olmazsa yaşama şansları yok. O insanlardan nadir, kendine bakabilenler ayakta kaldı, kendine bakamayanlar maalesef bu dünyadan göçtü gitti. Ciğerler gitti, böbrekler gitti.”

Zonguldak Maden Müzesi’ndeki kömüre övgüler yağdıran tanıtım videosundan ise şu sözler duyuluyor: 

“Çocuğunu babasız bırakan işçi, ülkesini kömürsüz bırakmadı. İçinden üç il, üç üniversiteyi işte böyle çıkardı.”  

Kampta cinsiyet ve LGBTİ+ üzerine…

Kampta kömürün çevre ve dolayısıyla canlı sağlığına etkilerinin yanı sıra kadın ve LGBTİ+ mücadelesine yoğun bir şekilde değinildi. 

Yeşil Sol Parti temsilci ve üyeleri LGBTİ+ hak ve toplumsal cinsiyet normları üzerinde değerlendirmelerde bulunurken bu alanda Türkiye’de daha çok farkındalık olması için öncelikle dil üzerinde değişiklikler yapılması gerektiğine işaret etti. 

Bazı üyeler ise cinsiyetsiz tuvaletler gibi çözümlerin ayrıştırıcı normlara karşı bir nebze olsun yardımcı olabileceğine değindi.  Ayrıca cinsel kimlik ve bunlara toplumun yüklediği anlamlar üzerine de konuşuldu.

Fener Mahallesi’nden Zonguldak’a dönüşte yollarda taş ocakları ve yollar için çalışmalar yapılıyor. Fotoğraf: Cansu AcarKamp alanında onlarca köpek ve yavruları dolanıyor. Kampçılarla birlikte kalkıp onlardan biraz erken uyuyorlar.

Geceleri ise Zonguldak Çevre Koruma Derneği‘nden tiyatro sanatçısı, müzisyen ve yazar Fahri Bozbaş’ın düzenlediği eğlenceler sürerken, masaların konusu, memleket meseleleri…

Kanser düşüncesiyle Zonguldak’tan dönüş…

Amasra’ya doğru dönüş yolculuk başlıyor. Sokaklarında çoğunlukla Zonguldaklı ve Ankaralı yurttaşlara rastlayacağınız Amasra sokaklarında her şey biraz daha sakin görünüyor. Dönüşte ise kampçıları Prof. Dr. Haluk Levent’in ‘Ekonomik Kriz: Enflasyon ve Hayat Pahalılığı’ başlıklı sunumu karşılıyor. 

Amasra’da denizden sonra gelen rahatlamanın ardından ekonomik krizle karşı karşıya kalmanın vermiş olduğu bir şok var. Sonrasında her biri bir gerçekliğe işaret eden rakamlara kulak kesiliyor kampçılar. Kampta son gece…

Zonguldak’tan İstanbul’a bir kanser düşüncesiyle geri dönüyoruz. Bir de aklımızda 12,5 yaşındaki Elif’in, 11 yaşındaki Esma’nın ve 6 yaşındaki Miran’ın Fahri Bozbaş’la birlikte söylediği dillere pelesenk olan eve dönüş şarkısı var: 

“Parkta yeşil ağaçlar, 

Çadırda serili matlar

Misafir olduk toplandık 

Dostluk, eğlence için…”