Bugün Kuzey ve Orta Amerika, Asya ve Okyanusya bölgelerinden görünebilecek ay tutulması gerçekleşecek.
NASA’ya göre bu senenin son tutulması olan bugünkü tam ay tutulması, Türkiye’de 11.02’de Ay’ın Dünya’nın gölgesine girmesiyle başlayacak.
Bir sonraki tam ay tutulması 14 Mart 2025’te gerçekleşecek. Ancak bu süre zarfında kısmi ve yarı gölgeli ay tutulmaları görülebilecek.
Tutulma, Ay’ın Dünya’nın gölgesinden geçecek şekilde; Güneş, Dünya ve Ay aynı hizaya geldiğinde gerçekleşiyor.
Neden ‘kanlı ay’?
Tam bir ay tutulmasında, Ay‘ın tamamı, Dünya‘nın gölgesinin en karanlık kısmına geliyor. Ay tam gölgedeyken kırmızımsı bir renk alıyor. Bu fenomen nedeniyle Ay tutulmalarına bazen “Kanlı ay” deniyor.
Ay tutulmasını gözlemlemek için herhangi bir özel ekipmana ihtiyacınız da yok. Ancak dürbün veya teleskopla bakarsanız kırmızı rengi daha belirgin bir şekilde görebilirsiniz.
Nasıl bir ortamda izlenmeli?
NASA’dan bilim insanları tam ay tutulmasının izlenmesi için en iyi ortamın parlak ışıklardan uzak karanlık bir ortam olduğunu söylüyor.
Ay’ın tamamen Dünya’nın gölgesinde olduğu tutulma aşaması, Kuzey ve Orta Amerika’da ve Ekvador, Kolombiya ve Venezuela ve Peru‘nun batı kısımlarında görülebilecek.
Tutulma ayrıca Asya, Avustralya ve Yeni Zelanda’da da görülebilir. Alaska ve Hawaii’deki izleyiciler, tutulmanın her aşamasını görme fırsatına sahip olacak.
Canlı olarak da izleyebilirsiniz
Ancak bulutlu bir hava hakimse ya da tutulmanın izlenemeyeceği bir bölgedeyseniz dünyanın çeşitli bölgelerine yerleştirilmiş teleskoplarla canlı yayından tutulmayı izleyebilirsiniz.
Peki ay neden kırmızıya bürünüyor?
Gökyüzünü mavi ve gün batımlarını kırmızı yapan aynı fenomen, ay tutulması sırasında Ay’ın kırmızıya dönmesine neden oluyor. Buna Rayleigh saçılması deniyor.
Işık dalgalar halinde hareket eder ve farklı ışık renkleri farklı fiziksel özelliklere sahiptir. Mavi ışığın dalga boyu daha kısadır ve Dünya atmosferindeki parçacıklar tarafından daha uzun dalga boyuna sahip kırmızı ışığa göre daha kolay dağılır.
Öte yandan kırmızı ışık, atmosferde daha doğrudan hareket eder. Güneş tepedeyken gökyüzünde mavi ışık görülür. Ancak Güneş batarken, güneş ışığı gözlerimize ulaşmadan önce daha fazla atmosferden geçmeli ve daha uzağa gitmelidir. Güneş’ten gelen mavi ışık saçılır ve daha uzun dalga boylu kırmızı, turuncu ve sarı ışık geçer.
Ay tutulması sırasında, Ay’a ulaşan tek güneş ışığı Dünya atmosferinden geçtiği için Ay kırmızıya döner.
Tutulma sırasında Dünya atmosferinde ne kadar çok toz veya bulut varsa, Ay o kadar kırmızı görünür.
Sanki dünyanın tüm gün doğumları ve gün batımları Ay’a yansıtılmış gibi.
