By 
İran‘ın güneybatısındaki Huzistan eyaletinde hava kirliliğine bağlı rahatsızlıklar nedeniyle bir günde 578 kişi hastaneye başvurdu.
İran’ın resmi haber ajansı IRNA‘ya konuşan ağlık Bilimleri Üniversitesi Rektör Yardımcısı Dr. Habib Hayber, “Huzistan’da hava kirliliğine bağlı olarak son 24 saatte kalp ve solunum rahatsızlıkları şikayetiyle 578 kişi hastanelere müracaat etti” dedi.
Söz konusu hastalardan 512’sinin ayakta, 66’sının ise yatarak tedavi gördüğünü aktaran Hayber, solunum yolları rahatsızlığı bulunanların, havanın kirli olduğu günlerde zorunlu olmadıkça evden çıkmaması gerektiği uyarısını yaptı.
Hava kirliliği nedeniyle başta Tahran olmak üzere birçok eyalette sık sık okullar tatil ediliyor, dış mekanlarda spor yapmak yasaklanıyor ve araç trafiğine çeşitli kısıtlamalar getirilip inşaatlar geçici olarak durduruluyor.
2021’de 42 bin kişi yaşamını yitirdi
Tahran’ın yanı sıra Elborz, İsfahan, Doğu Azerbaycan, Kazvin, Kum ve Huzistan eyaletlerinin birçok bölgesinde eğitim birkaç haftadır çevrim içi yapılıyor, riskli grupta bulunan vatandaşlar da izinli sayılıyor.
İran Meclis Çevre Grubu Başkanı Sümeyye Rafii, 2021’de ülkede 41 bin 700’den fazla kişinin hava kirliliği nedeniyle hayatını kaybettiğini belirtmiş; “Ne yazık ki bu yıl Tahranlılar iki gün, İsfahan, Kerec, Ahvaz ve Arak halkı ise sadece birer günü temiz hava ile geçirdi” demişti.
İran’ın yarı resmi Fars Haber Ajansı, dünyada hava kirliliği sıralamasında ilk üç kent arasında yer alan Tahran’da bugün hava kalite endeksinin ortalama 179 olarak ölçüldüğünü, şehrin bazı bölgelerinde bunun 200’ü de geçtiğini aktardı.
Bazı şehirlere ilişkin bilgilerin de verildiği haberde, hava kalite endeksinin Hemedan’da 152, Yezd’de 152, Dezful’da 152, Arak’ta 159, Kerec’de 159, Kazvin’de 163, Tebriz’de 164, İsfahan’da 167, Mahşehr’de 170 olduğu paylaşıldı. Huzistan’ın merkez kenti Ahvaz‘da ise hava kirliliğinin 178 olarak ölçüldüğü kaydedildi.
Hava kalitesi endeksinde bir metreküp hava içindeki partikül maddeye (PM10) göre belirlenen değerler şöyle sıralanıyor: “0-50 arası “temiz hava” (yeşil), 51-100 “orta” (sarı), 101-150 “hassas” (turuncu), 151-200 “sağlıksız” (kırmızı), 201-300 “çok sağlıksız” (mor), 301-500 “tehlikeli” (kahverengi)”
Sübvansiyonlar ve eski araçlar en büyük sorun
İran’da otomobillerin çoğu kurşunlu benzin kullanıyor ve emisyonları kontrol edecek bir denetleme mekanizması bulunmuyor. Dünyanın en kirli şehirlerinden biri olan Tahran’da gelecekte mevcut toplu taşıma filosunun yerini doğal gazla çalışan otobüs ve otomobillerin alması planlanıyor ancak ülkede süren protestolar ve ambargolar nedeniyle henüz bu konuda somut bir adım atılmış değil. Doğal gazın da kirletici bir fosil yakıt olması nedeniyle bu önlemin kirliliğe çare olacağı da düşünülmüyor.
Ülkedeki enerji fiyatları da devlet sübvansiyonları yoluyla düşük tutulduğu için verimsiz ve kirletici fosil yakıt kullanımı azalmıyor. Artan solunum yolu hastalıkları tablosu Tahran ve Arak şehir yönetimlerini de hava kirliliği kontrol programları başlatmaya sevk etti. Bununla atmosfere salınan sera gazı ve zararlı kimyasalların miktarını kademeli olarak azaltmayı planlıyorlar.
Dünya Bankası, hava kirliliğinin neden olduğu ölümler nedeniyle İran ekonomisinin yılda 700 milyon dolara yakın zarar gördüğünü tahmin ediyor. Hava kirliliği kaynaklı hastalıklar ise İran ekonomisinde yılda 300 milyon dolarlık kayba neden oluyor.
Comments