By 
İlk küresel “iklim yıkımı” davasında, Almanya‘dan yargıçlar, insan kaynaklı küresel ısınmaya ilişkin yasal iddialar için emsal oluşturabilecek bir davada, Peru‘daki Cordillera Blanca sıradağlarında bir buzul gölünü ziyaret etti.
Hakimler ve mahkeme tarafından atanan uzmanlar, Almanya‘nın en büyük elektrik sağlayıcısı RWE’nin, bölgede yıkıcı bir sele neden olabilecek sera gazlarındaki artıştan kısmen sorumlu olup olmadığını belirlemek istiyor.
İklim değişikliği Peru’nun buzul gölünü ölümcül bir saatli bombaya dönüştürmüş durumda. Buzla kaplı tepelerle çevrili Palcacocha Gölü‘nün hacmi, son 50 yılda 34 kez “şişti”. Hakemli bir çalışmada , küresel ısınmanın neden olduğu hızlandırılmış buzul erimesi, aşağıdaki Huaraz şehrini sular altında bırakan ölümcül bir toprak kaymasını tetikleyebilecek büyük bir taşkın patlaması riskiyle ilişkilendiriyor.
Tek örnek değil
Guardian‘ın aktardığına göre, 2017 yılında, Almanya’nın Hamm kentindeki yargıçlar, çiftçi ve dağ rehberi Saul Luciano Lliuya’nın RWE aleyhine açtığı davayı kabul etmişti. Davada yıkıcı bir taşkın selinden kaynaklanan hasarı önleme maliyetleri için 17 bin Euro talep ediliyor.
41 yaşındaki Lliuya, gölün üzerinde yükselen buz ve kardan oluşan dik bir duvar olan Palcaraju buzulunun yakınında, “Bir dağ rehberi olarak, buzul erimesinin gözlerimizin önünde nasıl gerçekleştiğini zirveden anlayabiliyorum” diyor. Rehberin Nueva Florída semtindeki evi, yaklaşık 50.000 kişinin tehdit altında olacağı sel yolunda bulunuyor. Yerel yetkililer ise, gölün kıyılarını aşması durumunda sirenleri harekete geçirecek bir erken uyarı sistemi kurdu.
Avusturya‘nın Graz Üniversitesi’nde jeomorfoloji uzmanı Dr Martin Mergili, “Üzerinde buz olan büyük bir kaya parçasının göle düşmesi ihtimali var, o zaman milyonlarca metreküp [su taşması] olasılığından bahsediyoruz” dedi.
Palcacocha Gölü yüksek riskli bir örnek olmasına rağmen, çoğu Peru’da bulunan ve dünyanın neredeyse tüm tropikal buzullarını barındıran Andes dağ zincirindeki riskli tek göl değil. Bölgede, son 10 yılda buzul büyüklüğündeki buz duvarlarının kararsızlığının tetiklediği çok sayıda buzul gölü taşkınları yaşandı.
Diğer fosil yakıt şirketleri için de emsal olabilir
Alman mahkemesi, buzulun sel riski oluşturduğu ve iklim değişikliğinin erimesine neden olduğu kanıtlanabilirse RWE’nin zararlardan sorumlu olacağını kabul etmişti. Çevre avukatı Roda Verheyen, “Bildiğim kadarıyla, bu, yargıçların yargı yetkisinin olduğu bir ülkeden, hasarın olduğu ülkeye, seyahat ettiği mutlak ilk davadır” diye konuştu.
Durham Üniversitesi‘nde Uluslararası Hukuk doçenti Petra Minnerop ise “Bu, iklim bilimini kullanan ilk iddia değil, başka birçok iddia var. Ancak, bu, ilişkilendirme çalışmalarından yararlanabilecek ilk vakalardan biri olacaktır” dedi.
“İlişkilendirme çalışmaları”, büyük sel, kuraklık, aşırı sıcaklık veya kasırgalar gibi aşırı hava olaylarından iklim değişikliğinin sorumlu olup olmadığını ve ne kadar sorumlu olabileceğini test etmeye çalışıyor.
Davanın diğer fosil yakıt şirketleri için sonuçları olabilir. RWE, tarihsel küresel emisyonların %0,47’sine katkıda bulunduğu için dava ediliyor. BP ve Shell gibi firmalar da gelecekte benzer durumlarla karşı karşıya kalabilir.
Comments