İklim krizi: Antarktika’da buz kırıldı, binlerce yavru penguen öldü

Antarktika Yarımadası‘nın batısında yer alan Bellingshausen Denizi‘nde incelenen beş imparator pengueni kolonisinden dördünde, geçen kış devasa bir deniz buz kaybı yaşandığı için yavru imparator penguenlerin hiçbiri hayatta kalamadı.

Yavruların altındaki deniz buzu, okyanusta yüzmek için gereken su geçirmez tüyleri geliştiremeden eridi ve parçalandı. Yaklaşık 10 bin hayvanın büyük olasılıkla boğulduğu ve donarak öldüğü tahmin ediliyor.

Nature Communications Earth & Environment dergisinde yayımlanan bir çalışma, felaket sayılabilecek bu durumun kaydedilen ilk olay olduğunu aktarıyor. Araştırmada, dünya ısındıkça imparator pengueni kolonilerinin %90’dan fazlasının 2100 yılına kadar “neredeyse yok olmuş” olabileceği ihtimali üzerinde duruluyor.

Araştırmacılar, Bellingshausen Denizi’nde beş imparator pengueni kolonisini, 2018 ile 2022 yılları arasındaki uydu görüntüleri kullanarak izliyordu. Bu koloniler, yaklaşık 630 çiftten 3,500 çifte kadar değişen büyüklükteydi. Kolonilerde üreme mevsimi boyunca kaç kuşun bulunduğu sayıldı.

‣ Doğu Antarktika’daki penguenlerin nüfusu son on yılda yüzde 43 azaldı

‘Penguenler deniz buzuna bağımlı’

İngiliz Antarktika Araştırmaları (BAS) ekibinden Peter Fretwell , “İmparator penguenleri üremeleri ve yavrularını yetiştirmek için deniz buzuna bağımlıdır. Ancak bu buz, gerektiği kadar yaygın değilse veya daha hızlı kırılırsa, bu kuşlar sorun yaşar” dedi.

BBC’nin aktardığına göre, bilim insanları; Rothschild Adası, Verdi Koyu, Smyley Adası, Bryan Yarımadası ve Pfrogner Noktası‘ndaki beş koloniyi izledi. AB‘nin Sentinel-2 uydularını kullanılarak penguenlerin etkinliği, deniz buzunda bıraktıkları dışkılar sayesinde gözlemlendi.

Yetişkin kuşlar, aralık/ocak ayları arasında deniz buzuna çıkar. Çiftleşirler, yumurtlarlar, bu yumurtaları kuluçkaya yatarlar ve ardından dünyaya gelen yavru yavrular yüzebilmeleri için kaygan tüyler edinir. Ancak araştırma ekibi, deniz buzunun geçen kasım ayında penguen yuvalarının altında parçalandığını, binlerce yavrunun yüzme için gerekli olan kaygan tüylere sahip olacak kadar büyüyemediğini gözlemledi.

Önümüzdeki yıl yeni yavru olmayacak

Antarktika’daki deniz buzunda 2016’dan bu yana keskin bir düşüş yaşandı, kıtanın etrafındaki donmuş suyun toplam alanı rekor seviyelere indi. Geçtiğimiz iki yılda Bellingshausen neredeyse tamamen buz örtüsünden yoksun kaldı.

‣ Antarktika’nın kritik eşiği: Isınmayı 2℃’nin altında tutamazsak geri dönüşü olmayan değişimler yaşanacak

Eylül ayında ulaşılan deniz buz genişliğinin normalden çok daha düşük bir seviyeye ineceği değerlendirilmesi yapılırken Fretwell, son aylarda buz oluşumunun yavaşlamasından dolayı kolonilerin muhtemelen en az bir yıl daha yavrulayamayacağını ifade ediyor.

İmparator penguenleri, varlığı tehlikedeki hayvanlarının listelerini tutan kuruluş olan Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından “yakın zamanda tehlikeye uğrayabilir” olarak sınıflandırılıyor. Küresel ısınmanın geldiği nokta nedeniyle imparator penguenlerinin üst seviyedeki “yüksek riskli tehlikede” kategorisine taşınması için çalışılıyor.

‘Şu anda gördüğümüz şey, öncekilerden çok farklı’

Fratwell ile aynı ekipte olan Caroline Holmes, Antarktika deniz buzunun neden bu kadar eridiğini ve ani kırılmaları inceliyor. Bu durumu, kıtanın etrafındaki sıcak okyanus suyu ve Bellingshausen’deki özel bir rüzgar deseni ile ilişkilendiriyor. Holmes’ün araştırmalarına göre, sıcaklık ve rüzgarlar, buzun kıyıya geri itilmesine ve yayılmasının zorlaşmasına neden oldu.

Holmes, “Şu anda gördüğümüz şey, daha önce gözlemlediğimizden çok daha farklı. Değişim bekliyorduk ama bu kadar hızlı ve büyük bir değişim beklemiyorduk,” vurgusunda bulundu ve ekledi:

“Arktik‘teki çalışmalar, küresel ısınmayı bir şekilde tersine çevirebilirsek kuzey kutbundaki deniz buzunun yeniden oluşabileceğini gösteriyor. Bunun Antarktika için de geçerli olup olmadığı hakkında kesin bir şey söyleyemeyiz ancak deniz buzunun yeterince soğumayla tekrar oluşması imkansız değil.”

Buzullardaki tüm canlılık tehlikede

Biyolog Norman Ratcliffe de deniz buzunun kaybolmasının yalnızca penguenleri etkilemeyeceğinin altını çizdi. “Foklar da beslenmek ve dinlenmek için deniz buzuna bağımlıdır” diyen Ratcliffe, bu durumun buzullardaki mikroorganizmaları ve algleri de etkileyeceğini ve nihayetinde bölgedeki balinalarının beslenmelerini de güçleştireceğini kaydetti.

‣ Araştırma: Antarktika’da görülen iklim aşırılıklarının sonuçları küresel olacak

Antarktika deniz buzları dünyanın geneli için önem arz ediyor. Gezegenin sıcaklığını düzenlemeye yardımcı olan buzullar güneşin gelen enerjisini uzaya yansıtıyor. Ratcliffe buzulların eridikçe, okyanus suyunun güneş ışınlarını emerek küresel ısınmayı arttıracağını ifade ediyor.