İklim İçin 350, Türkiye’deki bankaların ‘iklim karnesi’ni açıkladı

Türkiye‘nin en büyük 17 bankasının iklim değişikliğiyle mücadele uygulamalarının incelendiği “Türkiye’deki Büyük Bankaların İklim Değişikliğine Yaklaşımı” başlıklı rapor İklim için 350 Derneği tarafından yayımladı.

Dernek, bankalara başta kömür olmak üzere fosil yakıtlı yatırımlara finansman sağlamamaları için çağrıda bulundu.

Raporu Türkiye’nin en büyük 17 bankasını iklim değişikliğiyle ilgili beş kriterde değerlendiriyor: Fosil yakıt varlıkları/yatırımları, Temiz enerji yatırımları, “Net Sıfır”, Karbon ayak izi ve “Karbon Nötr” için hedef belirlenmesi, ESG (Çevresel, Sosyal, Yönetişimsel uygulamalar) ve benzer derecelendirmeler.

Türkiye’de sekiz banka kömürü finanse etmeyeceğini açıkladı

Rapora göre, Türkiye’de sekiz banka kömürü finanse etmeyeceğini açıklarken, geri kalanların böyle bir beyanı bulunmuyor. Bankaların yaklaşık olarak yarısı “karbon nötr” ve/veya “net sıfır” hedefleri belirlemişken, geri kalanların bir tarih belirleyip belirlemediğine ilişkin bilgiye ulaşılamıyor. Hedef belirlemiş bankaların ise uzun vadeli bu hedeflerini destekleyici kısa vadeli planlamalarının bilgisi bulunmuyor.

Rapor, hemen hemen her bankada farklı isimler altında kurulmuş olan “Sürdürülebilirlik Komite”lerinin bu alanda çalışmalarını gayretle sürdürdüğüne, ancak bu komitelerce hazırlanan sürdürülebilirlik raporlarının yeknesak olmadığına ve farklı metriklere göre hazırlanmış olduğuna dikkat çekiyor.

Aynı zamanda yayınlanan raporların ve/veya yapılan bilgilendirmelerin denetiminin nasıl yapıldığına dair ise yeterli veri bulunmadığı da raporda ortaya konuyor.

Bankaların iklim taahhütleri

Rapora göre, Türkiye Ekonomi Bankası (TEB) 2022’den bu yana yeni kömür projelerini finanse etmediğini belirtti. Garanti BBVA, QNB Finansbank ve TEB, 2030-2040 döneminde mevcut kömür portföylerini terk edeceğini bildirdi.

Vakıfbank ve Türkiye Sınai Kalkınma Bankasının 2050’ye kadar portföylerini net-sıfır karbon emisyonu hedefiyle uygun hale getireceklerinin belirtildiği rapora göre, 17 bankadan dokuzu kömüre “hayır” dedi, 10’u “net sıfır” hedefine uygun olarak hareket edeceğini taahhüt etti.

‘Yaşanabilir yeryüzü için bankalara büyük sorumluluk düşüyor’

İklim İçin 350 Derneği’nden Efe Baysal, iklim kriziyle mücadelede adil bir ekonomi ve yaşanabilir bir yeryüzü için bankalara büyük sorumluluk düştüğünü belirtiyor:

Bankaların başta kömür olmak üzere fosil yakıtlara finansal kaynak sağlamaktan vazgeçmesi, iklim krizine sebep olan, havayı, suyu, toprağı kirleten projelerin durması için çok önemli bir adım. Aynı zamanda Türkiye’nin 2053 net-sıfır hedefine giden yol, emisyonlarda en büyük paya sahip enerji sektörünün dönüşümü için finansal sistemlerde yapılacak köklü değişikliklerden geçiyor.”

Bireylerden bankalara: Birikimlerimizle iklim krizini fonlamayın!

İklim İçin 350 Derneği tarafından geçtiğimiz aylarda başlatılan “Dumansız Para Sahası” imza kampanyası bankalarda bulunan bireysel mevduatların gücünü hatırlatmayı amaçlıyor. Banka müşterilerinin bireysel mevduat hesaplarının toplam finansman gücünün farkına varmasını ve bankalarından kömürden çıkış için bir adım atması için talepte bulunmalarını sağlıyor.

Baysal şöyle devam ediyor:

“Banka müşterilerinin, birikimlerinin gelecek nesillere yaşanılabilir bir dünya bırakmak için kullanılmasını talep etme hakkı var. Bireyler, bankalarının iklim krizini fonlamasını durdurabilecek güce sahip. Bu kampanya ile öncelikle henüz kömürden çıkışla ilgili bir adım atmamış bankaların net taahhüt vermesini istiyoruz. Sonrasında, mevcut fosil yakıt yatırımlarını sonlandırmalarını, net sıfır için hedef tarihlerini ilan etmelerini ve hem uzun hem kısa vadeli tüm planlarını ölçülebilir ve denetlenebilir olarak açıklamalarını bekliyoruz.”