By 
Olivia Solon tarafından New Scientist‘de yayımlanan haberi Yeşil Gazete gönüllü çevirmeni Duygu Kutluay‘ın çevirisiyle sunuyoruz.
***
“Küresel ısınma tarihin en büyük aldatmacasıdır.” İklim değişikliği şüphecilerinin bu tarz başlıkları interneti kirletirken, hem halkın kafasını karıştırıyor ve hem de iklim bilimcileri sinirlendiriyor.
Bu sinir, Kaliforniya Üniversitesi, Merced’den Emmanuel Vincent‘in Climate Feedback adlı bir araç geliştirmesine neden oldu. Bu araç, iklim bilimcilerin gazetecilerin haberlerini gözden geçirmesini ve her bir hikayeye güvenirlik puanı vermelerini sağlıyor.
Görsel: Jeffrey Blackler / Alamy
Sistem, Hypothesis adlı bir web tarayıcı uzantısı kullanarak, bir grup iklim bilimcisinin medyada çıkan haberlerdeki kelime, cümle ve veri sağlayıcılarına yorum yapmalarını sağlıyor. Bu uzantıyı yükleyen herkes habere yapılan yorumları ek bir katman olarak görebiliyor.
Örneğin, “Güncellenmiş NASA Verisi: Küresel Isınma Kutup buzullarında herhangi bir gerilemeye neden olmuyor” başlıklı Forbes makalesi dokuz bilim insanından 33 yorum alarak mümkün olan en düşük güvenirlik puanını almış. Hollanda’daki Utrecht Üniversitesinde kutup iklimi ve buzul dokusu çalışan Jan Lenaerts, 2015 yılında sitenin en popüler iklim haberlerinden biri olan bu makalenin birçok geçersiz ve kanıtlanmamış iddia içerdiğini söylüyor. Bu, internetteki haberlerin aslını kontrol etmek üzere ilk girişim değil. LazyTruth gibi e-postaları ve Truth Goggles gibi web sayfalarını kontrol eden araçlar mevcut. Ama bunlar, LazyTruth yaratıcısı Matt Stempeck‘in de dediği gibi sadece bu yolu seçen küçük bir kitleye oluşuyor. Mesela Google gibi arama motorunun arama sonuçlarını listelerken Climate Feedback gibi araçları kullanması, bu girişimlerin etkisini çok daha artıracağını da ekliyor. Google şu sıra web içeriğinin güvenirliğini değerlendiren bir modeli test etmekte.
Avustralya’daki Queensland Üniversitesi Küresel Değişim Enstitüsü’nden John Cook, Climate Feedback’in psikolojik açıdan çok güçlü olabileceğini belirtiyor ve “Yanlış bilginin bu kadar sorunlu olmasının nedenlerinden biri, bir efsane yayılmak üzere kendine alan buldu mu, bundan kurtulmak inanılmaz zor” diyor. “Herhangi bir bilginin yanlışlığını gözler önüne sererek, okuyucalara bilinçli olmaları için görsel bir işaret yollamış oluyorsunuz.”
Vincent önümüzdeki ay bir Kickstarter kampanyası başlatmayı planlıyor. Böylece daha fazla iklim bilimciyi dahil ederek iklim hakkında yayınların genel güvenirliğini puanlayacak bir sistem geliştirmeyi hedeflerken, aynı yaklaşımın GDO gibi alanlara da uygulanabileceğini söylüyor.
Yazının İngilizce Orijinali
Yazı: Olivia Solon
Yeşil Gazete için Çeviri: Duygu Kutluay
(Yeşil Gazete, New Scientist)
Comments