İklim değişikliği dünya çapında aşırı hava olaylarını nasıl etkiliyor?

Yeni bir bilimsel çalışmaya göre; bilimsel ilişkilendirme araştırmaları, aşırı hava koşullarının ve insan kaynaklı iklim değişikliğinin etkileri arasında bağlantı kurmada büyük ilerlemelere yol açtı; ancak yayınlanan araştırmalardaki büyük boşluklar, iklim değişikliğinin zararlarını hala tam olarak ortaya koymuyor.

IOP Publishing tarafından yayınlanan yeni bir akademik dergi olan Environmental Research: Climate, bugün yayınlanan ilk sayısında yeni bir çalışmaya dikkat çekiyor: Bilimsel ilişkilendirme çalışmaları, aşırı hava koşullarının ve insan kaynaklı iklim değişikliğinin etkileri arasında bağlantı kurmada büyük ilerlemelere yol açtı; ancak yayınlanan araştırmalardaki büyük boşluklar, iklim değişikliğinin zararlarını hala tam olarak ortaya koymuyor.

Oxford Üniversitesi, Imperial College London ve Victoria University of Wellington‘dan araştırmacılar, beş farklı aşırı hava olayı türünün etkilerini ve bu olayların ne dereceye kadar insan kaynaklı iklim değişikliğine atfedilebileceğini inceledi.

‘İklim değişikliğinin her olayda oynadığı rol, sıcak dalgalarından daha değişken’

Söz konusu çalışma için iklim değişikliğinin belirli hava olaylarında oynadığı rolü belirlemek için hava durumu gözlemlerinin ve iklim modellerinin kullanıldığı, en son Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raporlarından ve sayısı hızla artan ilişkilendirme çalışmalarından elde edilen bilgiler bir araya getirildi.

Çalışma, sıcak dalgaları gibi bazı aşırı hava olaylarının, iklim değişikliği ile bağlantısının dünya çapında açık ve net olduğunu ve etkilerin kapsamının sigortacılar, ekonomistler ve hükümetler tarafından hafife alındığını ortaya koydu.

Makale, tropikal siklonlar gibi diğer aşırı hava olayları için, bölgeler arasında önemli farklılıklar olduğunu ve iklim değişikliğinin her olayda oynadığı rolün sıcak dalgalarından daha değişken olduğunu gösteriyor.

‘Aşırı hava olayları tüm dünyadaki insanları etkiledi’

University of Oxford’dan çalışmanın baş yazarı Ben Clarke, “Sıcak dalgaları, kuraklık ve yoğun yağışlar gibi daha aşırı ve yoğun hava olaylarının artışı, son yıllarda çarpıcı bir şekilde artarak tüm dünyadaki insanları etkiledi. İklim değişikliğinin bu olaylarda oynadığı rolü anlamak, onlara daha iyi hazırlanmamıza yardımcı olabilir. Aynı zamanda karbon emisyonlarının hayatımızdaki gerçek maliyetini belirlememize de olanak tanıyor” diyor.

‘Düşük ve orta gelirli ülkelerin verilerine acilen ihtiyaç var’

Yazarlar, iklim değişikliğinin etkilerinin daha güçlü hissedildiği düşük ve orta gelirli ülkelerden daha fazla veriye acilen ihtiyaç olduğunu belirtiyorlar. Ulusal hava durumu verileri kamuya açık olmadığında bu etkilerle ilgili araştırmalar engelleniyor. Örnekler arasında, yolsuzluğun hava durumu raporlama tesislerine fon sağlamayı reddettiği ve büyük veri boşluklarına yol açan Güney Afrika; istikrarsız rejim değişikliklerinin ölçümleri aksattığı kuraklığa eğilimli Somali ve hava durumu verilerinin yalnızca yüksek bir ücret karşılığında elde edilebildiği; bu nedenle genellikle kamusal araştırmaların yapılamadığı Polonya yer alıyor.

Çalışmanın eş yazarı Imperial College London, Grantham İklim Değişikliği ve Çevre Ensitüsü’nden Dr Friederike Otto, “İklim değişikliğinin bugün sahip olduğu etkilere ilişkin kapsamlı bir genel bakışa veya ayrıntılı envantere sahip değiliz” diyor ve ekliyor:

“Ancak artık böyle bir envanter oluşturmak için araçlara ve gelişmiş bir anlayışa sahibiz, ama kanıtların eksik olduğu alanlarda anlama yetimizi geliştirmek için bunların dünya çapında daha eşit bir şekilde uygulanması gerekiyor. Aksi takdirde, ülkelerin kısıtlı fonları en iyi şekilde kullanmasını ve insanların güvenli bir şekilde yaşama ve değişen iklime uyum sağlama şanslarını artırmasını sağlayacak bilgiyi sınırlıyoruz”.

İklim değişikliği ve orman yangınları

Makalede, iklim değişikliği kaynaklı orman yangınlarının küresel ölçekte 3,38 milyon kişiyi etkilediği ve 94,3 milyar dolar hasara sebep olduğu belirtiliyor.

Küresel ölçekte ve Türkiye’de yürütülen ilişkilendirme çalışmaları, aşırı hava koşullarının ve insan kaynaklı iklim değişikliğinin etkileri arasında bilimsel bağlantı kuruyor. Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nden Prof. Dr. Murat Türkeş, Türkiye’de iklim değişikliğine bağlı sıcak hava olayları ve yangınlar hakkında şunları söylüyor:

“Giderek şiddet ve sıklığı artan sıcak hava dalgaları, kuraklıklar, toprak neminin hızla azalması, bitki örtüsünün yangına daha elverişli hale gelmesi gibi küresel ısınma ve iklim değişikliği koşullarının bu yılda etkili olmasının öngörüldüğü bir durumda, klimatolojik ve meteorolojik olarak 2022 yangın mevsimine giriyoruz”.

“Genel olarak Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde hızla artan hava sıcaklıkları, görece kurak koşullar ve fönlü hava durumu tipi, çıkabilecek herhangi bir yangının özellikle Doğu Akdeniz bölümü ile Güneydoğu Anadolu’da Güneydoğu Toroslarının çalılık ve/ya da ibreli orman alanlarında denetimi zor büyük orman yangınlarına dönüşme olasılığını artırmaktadır” ifadelerini kullanan Türkeş, artık her gün bu bölgelerde çıkabilecek herhangi bir yangının etkileri açısından afet boyutunda büyük yangınlara dönüşebileceği gerçeğiyle, 7 gün ve 24 saat çok dikkatli ve alarm durumunda olmanın zamanı olduğunu belirtiyor.

İLGİLİ HABERLER

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Göç sonrası ‘yeniden çiçeklenenler’ İstanbul’da buluşuyor

Galata Postane'de düzenlenecek 'Rebloom: İstanbul'da Göç Sonrası Mekanlar ve Sanatsal karşılaşmalar' festivali, 5-7 Aralık tarihlerinde izleyicilerle buluşacak.

Gözaltına alınan gazetecilerden ikisi tutuklandı, 10 haberci ‘adli kontrol’ şartıyla serbest

Eskişehir merkezli operasyonlarda gözaltına alınan gazetecilerden Bilge Aksu ve Mehmet Uçar tutuklandı. Gözaltına alınan diğer haberciler adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

Botsvana’da ölen 350 filin iklim kaynaklı su zehirlenmesine maruz kaldığı düşünülüyor

Uydu veri analizleri, 2020'deki kitlesel ölümlerin ardında yosun patlamalarının olabileceğini gösteriyor.

‘Yurttaş İnisiyatifi’, ekokırımın suç sayılması için açılan davaya destek bekliyor

Ekokırımın suç olarak yasalaşması için Ankara 4. İdare Mahkemesi'nde yurttaşların açtığı davanın duruşması 5 Aralık'ta, saat 11.00'da görülecek.

İspanya’dan aşırı hava olaylarına karşı işçilere dört günlük ‘iklim izni’

Yeni yasaya göre, olası bir iklim veya meteorolojik tehdit durumunda insanlardan evde kalmaları istenirse, işçiler dört gün ücretli izin alabilecek.

EN ÇOK OKUNANLAR