Tim Radford tarafından Climate News Network‘de yayınlanan haberi Yeşil Gazete gönüllü çevirmeni Zeynep Ersoy‘un çevirisiyle sunuyoruz
* * *
Üç tür balina, altı çeşit fok, deniz ve kutup ayısının ortak özellikleri şunlar: bunların tümü deniz memelisi, tümü savunmasız, tümü hayatta kalabilmek için kutup bölgesine bağımlı ve biyologlar onlar hakkında şaşırtıcı derecede az bilgiye sahip.
Kutup bölgesi; gezegenin geri kalanından iki kat daha hızla ısınmaya devam ediyor. Bu nedenle, deniz memelileri gelecekte iklim değişikliği kaynaklı habitat kaybından daha fazla etkilenebilirler.
Şu anda vurgulanan, sadece olasılığı belirten kelimeler olsa da, en büyük zorluk gerçeklerin oluşturulmasında.
Washington Üniversitesi, Kutup Bilim Merkezi’nde çalışan Kristen Laidre liderliğinde gerçekleştirilen ve Koruma Biyolojisi dergisinde yayınlanan araştırmada deniz memelilerinin karasal memelilerle karşılaştırıldığında daha fazla tehditle karşı karşıya kaldığı ve haklarında daha az veriye sahip olunduğu belirtiliyor.
Narwhal, Morina ve Grönland balinaları; halkalı, sakallı, benekli, balonlu foklar ve kutup ayıları özellikle buz örtüsüne bağımlı oldukları için daha savunmasızlar.
Önemli avcılar
Tüm bu hayvanlar, Kuzey Kutup Dairesi’nin kuzeyindeki sularda ve buzullarda yaşayan çok önemli yırtıcılar. Ayrıca bu hayvanlardan bazıları bölgede yaşayan birçok yerel topluluk için de av ve turistik açılardan da önem yaşıyor.
“Bu türler insanlar için sadece iklim değişikliğinin simgeleri değil, aynı zamanda ekosistem sağlığının kilit göstergeleridir.”diyor Dr.Laidre. Dr.Laidre’ye göre şu anda pek çok tür için eksik olan doğru bilimsel veriler 21. Yüzyılda bu türlerin korumasında bilinçli ve etkili kararlar alınmasında anahtar bir göreve sahip olacak.
Bu bağlamda araştırmacılar, bu hayvanların popülasyonları hakkında bildikleri ilk kapsamlı araştırmayı yapmak için ve yerel habitatlarınının değişiyor olabileceği bilgisiyle yola çıktı.
Çalışmada kutup bölgesi 12 ayrı bölgeye bölündü ve her bölgede popülasyon sayılarına ve buz üstündeki yerel mevsimsel değişimdeki trende bakıldı.
11 türün farklı 78 popülasyonu tespit edildi ve popülasyon sayıları için tahminler geliştirildi. Tahminlere göre bölgede (Ungava Koyu, Kanada) milyonlarca halkalı balina ve birkaç yüz bin beluga balinası yaşıyor.
Birçok durumda, araştırmacıların herhangi bir türün yerel popülasyonlarının stabil, azalan veya artan durumda olup olmadığı konusunda bir tahminde bulunması için bile çok az bilgi bulunuyordu. 11 türün 78 popülasyonunun trend tablolarında, “bilinmiyor” kelimesi 60 kezden fazla geçiyordu.
Araştırmacılar ayrıca bölgedeki buz örtüsünündeki önemli azalmaları da kaydetti. Deniz buzu, doğal olarak her kış ilerler ve baharla birlikte geri çekilir. Ancak, insan kaynaklı artan sera gazı emisyonları nedeniyle artarak devam eden küresel ısınma, buzun ilerleme ve geri çekilme düzenini çarpıcı bir biçimde değiştirdi. Bazı iklim senaryolarına göre 2040’da kutup bölgesi her yaz daha az buz örtüsüne sahip olacak.
Değişim artık görünür düzeyde. Çoğu bölgede, bilim insanları yaz döneminin yaklaşık 5-10 hafta uzadığını ortaya çıkardı. Rusya Barents Denizi’nde yaz buz örtüsü süresi artık 30 yıl önce olduğundan 20 hafta daha uzun.
Bu durum, kutup ayısı ve onların avı olan foklar için bir tehdit oluşturmakta. “Bu hayvanların, yiyecek ve eş bulabilmek, çoğalmak ve yavrularını büyütmek için ve hayatta kalabilmek için buza ihtiyaçları var. Buz onlar için bir yaşam platformu niteliğinde. Bu yüzden, eksikliğini çok açık bir biçimde hissederler.” diyor Dr.Laidre.
Öte yandan, buz örtüsü kaplamasındaki azalma balina türleri için- en azından bir süre için- faydalı olabilir. Açık su daha geniş beslenme çeşitliliği, daha fazla verimliliğe neden olup, balinalara daha fazla gıda sunabilir.
Bilim insanlarının, Arktik deniz memelilerinin korunması ile ilgili biyologlar, yerel yönetimler, kamu kurumları ve uluslararası kuruluşlar için bir dizi genel önerisi var. Ayrıca, tüm gezegen için önemli mesajları da var.
Dr Laidre’nin söylediği gibi bizler çeşitli koruma tedbirleri koyabilir ve korunan türler için yasal mevzuatlar oluşturabiliriz. Fakat, bunların hiçbiri kutup bölgesindeki iklim değişikliği kaynaklı habitat kaybını etkileyen asıl faktöre değinmiyor. Yapılacak tek şey sera gazlarının düzenlenmesi.
Haberin İngilizce Orjinali
Haber: Tim Radford
Yeşil Gazete için çeviren: Zeynep Ersoy
(Yeşil Gazete, Climate News Network)
