Greenpeace Akdeniz: Pandeminin birinci senesinde hava kirliliği alarm veriyor

Greenpeace Akdeniz, koronavirüs pandemisinin birinci yılında “Pandeminin birinci senesinde hava kirliliği alarm veriyor” isimli bir açıklama yayımladı.

Metinde, salgının ilk günlerinde hava kirliliğinin azaldığı, doğadaki insan kaynaklı tahribatın en aza düştüğüne dair haberlerin yer aldığı, ancak hava kirliliği verilerinin durumun böyle olmadığını ortaya koyduğu kaydedildi.

Bazı illerdeki hava kirliliği ölçüm sonuçları

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı‘nın 1-11 Mart tarihlerinde Türkiye’deki hava kirliliği ölçümlerine göre, ülkenin dört bir noktasında 11 gün boyunca hava kirliliği değerlerinin en az dört gün, olması gereken günlük sınır değerlerin çok üzerinde olduğu kaydedildi.

1-11 Mart tarihlerinde bazı şehirlerden alınan çarpıcı partikül madde (PM10 ve PM2.5) ölçüm sonuçları ise şöyle oldu:

İstanbul

Mecidiyeköy, Esenyurt, Sultangazi ve Alibeyköy’de 11 günlük ölçümün yedi gününde hava kirliliği ölçüm sonuçlarının limit değerlerin üzerinde olduğu bilgisi paylaşıldı. Alibeyköy’de 9 Mart tarihinde hava kirliliği ölçüm sonuçları sınır değerin neredeyse dört katıydı.

Ankara

Siteler ilçesinde 11 günün sekizinde, Sincan ilçesinde ise 11 günün altısında ölçüm sonuçlarının limitin üzerinde olduğu belirtildi. Siteler’de 5 Mart tarihinde hava kirliliği limit değerin yaklaşık altı kat üzerindeydi.

İzmir

Gaziemir ilçesinde dört gün boyunca limit değerler aşıldı.

Zonguldak

Ölçümün yapıldığı 11 gün gün boyunca hava kirliliğinin Kozlu ve Trafik istasyonunda 10 gün limit değerlerin üzerinde olduğu vurgulandı. Çatalağzı‘nda dokuz gün, Kuzyaka‘da sekiz gün hava kirliliği limit değerlerin üzerindeydi.

Bursa

Bursa’nın ilçeleri Kültürpark‘ta dokuz gün, İnegöl‘de sekiz gün, Uludağ‘da ise beş gün hava kirliliği limit değerlerin üzerindeydi. Ayrıca, İnegöl ilçesinde 10 Mart’ta sınır neredeyse dört kat aşıldı.

Maraş

İkisinin aktif olduğu ve planlanan beş kömürlü termik santralin bulunduğu Elbistan ilçesinde 11 günün tamamında hava kirliliği rakamları sınırın üzerindeydi.

Edirne

Bu ilde de 11 günün 10’unda limit değerler aşıldı.

Şırnak

11 günün yedisinde hava kirliliği, limit değeleri aştı.

Konya

Selçuklu ilçesinde 11 günün sekiz gününde rakamlar, limit değerin üzerindeydi.

‘Kaybedecek zamanımız yok’

Rakamları değerlendiren Greenpeace Akdeniz İklim ve Enerji Proje Sorumlusu Gökhan Ersoy, partikül madde kirliliğinin birçok ilde çok yüksek olduğuna vurgu yaparak şunları ifade etti:

Hava kirliliği ölçümlerinden bahsederken kirliliğe neden olan temel partikül maddeler; PM10 ve PM2.5’tan bahsediyoruz. Türkiye’de PM10 ölçümleri görece daha yaygın bir şekilde yapılıyor ve bu konuda belirlenmiş bir limit değer var. Ne yazık ki sonuçlara baktığımızda bu değerin sıklıkla aşıldığı fakat buna karşın bir önlem alınmadığı görülüyor. Diğer yandan PM10’dan çok daha küçük olan ve insan sağlığı için büyük tehditler barındıran PM2.5 için ölçümler çok çok sınırlı ve belirlenmiş bir limit değer yok. Buna rağmen sınırlı sayıdaki PM2.5 ölçüm istasyonları DSÖ’nün belirlediği günlük limit değerlerin üstünde kirlilik yoğunluklarını gösteriyor.

Hava kirliliğinin bu derece yüksek olduğu şehirlerde hızla partikül madde kirliliğine karşı harekete geçilmesi gerekiyor. Kirliliğe neden olan enerji üretimi yöntemlerinde kararlı bir dönüşüme gidilmesi hem iklim krizi ile hem hava kirliliği ile mücadelede artık bir mecburiyet. Diğer yandan büyükşehirlerde kirliliğin ana kaynaklarından olan trafik yoğunluğu konusunda da yerel yöneticilerin üzerlerine düşeni yapmaları ve kararlı adımlarla toplu taşıma ve bisiklet kullanımının artması üzerine çalışmaları gerekiyor. Eğer pandemiden sonra da maske takmak istemiyorsak kaybedecek zamanımız yok.”

Fotoğraf: Caner Özkan

‘Ölçümler düzenli yapılmalı’

Bursa’ya Temiz Hava Girişimi’nden Burak Kamış ve Pınar Vatansever ise kömür ve egzoz dumanının da en az sanayi endüstrisi kadar havayı kirlettiğine dikkat çekerek şu açıklamalarda bulundu:

Öğrendik ki; kömür ve egzoz dumanı da en az sanayi kadar havamızı kirletiyor. Hava ölçüm istasyonlarının bazı günler kapatıldığını biliyoruz. Bu istasyonların her gün çalışması lazım ki ne soluduğumuzu bilelim. PM2.5’un limitinin belirlenmesini ve ölçümlerin düzenli yapılmasını istiyoruz.”