GDO’lu pirinçle yapılan tarla denemeleri

 

Geçen hafta Mehdi Eker’in büyük çelişkisi: Pirinç Bakana göre güvenli, Bakanlığa göre riskli yazımda, Bakanın ve Bakanlığın açıklamalarındaki tutarsızlıktan bahsetmiştim.

Bakan’ın “Benim size Türkiye Cumhuriyeti Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı olarak söylediğim şey şu, vatandaşlarımız o pirinçleri güven içerisinde tüketebilirler. Çünkü ne Türkiye’de ne dünyada GDO’lu pirinç üretimi söz konusu. Bunun bu şekilde ticarete konu edilmesi söz konusu değil. Bazı araştırmalar yapılmış, doğrudur ama bunlar, böyle tohum haline getirilip, geliştirilip, satılıp, bundan pirinç üretilip dünyaya da bunun yayılması… Şu an itibarıyla böyle bir şey yok. O nedenle vatandaşın endişe etmesine de gerek yok.”” açıklamasının gerçeği yansıtmadığını belirtmiştim. ABD (LLrice) ve Çin (Bt63) kaynaklı, patentli GDO’lu pirinçlerin varlığından ve bunların doğrudan ya da kontaminasyon (bulaşıklılık) yoluyla dünyaya yayıldığını yazmıştım.

Geçtiğimiz günlerde, Greenpeace Türkiye GDO’lu pirincin kaynağı açıklamasında AB’de görülen 344 yasadışı GD pirinç vakasının 150 tanesinin ABD, 169 tanesinin ise Çin kaynaklı olduğunu açıklamıştı. Greenpeace Tarım Kampanyası Sorumlusu Tarık Nejat Dinç aşağıdaki çarpıcı verilere dikkat çekmişti:

• AB’de 2006-2013 yılları arasında 344 farklı yasadışı GD pirinç ithalatı vakasına rastlandı.
• Yıllara göre incelendiğinde vaka sayıları:
  • 2013: 13
  • 2012: 41
  • 2011: 31
  • 2010: 49
• Bu vakalardan 150 tanesinin kaynağı ABD, 169 tanesinin ise Çin.
• ABD’den gelen ürünlerde LL601 ve LL62, Çin’den gelen ürünlerde ise Bt63 kodlu GD pirince rastlandı.
• Genetiği değiştirilmiş pirinçlere hazır gıda, çerez, kraker, hayvan yemi ve evcil hayvan maması gibi çok çeşitli ürünlerde rastlandı.

GDO’lu pirinç ithalatı ve dünyaya yayılması hakkındaki bu veriler, GDO’lu pirincin yasal olmasa da pirinç ticaretine çok önemli derecede bulaştığını göstermekte.

Kontaminasyon ya da bulaşıklılık konusuna gelince, GDO’lu pirinç tarla denemelerine de değinmemiz gerekiyor. Dünyada GDO’lu ürünlerin tarla denemeleri hakkında bilgi edinmek son derece zor. Biyoteknoloji şirketleri ve onları destekleyen devlet organları bu çalışmaların duyulmaması için ellerinden geleni yapıyorlar. Birçok ülkede tarla denemeleri, halkın bilgisi dışında sürdürülüyor.

2006 yılında GDO’lu Bayer LLRice pirincinin ABD pirincinin %30’undan fazlasını kontamine etmesi üzerine, Greenpeace Hindistan’ın 2007 yılında hazırladığı “Pirinç Sektöründe Kriz” raporunda GDO’lu pirinçle tarla denemesi yapıldığı bilinen ülkeler listelenmiş.

ABD (13 eyalette artı Puerto Rico, yaklaşık 250 deneme) Arjantin Avustralya Brezilya Çin Endonezya Fransa (1, 1999) 2 Filipinler Hindistan İran İspanya (26 onay, en son 2003), 2 İtalya (8 onay, en son 2002) Japonya Meksika Mısır (1) Tayland Uruguay Vietnam 1 Glifosinat’a dayanıklı pirinç tarla denemelerini gösterir 2 Bildirim numaraları sunulmuştur –tarla denemelerinin kesin olarak yapıldığı anlamına gelmez.

Bu kaynağa göre, 2007 yılına kadar dünyada en az 350 GDO’lu pirinç saha denemesi bildirilmiş. Bu denemeleri yapılan GDO’lu pirinç türlerinin arasında, ilaç ve endüstriyel kimyasal sanayide de kullanılan pirinçler de mevcut. Bir tarla deneme onayının, birçok farklı tarlada deneme yapıldığı anlamına gelebileceğini de unutmamak lazım.

2006’da ABD’de Bayer LLRice skandalının da gösterdiği üzere, GDO kontaminasyonu hava yoluyla bile bulaşabileceği için kontrolü imkansız ve çok riskli bir durum. Bugün, Türkiye’de ABD’den ithal edilen GDO’lu pirincin muhtemel kaynaklarından biri olan Bayer, 2011 yılında kendisine kontaminasyon davası açan 11,000 Amerikalı çiftçiye 750 milyon dolar tazminat ödemişti.

twitter: @aysebereket

aysebereket.wordpress.com

Kaynaklar:

http://www.trtturk.com.tr/haber/pirinclerde-gdo-yok.html

http://www.greenpeace.org/india/Global/india/report/2007/7/market-report.pdf

Greenpeace raporunun kaynakları:

http://www.isb.vt.edu/CFDOCS/fieldtests1.cfm http://www.aphis.usda.gov/brs/

ph_permits.html

http://www.fao.org/biotech/inventory_admin/dep/stat_result.asp

http://www.fas.usda.gov/gainfiles/200607/146208487.pdf

http://www.s.affrc.go.jp/docs/sentan/eguide/edevelp.htm#RICE

http://biotech.jrc.it/deliberate/ES.asp

http://biotech.jrc.it/deliberate/IT.asp

http://gmoinfo.jrc.it/gmp_report.aspx?CurNot=B/ES/03/27-CON

http://www.rfb.it/comuni.liberi.ogm/sperimentazioni_ogm.htm http://www.

agricoltura.regione.lombardia.it/admin/rla_Documenti/1-973/csba02-006-

bloccosperimentazioni.pdf

http://biotech.jrc.it/deliberate/FR.asp

Bauer, A . 2006 . Pharma Crops: State of field trials worldwide . Munich Environmental Institute

 

(Yeşil Gazete)