Pazar günü Filipinler‘in doğusunda tropikal bir fırtına olarak gelişen ve kuzeybatıya ilerleyen Gaemi, pazartesi günü Filipinler’in kuzey sınırına ilerlerken tayfun statüsüne ulaşacak kadar güçlendi.
Tayfun nedeniyle Filipinler hükümeti alarma geçti, başkent Manila‘da afet durumu ilan edildi; yarım milyondan fazla insan tahliye edildi, şu ana kadar 21 ölüm olduğu bildirildi. Ancak arama kurtarma çalışmaları devam ediyor ve kayıpların artması bekleniyor.
Mevcut muson havasıyla etkileşime giren Gaemi, Luzon Adası‘ndaki aşırı yağışları daha da kötüleştirerek heyelana neden oldu.
Manila Körfezi‘nde fırtına nedeniyle bir petrol tankeri alabora oldu ve Filipinler tarihinin en kötü petrol sızıntısı yaşandı.
‣ Filipinler açıklarında petrol tankeri alabora oldu: Sızıntı yayılıyor
Güçlenerek Tayvan’a ilerledi
Gaemi, salı günü Tayvan’ın kuzeybatısına doğru güçlenerek ilerledi ve 145 mph’lik rüzgar hızıyla 4. Kategori bir kasırgaya eşdeğer güçte bir tayfuna dönüştü. Tayvan kıyılarındaki bir kargo gemisi alabora olurken beş gemi karaya oturdu.
Ülkedeki ofisler ve okullar kapatılırken insanlar, evlerinde kalmaları ve kıyı bölgelerden uzak durmaları konusunda uyarıldı. Tayvan Merkez Haber Ajansı, üç kişinin hayatını kaybettiğini ve en az 380 kişinin yaralandığını söyledi. Hükümet, kurtarma ekiplerinin en az bin kişiyi sel sularından çıkardığını bildirdi.
Tayvan, düzenli olarak tayfunlara maruz kaldığı için güçlü uyarı sistemlerine sahip olsa da ülkenin topoğrafyası ve yüksek nüfus yoğunluğu fırtınanın yol açtığı kayıpları engellemekte yetersiz kalıyor.
Çarşamba günü karaya ulaşan tayfun, Tayvan’ın bazı bölgelerinde şiddetli yağışlara neden olduğu seller, en az üç ölüme ve devasa bir yıkıma yol açtı.
Çin’de 600 binden fazla insanı etkiledi
Tayvan’dan çıkarken Kategori 2 seviyesindeki bir kasırgaya eşdeğer seviyeye düşen tayfun, Çin‘in Fujian eyaletine ilerledi. Ancak tropikal fırtına seviyesine düşmüş olmasına rağmen geniş bulut bantları, yaz yağmurlarının etkisi altındaki Orta Çin için sel ve heyelan riski oluşturuyor.
Meteorologlar, Çin’in merkezindeki 100 milyondan fazla nüfuslu Henan da dahil olmak üzere 10 eyaletin Gaemi’den etkilenebileceğini bildirdi. Fırtınanın önümüzdeki günlerde nehir taşkınları ve su baskınlarıyla mücadele eden Jilin ve Liaoning‘e ulaşması bekleniyor.
‣ Orta Çin’de sel felaketi: Bir yıllık yağışı bir günde aldı
Fujian’da uçuşlar, trenler ve feribot seferleri iptal edilirken 300 bine yakın insan tahliye edildi. Xinhua haber ajansı, eyalette en az 630 bin kişinin fırtınadan etkilendiğini bildirdi.
Çin’in güneydoğu kıyısının alçak bölgelerinde heyelan ve sellere neden olan Gaemi, üç kişinin ölümüne daha yol açtı.
Fırtınanın zayıflaması bekleniyor ancak tayfun, önümüzdeki üç gün boyunca Pekin ve birçok kentte yoğun yağışlar getirecek.
İklim değişikliği tayfunları güçlendiriyor
Bilim insanları, iklim değişikliğinin yağış rejimlerini değiştirerek tayfunları ve diğer tropikal fırtınaları güçlendirebileceğini söylüyor.
Çin Bilim Akademisi‘nden Zhang Wenxia ve ekibinin yaptığı araştırma, tarihsel meteoroloji verilerini inceleyerek gezegenin kara alanının yaklaşık yüzde 75’inin yağış değişkenliklerinde artış yaşandığını buldu.
Isınan havanın atmosferde daha fazla nem tutabilmesi nedeniyle yağışlarda daha fazla dalgalanma yaşandığını söyleyen ekip, yüksek sıcaklıkların daha güçlü tropikal fırtınaları tetikleyebileceğine dikkat çekti.
New South Wales Üniversitesi İklim Değişikliği Araştırma Merkezi‘nden bilim insanı Steven Sherwood ise küresel ısınmanın etkisiyle kurak dönemlerin daha kurak, yağışlı dönemlerin ise daha yağışlı geçtiğini söyleyerek “Küresel ısınma devam ettikçe bu durum ve kuraklık/sel olasılığı artacak” dedi.
Gaemi Tayfunu, son sekiz yıldır bölgeyi vuran en güçlü tayfun oldu. Tek bir hava olayını iklim değişikliğine bağlamak zor olsa da iklim modelleri, bunun güçlü bir ihtimal olduğunu gösteriyor.
