Editörün SeçtikleriEnerjiManşetTürkiye

Elektrik üretiminde ‘Yeşil Tarife’ uygulaması 1 Haziran’da başladı: Devlet destek olmalı

0
Fotoğraf: DHA

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu,  (EPDK) elektrik üretiminde yenilenebilir kaynaklardan üretimi destekleyen Yeşil Tarife’yi (YETA) 1 Haziran 2021 itibariyle tüketicilerin kullanımına sundu. Gönüllülük esasına dayalı tarife sayesinde kullanıcıların çevre bilincinin yükselmesine katkı yapmanın yanı sıra Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması‘nda (YEKDEM) oluşan yüksek ve öngörülemez maliyetlerin önüne geçilmesi ve yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim yapan şirketlere destek olunması amaçlanıyor.

Yeşil Tarife, EPDK tarafından daha önce tüketicilerin kullanımına sunulmuştu. Ancak 1 Haziran itibariyle yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretiminin sertifikasyonunu sağlayan “Elektrik Piyasasında Yenilenebilir Enerji Kaynak Garanti Belgesi (YEK-G) Yönetmeliği’nin” yürürlüğe girmesiyle birlikte gerçek anlamda uygulanmaya başlandı.

Yeşil Tarife uygulamasını Yeşil Gazete‘ye değerlendiren Troya Çevre Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Oral Kaya, uygulamanın önemli ve güzel olduğunu ancak fiyatların normal tarifeye göre daha yüksek olacağı için devletin bu konuda destek olması gerektiğine vurgu yaptı.

Yerli yenilebilir kaynaklar dışa bağımlılığı azaltıyor

Çevre hassasiyetlerinin her geçen gün arttığı dünyada yeşil enerjinin giderek  popülerleştiğini ifade eden elektrik tarifeleri karşılaştırma ve tedarikçi değiştirme sitesi encazip.com‘un kurucusu Çağada Kırım, “Örneğin İngiltere’de tüketicilerin yüzde 76’sı, elektrik tedarikçisi seçme aşamasında, kullanacakları elektriğin yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilmesinin kararlarında önemli olduğunu söylüyor.  Türkiye’de de doğayı ve gelecek nesilleri korumak adına Yeşil Tarife’ye geçilmesi, enerjide dışa bağımlılığın ve cari açığın azalması anlamına da geliyor” dedi.

Oral Kaya da, Yeşil Tarife’nin devletin hızlı bir şekilde fosil yakıtlardan yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişini hızlandıracak olan bir uygulama olduğunu kaydetti.

Yeşil Tarife’ye geçiş, tedarikçi değiştirmek kadar kolay

Elektrik tüketicileri, Yeşil Tarife’ye geçmek için bölgelerindeki görevli tedarik şirketine talepte bulunabiliyor. Tarife değişikliğindeki süreç, tedarikçi değişikliğine çok benzer olarak gerçekleşiyor. Tüketiciler başvurunun ardından son faturasını normal tarifeden ödüyor ve devam eden dönemlerde tedarik, Yeşil Tarife üzerinden gerçekleştiriliyor. Yeşil Tarife’ye geçme talebi bir yıl içinde en fazla iki kez yapılabiliyor.

Mesken, ticarethane veya sanayi aboneleri, tedarikçilerine başvurarak Yeşil Tarife’ye geçiş yapabiliyor. Ancak Yeşil Tarife şu anda standart elektrik kullanımından daha yüksek fiyata mal oluyor. Bu tarifeye geçen tüketicilerin elektrik faturalarında, temin ettikleri enerjinin yenilenebilir enerji kaynaklarından üretildiğini gösteren bir yeşil işaret bulunuyor. Tüketiciler aynı zamanda tedarikçilerinden yeşil enerji sertifikası da talep edebiliyor.

Yeşil Tarife, tüketicinin satın aldığı elektriğin bir kısmının veya tamamının yenilenebilir kaynaklardan üretildiğinin taahhüdü anlamına geliyor. Elektrik sistemi bir havuz gibi işlediği ve tüm kaynaklardan üretilen elektrik birbirine karıştığı için şu anda bir tüketicinin elektrik enerjisinin tamamının yenilenebilir kaynaklardan sağlanması mümkün değil. Bunu sağlamak için “eşitleme yöntemi” adı verilen bir mekanizma devreye giriyor. Örneğin, 100 birim elektrik tüketen bir tüketici için yenilenebilir enerji santrallerinden 100 birim kadar elektrik sisteme veriliyor. Giren ve çıkan elektrik sayaçlarla kayıt altına alınıyor ve sertifikasyon süreci ile birlikte tüketicilerin kullandığı elektriğin yenilenebilir kaynaklardan üretildiği teyit edilebiliyor. Tüketiciler elektrik kaynağını, tedarikçilerinin sağlamakla yükümlü olduğu Yenilenebilir Enerji Kaynak Garanti Belgesi (YEK-G Belgesi) ile kontrol edebiliyor.

‘Devletin destek olması gerekiyor’

Kaya, Yeşil Tarife ücretinde devletin tüketiciye destek olması, en azından normal tarife fiyatlarıyla aynı seviyede tutması gerektiğine vurgu yaparak şu açıklamalarda bulundu:

Yeşil Tarife, Enerji Bakanlığı’nın daha önce başlatmış olduğu üreticinizi kendiniz seçtiğiniz uygulamanın bir uzantısı aslına bakarsanız.

Bakanlığın şimdiki uygulamasıysa artık daha yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilmiş temiz enerjiyi de seçme imkanını tanıyor bize.

Bundan dolayı aslında çok güzel ve önemli bir gelişme. Tabi yenilenebilir kaynaklar işin içine girince normal tarife üzerinden değerlendirildiğinde fiyatlar daha farklı olacak.

Ama burada mutlaka bir şekilde devletin destek olması gerekiyor. En basitinden hiç olmazsa normal tarifeyle aynı seviyede tutması gerekiyor.”

Nükleer enerji kapsam dışı

Yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen Yeşil Enerji, rüzgar çiftlikleri, güneş paneli tarlaları ve hidroelektrik santralleri gibi çeşitli yenilenebilir enerji kaynaklarından üretiliyor.

Bazı ülkelerde tarifeler, karbon salımı olmadığı gerekçesiyle nükleer enerji santrallerinden üretilen elektriği de kapsarken, enerji ve iklim uzmanlarının önemli bölümü, nükleer enerjiyi “yenilenebilir ve yeşil enerji” olarak kabul etmiyor. Türkiye’deki mevzuat uyarınca da Akkuyu‘da yapımı devam eden nükleer enerji santralinden üretilmesi planlanan elektrik enerjisi, Yeşil Tarife kategorisine dahil edilmeyecek ve Yeşil Tarife sadece yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik için geçerli olacak.

Devlet tarafından yenilenebilir enerji santrallerine yatırımın artırılması amacıyla bugüne dek pek çok teşvik mekanizması uygulandı. Halen uygulanan teşvikler, tüketiciler tarafından direkt olarak fark edilmese de belirli bir bedel olarak elektrik faturalarına yansıtılıyor.

Nisan ayında, sadece yenilenebilir enerji santrallerine verilen alım garantisi teşviklerinin karşılığı olarak tüm tüketicilerin elektrik bedellerine tüketilen her bir kWh için 0,17127 TL yansıtıldı. Bir diğer taraftan alım garantileri için, hidroelektrik santrallerine kWh başına 0,62 TL, rüzgar enerji santrallerine 0,62 TL, güneş enerji santrallerine 1,13 TL, jeotermal enerji santrallerine ise 0,89 TL ödeniyor. Tüm bu bedeller direkt olarak tüketici faturalarına etki ettiğinden bu bedeller aslında tüketiciler tarafından ödeniyor. Bu durumda tavan fiyat olarak işlev gören Yeşil Tarife, ulusal tarife fiyatının YEKDEM alım garantilerinden daha düşük olması, sistemin gerçekten iyi işlemesi ve tüketiciler için orta vadede çok daha ucuz elektrik kullanımı anlamına geliyor.

Yeşil Tarife’nin Avrupa Birliği’yle ticari ilişkiler açısından, Türkiye sanayicisinin işini kolaylaştıran bir uygulama olduğunu aktaran Çağada Kırım, “Zira özellikle Türkiye’de üretim yaptıran Avrupalı şirketlerin sürdürülebilirlik konusundaki hassasiyetleri oldukça yüksek. Avrupalı müşteriler halihazırda sürdürülebilirlik konusunda Türk sanayicisine pek çok şart getirmiş durumda ve çok yakında üretimde kullanılan elektriğin de sürdürülebilir kaynaklardan sağlanmasını ön şart olarak getirebilecekler. Yeşil Tarife mevzuatı yapılmamış olsaydı; ihracat pazarımızı Romanya, Bulgaristan ya da Polonya gibi ülkelere kaptırma riski ortaya çıkabilecekti” diye konuştu.

Yeşil Tarife’ye kadar yenilenebilir enerji teşvikinin sadece devlet tarafından yapıldığını ve tüketicilerin dolaylı olarak destek olduklarını aktaran Kırım, “Ancak bu tarife ile tüketiciler de yenilenebilir enerjiyi doğrudan desteklemiş olacak” dedi.

Yeşil Tarife tercih edilecek mi?

Tüketicinin Yeşil Tarife’yi tercih edip etmeyeceği konusuna da değinen Kaya, önce çevre ve iklim konusunda duyarlı kişilerin bu alana yöneleceği, ardından domino etkisiyle diğer tüketicilerin de bu alana yöneleceğini ifade etti:

Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanabilmek için yapacağınız yatırımlar da çok yüksekti. Ama insanlar hızlı bir şekilde bu alana yöneldiler. Çünkü bu alanın geleceği olduğunu biliyorlardı.

Aynı şey Yeşil Tarife için de geçerli. Gerçekten çok ilgili olan, çevre ve iklim konusunda duyarlı olan kişilerin bu alana yöneleceğini tahmin ediyoruz. Ama bu aynı zamanda domino etkisi yaratarak diğer tüketicileri de hızlı bir şekilde itecektir.”

You may also like

Comments

Comments are closed.