Depremlerden etkilenen Türkiye’ye 1,78 milyar dolarlık destek sağlayacağının duyurulduğu Dünya Bankası‘nın lideri değişiyor. Geçtiğimiz hafta mevcut başkan David Malpass, görev süresinin bitimini beklemeden Haziran ayında istifa edeceğini duyurdu; bununla birlikte Dünya Bankası yeni lider arayışına girdi.
Trump tarafından atanmış olan Malpass, görev süresi boyunca Banka’nın kırılgan ülkelere borç krizi, COVID ve iklim değişikliği gibi önemli konularda yardımcı olmakta yavaş kalması nedeniyle kırılgan ülke liderleri ve çok taraflı finans alanında çalışan uzmanlardan büyük baskı görüyordu.
Geçtiğimiz yıl Malpass, bilimi kabul edip etmediğine dair soruların gündeme gelmesinin ardından iklim değişikliğiyle ilgili yorumlarını geri çekmek zorunda kalmıştı. Bu yorumlar, Barbados Başbakanı Mia Mottley ve ABD ve Almanya gibi kilit ülkeler de dahil olmak üzere dünya liderlerinin, Dünya Bankası’nın iklim eylemini artırmak için iş modelinde reform yapması çağrılarını desteklemesine yol açtı.
Halihazırda arayışların sürdüğü yeni liderden beklentiler, Banka’nın, merkezinde iklim değişikliğinin etkilerinin yer aldığı mevcut bağlamdaki küresel zorlukları başarıyla ele alabilmesi için Banka’nın yapısında reform yapmaya hazır olması gerektiği yönünde.
Malpass’ın yerine kimin geçeceğine ilişkin karar, aralarında ABD Hazine Bakanı Janet Yellen‘in de bulunduğu Banka’nın kilit üyelerine ait. Bakan Yellen, ABD’nin Malpass’ın yerine geçecek kişiyi yakında açıklayacağını belirtti ve banka yönetim kurulunun atama sürecini “şeffaf, liyakate dayalı ve hızlı” bir şekilde ilerletmesini umduğunu ifade etti. Bazı gruplar böylesine önemli bir atama için yapılacak araştırmanın açık, şeffaf ve adil olması gerektiğini savunuyor.
‘İklim ve kalkınma konusunda geri kalmış birinin ayrılmasını memnuniyetle karşılıyoruz’
Rapor sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerde bulunan Natural Resources Defense Council Uluslararası İklim Kıdemli Stratejik Direktörü Jake Schmidt, “Kritik bir uluslararası finans kuruluşunun başından iklim ve kalkınma konusunda geri kalmış birinin ayrılmasını memnuniyetle karşılıyoruz” ifadelerini kullanarak şunları aktardı:
“İklim krizinin boyutlarını ve gelişmekte olan ülkelerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere daha fazla ve daha iyi iklim finansmanını serbest bırakmak için cesur adımlar atmaya kararlı Dünya Bankası liderliğine ihtiyacımız var. Yeni liderlikle birlikte Dünya Bankası’nın, giderek artan bir ülke ve uzman korosunun ısrarla talep ettiği gibi hızla gelişmesi gerekiyor.”
Düşünce kuruluşu ODI Baş Araştırma Görevlisi Annalisa Prizzon ise şunları kaydetti:
“Dünya Bankası’nın düşük karbonlu dönüşümü gerçek anlamda sağlayabilmesi ve ülkeleri destekleyebilmesi için, liderinin de bunun tam anlamıyla arkasında olması gerekir. Dünya Bankası Başkanı’nın rolü için bir iş tanımı olsaydı, iklim değişikliğiyle mücadele ve uyum da bunun bir parçası olmalıydı.”
‘Dünyanın kalkınma bankasının başında bir kadının olmasının tam zamanı’
E3G Kamu Bankaları Lideri Sonia Dunlop da Dünya Bankası’nın gelecekteki liderine dair şu değerlendirmelerde bulundu:
“Şimdi dikkatimiz Dünya Bankası’nın bir sonraki liderine çevrilmelidir. Bu kişi, dünyayı saran gıda, enerji ve kalkınma krizlerini derinden kavrayan, iklim değişikliğini en önemli önceliklerinden biri olarak gören, çok taraflılığa derinden bağlı, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin tam desteğine sahip bir vizyoner olmalı. Ve elbette dünyanın kalkınma bankasının başında bir kadının olmasının tam zamanı.”
ONE ve E3G gibi uzman gruplara göre, yeni atanan kişinin Dünya Bankası’nı amacına uygun bir şekilde dönüştürmek için uzun bir yapılacaklar listesi mevcut:
- 2023’te uluslararası kamu finansmanını daha adil ve amaca uygun hale getirmek için çok taraflı kalkınma bankaları arasında liderlik pozisyonu almak
- G7‘nin Banka’yı reforme etme planının bir parçası olarak iklim değişikliği ile mücadele ve küresel halk sağlığı ve pandemi hazırlık sorunlarının ele alınması gibi ‘Küresel Kamu Malları‘ için finansmanını artırmak
- Düşük gelirli ülkelerin yüzde 60’ının karşı karşıya olduğu mevcut borç krizine, borçluların yanı sıra kamu ve özel alacaklıları bir araya getiren çözümler bulmak
- Uzun vadeli büyüme ve refahı artırmak için sürdürülebilir yatırımlar yapan düşük gelirli ülkeler için sermaye maliyetini düşürürken, ülkelere bu planlar için finansman geliştirme, maliyetlendirme ve güvence altına alma konusunda destek sunmak
- Dünya Bankası’nın Sermaye Yeterliliği Çerçevesine ilişkin G20 tavsiyelerini kabul ederek bu yılın sonuna kadar kalkınma ve iklim finansmanı için yüz milyarlarca doların kilidini açmak
- En kırılgan toplulukların dayanıklılığını artırmak için iklim adaptasyonu ve kayıp ve hasara yönelik imtiyazlı ve hibe finansmanını ölçeklendirmek
- Kredilendirmeyi hızlandırmak ve borç alan ülkelerin (nihayetinde kredileri geri ödeyecek olan) vatandaşlarının kredilerin nasıl harcanacağı konusunda söz sahibi olmalarını sağlamak
- Yıllardır kaçırılan hedefler ve tutulmayan sözlerin ardından iklim finansmanı için uluslararası kamu finansmanını yeninden düzenlemek…
