[COP28] Sultan Al Jaber: Zirve, şimdiden tarih yazdı

Birleşik Arap Emirlikleri‘nin Dubai kentinde devam eden Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, 28. Taraflar Konferansı‘nın (COP28) sekizinci gününde, Başkan Sultan Al Jaber, zirvenin ikinci haftasını başlatmak üzere bir basın toplantısı düzenledi.

Jaber, konuşmasına dünkü “dinlenme” gününün ardından “Umarım dün biraz dinlenmeyi başarmışsınızdır ve umarım önümüzdeki birkaç gün içinde yaşanacak çok önemli olaylara hazırsınızdır” diye başladı. 

‣ [COP28] Zirve başkanından iklim inkarına varan açıklama: Fosil yakıtları durdurmak bilimsel değil

Liderliğindeki zirvenin öncekilerden daha iyi ve başarılı olduğunu iddia eden Al Jaber, şunları söyledi: “Hepimiz Cop28’in farklı olduğu ve çoktan tarih yazdığı konusunda hemfikiriz. Benzersiz bir ivme, kapsayıcılık, isteklilik ve esneklik duygusu var. Aynı zamanda burada, Cop28’de benzeri görülmemiş bir şeyin gerçekleşmesinin mümkün olduğunu hissediyorum.  İlk gün kayıp ve zararla ilgili fikir birliğine vardık ve sahip olduğumuz ivmeyle, geri kalan konularda fikir birliğine varabileceğimize inanıyorum.

‣ [COP28] Gelişmekte olan ülkeler için kayıp-hasar fonunda uzlaşma sağlandı

Zirve görüşmeleri de dünkü dinlenme arasının ardından yeniden  hızlandı ve dikkatler fosil yakıtlara ne zaman ve nasıl son verileceği ya da bunun aşamaları üzerine tartışmalara odaklandı. 

800’den fazla liderden Al Jaber’e mektup

Öte yandan Avrupa şehirlerinin belediye başkanları, bilim insanları, STK’lar, inanç liderleri ve CEO’lar da dahil olmak üzere 800’den fazla lider, 1,5°C’lik ısınmayı ulaşılabilir düzeyde tutan nihai bir anlaşmayı desteklemek için bugün COP28 Başkanına bir mektup yazdı. “COP28’in son günlerine girerken, bir dönüm noktasındayız” diye yazan liderler, Küresel Durum Değerlendirmesi için “hızlı bir yanıt planı” talep etti.

İmzacılar, bu “olumlu dönüm noktasına” ulaşmak için gereken üç şeyin ana hatlarını çizdi:

• Tüm fosil yakıtların, 1,5C gidişatı doğrultusunda, adil ve hakkaniyetli bir şekilde düzenli bir şekilde aşamalı olarak durdurulması; aynı zamanda küresel yenilenebilir enerji kapasitesinin 2022 seviyelerine göre 2030 yılına kadar üç katına çıkarılması ve enerji verimliliğinin iki katına çıkarılması
• Gelişmiş ülkelerin eylem ve destek konusunda öncülük etmesiyle, kamu ve özel finansmanın ölçeğini büyütmek ve değiştirmek için olanak sağlayan ortam; karbona fiyat koymak ve yenilenebilir enerji yatırımlarını üç katına çıkarmak
• Ormansızlaşma ve arazi bozulmasının yanı sıra biyolojik çeşitlilik ve diğer ekosistem kayıplarının 2030 yılına kadar durdurulması ve tersine çevrilmesi; Dayanıklı gıda sistemleri sağlayın ve uyum konusunda güçlü bir küresel hedef sunmak.

İmzacılar arasında Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo, Londra Belediye Başkanı Sadiq Khan, Paris Anlaşması mimarı Christiana Figueres ve Sir Richard Branson yer alıyor. 

Zirvenin sekizinci günündeki diğer gelişmeler de şöyle:

• 22015 Paris Anlaşması yapıldığında BM‘nin iklim şefi olan Christiana Figueres, fosil yakıtların kademeli olarak ortadan kaldırılmasının arkasında açıkça durdu: “Eğer bu zirvede bir adım ileri gitmek istiyorsak, o zaman aşamalı olarak sonlandırma konusunda taviz veremeyiz.”
• Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) hayvancılık emisyonlarının iklim üzerindeki büyük etkisini ortaya koyan araştırması yayımlandı. Buna göre, sığır, manda, koyun, keçi, domuz ve tavukları içeren hayvansal tarım-gıda sistemleri, 2015 yılındaki tüm emisyonların yaklaşık %12’sine denk gelen 6,2 gigaton karbondioksit eşdeğeri emisyondan sorumlu.
• Yüz küresel yerli grup ve müttefik, COP28 müzakerecilerini temiz enerjiye geçiş sırasında Yerlilerin haklarını korumaya çağıran açık bir mektup yayımladı. 
• Dünyanın dört bir yanından 250’den fazla kuruluş, ABD’yi önümüzdeki birkaç yıl içinde büyük oranda artması beklenen sıvılaştırılmış doğal gaza verdiği destekten vazgeçmeye çağıran bir mektup yayınladı.
• Azerbaycan gelecek yıl yapılacak COP29’un favorisi olarak ortaya çıkıyor gibi görünüyor.
• 60’ı aşkın ülkeden 750.000 gencin kolektif iklim politikası taleplerini temsil eden, COP28’in temel gençlik savunuculuğu belgesi olan Gençlik Durum Değerlendirmesi‘nin sonuçları bugün Gençlik Günü‘nde açıklandı.

Sivil toplum: Gördüğümüz en kısıtlayıcı zirve

Dubai’de Filistin‘le dayanışma içinde olduklarını ifade eden sivil toplum delegeleri ise, daha önce görülmemiş derecede polise maruz kaldıklarını iddia etti. 

Uluslararası İklim Eylem Ağı‘nın (CAN) genel müdürü Tasneem Essop,  bazı üyelerin başlarındaki kefiyelere ve Filistin sembollerine BM güvenliği tarafından el konulduğunu söyledi. 

BM yönetimindeki mavi bölge içindeki protestolara katı sınırlar dahilinde izin veriliyor ve önceden onay alınması gerekiyor. Ancak kampanyacılar, İsrail-Hamas savaşı devam ederken Gazze‘de yaşanan yıkıma  yönelik protestolara ilişkinözel bir kısıtlama getirildiğini söylüyor. 

Gösterilerin, büyük Expo City mekanının içindeki “görünmez” alanlara taşındıklarını iddia eden eylemciler, zaman dilimi kurallarının da protestocuları sıcaktan korumak bahanesiyle kısıtlandığını ve “hemen ateşkes” çağrılarındaki “şimdi”nin bu hafta başında sansürlendiğini iddia ediyor.