[Çocuklar için Yeşil Kitaplar] Laika Astronot Köpek – Ömür Kurt

Amerikalı doğabilimci John Burroughs, “Sevgi olmadan bilgi kalıcı olmaz. Fakat sevgi önce gelirse bilgi kesinlikle arkasından gelecektir,” diyor. Çocuklarımızı üzerinde yaşadığımız gezegene saygı duyan bireyler olarak yetiştirebilmek için biz ebeveynlerin öncelikli görevi, erken dönemde doğa sevgisi verebilmek. Onların minik omuzlarına taşıyabileceklerinden fazla yük ve korku bindirmeden, doğayla oyun arkadaşı olmalarını sağlamak, bu yolda atacağımız ilk adım. İkinci adım ise doğayla ve yaşadığımız çevreyle uyumlu, sürdürülebilir yaşam tarzı benimsemeleri için doğru rol modelleri sunan çocuk kitapları seçmek.

Bu amaçla biz [Çocuklar için Yeşil Kitaplar] adını verdiğimiz bir diziye başladık. Çocuklara çevre bilinci aşılayan, farklılıklarımızla bir arada yaşamanın mümkün olduğunu gösteren kitapları derlemeye karar verdik. Bildiğimiz kitapları anımsamaya, bilmediklerimizle tanışmaya, tanıtmaya niyet ettik.

***

Laika Astronot Köpek: Uzak Yıldızlara Bir Selâm

Laika, Astronot Köpek, SSCB tarafından 3 Kasım 1957’de Sputnik 2 uzay aracıyla uzaya fırlatılıp Dünya’nın yörüngesi etrafında dönen ilk hayvan olan köpek Laika’nın öyküsünü anlatıyor.

Ancak bu mutlu bir öykü değil. Laika aslında insanlığın uzay macerasına kurban ediliyor. Roketin uzaya fırlatılışından birkaç saat sonra araçtan haber alınamıyor ve Laika’nın uzayda kaybolduğuna hükmediliyor. Esasen bu hikâye ölümle sonlanacağı bilinen bir hikâye. Çünkü çok maliyetli olacağı düşünülerek Laika’nın dünyaya geri getirilmesi için hiçbir plan yapılmıyor. Sputnik 2 misyonunda çalışan bilim insanlarından Dimitri Malaşenkov’un 2002 yılında, Laika’nın yolculuğundan tam 45 yıl sonra açıkladığı üzere, Laika, kalkıştan 5 ilâ 7 saat sonra içinde bulunduğu kapsülün aşırı ısınmasından dolayı hayatını kaybediyor. Üstelik, yine misyonda görevli doktorlardan Oleg Gazenko’nun 1998 yılında deyim yerindeyse itiraf ettiği üzere bu deneyden Laika’nın ölümünü meşrulaştıracak kadar bilgi edinilemiyor.[1]

Peki, ya yeteri kadar bilgi edinilmiş olsaydı? Laika’nın ölümü meşrulaşmış olur muydu? Laika kurban edilmemiş olur muydu? Kitabın bu sorulara benim de hararetle katıldığım yanıtı net bir hayır. İstediğimiz kadar Laika adına pullar basalım, heykeller dikelim, onu kahraman olarak analım, bu uzay macerasını haklı çıkartamayız diyor kitap. Üstelik bu yanıtı öyle yüksek sesle, kulağımıza bağırarak değil, ruhumuza dokunan, yüreklerimizi burkan, alçak gönüllü bir üslupla ve Laika ile empati kurmamızın yolunu açan, içimize işleyen çizimlerle yapıyor. Tavrını net koyuyor koymasına ama bunu didaktik ve kulak tırmalayan bir üslupla değil, Laika’nın öyküsünün içine girmemizi sağlayarak yaşamdan ve yaşatmaktan yana aldığı tavırla yapıyor. Hem de umudu dürten, hayal gücüne yol açan bir sonla içimizi ısıtıyor.

Laika’yı içten bir sevgi ve umutla anan bu kitap benim hem gözlerimi doldurdu, hem de gülümsetti. Siz de çocuklarınızla beraber bu kitabı okuyun; uzaya, yıldızlara, Laika’ya bir selâm gönderin derim ben!

***

Yazan: Owen Davey
Resimleyen: Owen Davey
Çeviren: Gökçe Gökçeer
Yayınevi: MEAV, Bir Kitap Yolla
Yayın Yılı: 2017
Yaş Grubu: 5 yaş ve üzeri

***

[1] Laika: Gerçekleşeceğini Herkesin Bildiği Bir Ölümün Hikâyesi, http://www.nationalgeographic.com.tr/makale/kesfet/laika-gerceklesecegini-herkesin-bildigi-bir-olumun-hik%C3%A2yesi/2523 

.

.

Ömür Kurt