DünyaManşet

Çin’in plastik ithalatını yasaklaması Batı’nın geri dönüşüm planını zorluyor

0
Yetkililer, Çin’deki bu örnekteki gibi Batıda ve Britanya’da yığılmakta olan plastikle mücadele etmekte zorlanıyor. Çin 1 Ocak’ta birçok geri dönüşüm malzemesinin ithalatını yasakladı. CreditFred Dufour/Agence France-Presse — Getty Images

New York Times’da Kimiko de Freytas-Tamura imzasıyla yayınlanan haberi Yeşil Gazete yazarlarından Ali Serdar Gültekin çevirisiyle yayınlıyoruz.

***

Yetkililer, Çin’deki bu örnekteki gibi Batıda ve Britanya’da yığılmakta olan plastikle mücadele etmekte zorlanıyor. Çin 1 Ocak’ta birçok geri dönüşüm malzemesinin ithalatını yasakladı. CreditFred Dufour/Agence France-Presse — Getty Images

Şu ana kadar, en azından Britanya’da bu duruma cevap, hiçbir şey. Londra’da en az bir atık bertaraf alanı çoktan plastikle yığınlarıyla dolmuş durumda ve bu plastiğin bir kısmını tesisten kaldırmak için para ödemeli.

Benzer durumlar Kanada, İrlanda, Almanya ve birkaç Avrupa ülkesinde daha raporlanmış durumdayken Hong Kong gibi liman şehirlerinde tonlarca çöp yığılmaya devam ediyor.

Oregon’da geri dönüşümün öncülerinden Steve Frank’in iki tesisi her yıl 220,000 ton geri dönüştürülebilir atık topluyor ve tasnif ediyor. Şu ana dek bu malzemenin büyük kısmı Çin’e ihraç ediliyordu.

“Envanterim kontrolden çıkmış durumda” diyor.

Frank’in söylediğine göre “Çin’in yasağı küresel geri dönüştürülebilir atık akışını bozdu.” Söylediği üzere artık bu atıkları Endonezya, Hindistan, Vietnam, Malezya – “Nereye gönderebilirse oraya” – gönderecek. Fakat bunun bir fark yaratmasını beklemiyor.

Britanya’da O’Donovan Atık Bertaraf şirketinin yöneticisi Jacqueline O’Donovan, Çin’in kararının uygulamaya başlamasıyla “pazar tamamen değişti” diyor. Onun şirketi her yıl 70,000 ton plastik atığı topluyor ve bertaraf ediyordu. Söylediği üzere gelecek aylarda “İngiltere’nin tümünde bir darboğaz yaşanacak.”

Britanya’nın başbakanı Theresa May, önlenebilir atıklardan gelecek 25 yıl içinde kurtulma sözü verdi. Hazırlamış olduğu bir konuşmada süpermarketleri tüm gıdanın paketsiz durduğu plastiksiz alanlar oluşturmaya teşvik etti.

Avrupa Birliği’nde, Çin’in yasağı ve okyanusların sağlığının da aralarında bulunduğu diğer sebeplerle birlikte plastik poşetler ve ambalajları vergilendirme tasarısı bulunmakta.

İngiltere Ascot yakınlarında bir geri dönüşüm merkezi Steve Parsons/Press Association

Bu önlemler sorunu bir gün hafifletmeye yarayacaktır fakat Britanya şu an yığılan geri dönüştürülebilir atıklarla yüz yüze ve onları koyacak hiçbir yer yok. Uzmanların söylediğine göre bu krize çözüm olarak atık yakmaya ya da atık depolama sahalarına dönülebilir. Bu iki çözüm de doğaya zararlı.

Çin’in yasağı ‘tasnif edilmemiş kâğıttan plastik şişelerde kullanılan düşük dereceli polietilen tereftalatı da içeren 24 çeşit katı atığın ithalini kapsıyor. Aynı zamanda diğer geri dönüştürülebilir atıkların saflık derecelerinde yeni limitler belirleyen bu yasak ‘yang laji’ yani ‘yabancı çöpüne’ karşı büyük bir kampanya ve temizlik faaliyetinin bir parçası.

Çin bir süredir dünyanın kâğıt, metal ve kullanılmış plastik atığının en azından yarısını işlemekteydi. Yakın zamanlı endüstri verisine göre 2016 yılında bu miktar 7,3 milyar tondu. Geçen temmuz Çin, Dünya Ticaret Örgütünü, doğayı ve kamu sağlığını korumak için eylem gerektiğini söyleyerek çöp ithalatında bazı yasaklar uygulama niyetinde olduğuna dair bilgilendirdi.

Çin, “Hammadde olarak kullanılabilir katı atığa yüksek miktarlarda kirli atık ve hatta tehlikeli atık karışmakta” diye Dünya Ticaret Örgütüne yazdı. “Bu Çin’in doğasını ciddi şekilde kirletmektedir.”

Çin yetkililer, aynı zamanda, denizaşırı ülkeye getirilen geri dönüştürülebilir atığın çoğunlukla uygun şekillerde temizlenmediği ya da geri dönüştürülemez atıklarla karıştırıldığından yakındılar.

Ani hareket Batı ülkelerini, yığılmaya başlamış plastik ve kâğıt atıkları için yeni pazar bakarken başa çıkmak zorunda bıraktı.

Britanya’daki Recycling Association (Geri Dönüşüm Derneği) başkanı Simon Ellin, “Bu sadece Birleşik Krallık’ın sorunu değil” dedi. “Tüm dünya ‘Ne yapmalıyız?’ diye düşünüyor. Bunlar zor zamanlar.”

Geri dönüştürülebilir atığının yüzde 80’ini Çin’e yollayan Novo Scotia Halifax’tan şehir katı atık yönetimi müdürü Matthew Keliher, market poşetleri ve ambalajlarda kullanılan düşük dereceli plastik hariç, plastiğin çoğunluğu için bir alternatif bulduklarını söylüyor. Bu çeşit plastik stokları Halifax’ın depolama kapasitesini o kadar aşmış durumda ki şehir 300 ton atığı çöplüğe gömmek için izin almak zorunda kaldı.

Plastiğinin yüzde 50’sini ve karışık kâğıdının yüzde 100’ünü Çin’e gönderen Alberta Calgary’de geçen sonbahardan beri atıklar boş depolama sahaları, konteynerler, depolarda saklanıyor. Canadian Broadcasting Corporation’a (ÇN – Kanada devlet kanalı) şehrin atık ve geri dönüşüm hizmetinin yöneticisi Sharon Howland şimdiye kadar 5,000 ton toplanmış durumda diye konuştu.

“Malzeme (atık) satılabilir bir kaynak. Bu sebeple tercihlerimizi değerlendirmek için sürdürebildiğimiz kadar uzun bir süre depolamaya devam edeceğiz” diyor.

Kenya Nairobi’de çöp ve plastik poşet dağı. Ben Curtis/Associated Press

Britanya’da siyasetçiler bile hazırlıksız yakalanmışa benziyorlar. Geçen ay yasa yapıcıların önünde uygulamaya alınmak üzere olan yasak Çevre Bakanı Michael Gove’a sorulduğunda beceriksizce şunu dedi: “Bizi nasıl etkiler bilmiyorum. Tamamen dürüst olmak zorundayım, bu üzerine hiç düşünmediğim bir şey.”

Plastiklerden ötürü kirlilik son birkaç yılda küresel ilgili yakaladı. BBC’de yayına başlayan yeni bir David Attenborough dizisi ‘Mavi Gezegen 2’ (Blue Planet II), plastik torbaların ve şişelerin okyanusları nasıl doldurduğu ve balıkları, kaplumbağaları ve diğer deniz yaşamını nasıl öldürdüğünü gösteriyor, hükümetleri daha sıkı yasaları yürürlüğe almaya telkin ediyor.

Greenpeace U.K.’e (ÇN – Greenpeace Birleşik Krallık Ofisi) göre Britanya Çin’e her yıl 10,000 olimpik yüzme havuzunu doldurmaya yetecek kadar geri dönüştürülebilir atık gönderiyor. Institute of Scrap Recycling Industries’in (Atık Geri Dönüşüm Endüstrileri Enstitüsü) raporladığına göre Amerika Birleşik Devletleri her yıl 13,2 milyon ton atık kâğıt ve 1,42 milyon ton atık plastiği Çin’e ihraç ediyor. Bu Amerika’nın Çin’e en büyük 6. ihraç kalemi.

Brüksel’deki European Recycling Industries’ Confederation (Avrupa Geri Dönüşüm Endüstrisi Konfederasyonu) başkanı Emmanuel Katrakis, “Alternatif pazarlar olacaktır ama bu pazarlar şu an mevcut değil” diyor.

Katrakis, Çin’in, tüm atığın yüksek seviyelerde kirliliğe sahip olduğu iddiasının asılsız olduğunu iddia ediyor ve Pekin’in birçok atık tipinde kriterlerinin Avrupa ve Amerika’dan çok daha yüksek olduğunu söylüyor. Aynı zamanda Avrupa’nın, plastik atıkları toplamak ve bir yerlere ihraç etmeğe çok odaklandığını ve imalatçıların bu atıkları yeni ürünlerinde kullanmaları konusunda yeteri kadar teşvik edilmediklerini ekliyor.

Ellin, “Daha az üretmeye başlamalı ve daha kaliteli geri dönüştürülebilir ürünler üretmeliyiz” diyor.

Ellin, imalatçıların çoğunlukla çevre için zararlı ürünler ürettiklerini ve ardından ‘sepeti’ perakendecilere bıraktıklarını, perakendecilerin de sorumluluğu atıkları geri dönüşüm için tasnif etmek zorunda olan yerel yönetimlere bıraktıklarını ifade ediyor.

“Olan şu ki, bu tedarik zincirinin son halkası dönüp ‘Hayır, artık bu kadar düşük kaliteli bir şeyleri almaya devam etmek istemiyorum. Bunları kendinize saklayın’ dedi.”

Çin’de, henüz ithalatı yasaklanmamış ancak uygulanamaya başlayan bağlayıcı yeni seviyeleri ima ederek “Kirlilik artık yüzde 0,5’ten yüksek olamaz” diyor.

Eğer denizaşırı gelen plastikse “Çin’de mavi gökyüzünün görünmüyor olması?” diye soruyor. “Ben öyle olduğunu düşünmüyorum. Gidin büyük savaşları veri küçük olanları değil.”

Ian Austen Ottowa’dan ve Catherine Porter Toronto’dan rapora destek vermiştir.

 

Haberin İngilizce Orijinali

Muhabir: Kimiko de Freytas-Tamura

Yeşil Gazete için çeviren: Ali Serdar Gültekin

 

(Yeşil Gazete, The New York Times)

More in Dünya

You may also like

Comments

Comments are closed.