Brecht 118 yaşında – Alper Öktem

Bakın bu ilk kez oluyor, Brecht’i doğum gününde  anıyorum. Yeşil Gazete’de Özlem Serpen, Brechtin doğum günüde, 12 Şubatta bunu belirten bir yazı yazmasaydı gene aklıma gelmezdi. Halbuki bu son aylarda sık sık hatırlar oldum Brecht’i. Niye mi?

“Wer Hindenburg wählt, wählt Hitler, wer Hitler wählt, wählt den Krieg.” 1932 yılında yapılan Almanya  Başkanlık seçimlerine Emekli Mareşal Hindeburg Sosyal Demokrat Parti adayı olarak  katılmıştı sağ blokun adayı Hitler idi. Alman Komünist Partisi başkanı Entst Thälmann liderliğindeki komünistlerin sloganı ise buydu: Hindenburg’u  seçen Hitler’i seçer. Hitler’i seçen  savaşı seçer.

10 Nisan 1932’de yapılan 2. tur sonuçları:  Hindenburg % 53,1 ,  Hitler 36,7 ve Thälmann % 10,1.   “Savaş mı başkandan,  Başkan mı savaştan gelir?” diye şu sıralar kafa yoran efkarlı umumiyemiz  için tarihsel bir olguyu Brecht’in bir şiiri ile anlatmayı deniyorum  bu sıralar. Genç Brecht 1. Dünya savaşının bitiminde sıradan insanlar için savaştan çıkmanın savaşa girmekten daha zor olduğunu Die Legende vom toten Soldaten adlı şiirinde anlatır.

   

Ölü Askerin Öyküsü

Savaşın dördüncü yılıydı
Siperler cesetle dolu
Soğuk bir Kasım sabahıydı
Bizim Askercik de öldü

”Olmaz” dedi generaller
Doktor papazla geldi
Biraz ilaç biraz dua
Canlandı bizim asker

Yarım kaldı hayaller
Huzur bozuldu mezarda
Sen kalk git bu havada
Dağlarda savaşa çık

”Olmaz” dedi bizim asker
Okyanusa kaçmalı
Doğan güneşle her yeni gün
İnekleri sağmalı

Haydi gene aynı merasim
Önce celp kağıdı geldi
Hatta celp filan yoktu da
Gönüllü gitti kavgaya

Kadınlar ağladı her dilden
Muhtarlar nutuk attı
Analar neler doğururmuş
Oğlan iki kere asker!

(Analar neler doğururmuş
Canlandı bizim asker!)

Bertolt Brecht 1918
Müzik: Ernst Busch

Brecht’in bu şiirinin başka  tercümeleri var mı diye Google’a sordum. 11.8.2016  tarihli Leblebitozu isimli bir internet dergisinde bir çeviri gördüm ve daha bir kaç satır okumadan ama bu benim çevirim, dedim. Çok keyiflendim. Çevirenin kim olduğu belirtilmemiş olsa da içine onca yerli ögeler aldığım bu çevirinin beğenildiğine sevindim işte. Aslına sadık bir çeviri diye sorarsanız  youtube’da arayın lütfen.

“Ölü Askerin Destanı”nı Tülay Günal ve Genco Erkal’dan dinledim,  harika bir yorum!

Benim  25 yıl kadar önce oturma  odasında teybe yaptığım kayıt     

    ve Almanca sözleriyle, Ernst Busch’un sesinden                

 

 

Alper Öktem