By Climate Home’da Andrew King imzasıyla yayınlanan haberi Yeşil Gazete gönüllü çevirmeni Cansu Yılmaz‘ın çevirisi ile paylaşıyoruz.
***
Bu yaz Güney Avrupa boyunca görüldüğü üzere, aşırı sıcak günlerin yaşanma olasılığı iklim değişikliği yüzünden “büyük ölçüde arttı”.
Yunanistan (fotoğrafta), Portekiz, İtalya ve Hırvatistan’da yanan ateşler, olağandışı sıcaklar nedeniyle şiddetlenmiştir (Fotoğraf: Юкатан / Commons)
Avrupa’nın bazı kesimleri tahripkar derecede sıcak bir yaz geçiriyor. Hâlihazırda, ısı kayıtlarının Haziran ayında Batı Avrupa’da düştüğünü gördük[1] ve şimdi ise “Lucifer” takma adlı bir hava dalgası[2], Güney ve Doğu Avrupa’daki bölgelere boğucu şartlar getiriyor.
Birçok ülke, kontrol edilmesi güç yangınları ve su kısıtlamalarını[3] içeren bu aşırı sıcaklığın etkileriyle mücadele ediyor.
Sıcaklıklar, İtalya, Yunanistan ve Balkanlar’ın bir bölümünde 40 ° C’yi aşarak aşırı sıcaklığın Çek Cumhuriyeti ve Polonya’nın güneyine yayılmasıyla yükseldi.
Bazı bölgeler, şiddetli sıcaklığın yine kıtanın güneydoğusuna tehlikeli koşullar getirdiği 2007 yılından bu yana görülen en yüksek sıcaklıklarını yaşıyor.
“Jet akımı”nın hava durumu sistemlerini İngiltere ve Kuzey Avrupa üzerine yönlendirmesine rağmen; sıcaklık, Güneydoğu Avrupa’nın üzerindeki yüksek basınç sistemi ile ilişkilendiriliyor. 2007 yılında Avrupa çapında görülen bu türde ayrık iklim örüntüsü, Yunanistan ve Balkanlar için kavurucu sıcaklıklar eşliğinde İngiltere’ye şiddetli yağışlar ve taşkınlar[4] getirerek haftalarca devam etti.
Avrupa, sıcaklık dalgaları bakımından çok iyi çalışılan bir bölgedir. Bunun iki temel nedeni var: Birincisi, bol miktarda hava durumu gözlemlerinin mevcudiyeti ve bu, iklim modellerimizi değerlendirmemize ve iklim değişikliğinin etkilerini yüksek bir güvenilirlik derecesi ile ölçmemize olanak tanımaktadır. İkinci olarak, birçok önde gelen iklim bilimi grubu Avrupa’da yer almaktadır ve öncelikle, iklim değişikliğinin bölge üzerindeki etkilerine dair anlayış geliştirmek için finanse edilirler.
Belirli bir aşırı hava olayını iklim değişikliğiyle ilişkilendiren ilk çalışma, 2003 yılında meydana gelen en sıcak Avrupa yazını inceledi.[5] O zamandan beri birçok çalışma, Avrupa’nın olağan dışı hava koşullarındaki insan etkilerinin rolünü değerlendirdi. Açıkçası, dünyanın bu kısmında daha sıcak yazlar[6] ile daha sık ve yoğun ısı dalgaları[7] bekliyoruz.
Üstelik iklim değişikliğinin 2003 yılı ısı dalgalarında ölümleri arttırdığını[8] ve gelecekte iklim değişikliğine bağlı ölümlerin yükseleceğinin öngörülmekte olduğunu[9] biliyoruz.
İklim değişikliğinin son Avrupa ısı dalgalarındaki rolünü anlamak için, Güneydoğu Avrupa üzerinde –İtalya, Yunanistan ve Balkanlar’ı içine alan bir bölgede– etkili olan en sıcak yaz günlerindeki değişimleri gözlemledim.
Bir grup iklim modeli simülasyonları setinde, son derece sıcak yaz günlerinin sıklığını, dört farklı senaryo altında hesapladım: insan etkileri olmayan doğal bir dünya, bugünün dünyası (küresel ısınmaya dayalı yaklaşık 1°C ile), 1.5 °C’deki küresel ısınma dünyası ve 2 °C’de daha sıcak bir dünya. Paris Anlaşması’nda[10] açıklanan hedeflere karşılık geldiğinden dolayı, 1.5 °C ve 2 °C kriterlerini özellikle seçtim.
Isı dalgası devam ederken, biz henüz bu olayın ortalamadan daha ne kadar fazla sıcak olacağını tam olarak bilmiyoruz. Bu belirsizliğe açıklama getirmek için, tarihsel açıdan hayli sıcak yaz günlerine dayanan pek çok eşik kullandım. Bu eşikler, 10 yılda bir gerçekleşen tarihin en sıcak günü, 20 yılda bir gerçekleşen en sıcak günü ve bölgede gözlemlenmiş 2007 değerini aşan yeni bir kaydı ifade etmektedir.
Henüz, 2017 olayının nasıl sonuçlanacağını tam anlamıyla bilemesek de, 10 yılda bir meydana gelen eşiği aşacağını ve hatta daha yüksek eşikleri de ihlal edebileceğini biliyoruz.
İklim değişikliği, Güneydoğu Avrupa’da sıcak yaz günlerinin sıklığını arttırıyor. Tarihsel açıdan 10 yılda bir gerçekleşen, 20 yılda bir gerçekleşen ve en son rekoru aşan en sıcak yaz günleri olasılıkları, dört senaryoya işaret ediyor: doğal bir dünya, şu andaki dünya, 1.5 °C olan bir dünya ve 2 °C olan bir dünya. Tahmin edilen en iyi olasılıklar, parantez içinde % 90 güven aralığıyla gösterilmektedir (Kaynak: Yazar tarafından sağlanmıştır).
Hangi eşiği kullandığım fark etmeksizin, iklim değişikliğinin aşırı sıcak yaz günleri olasılığını büyük ölçüde arttırdığını fark ettim. Bu olaydaki gibi, aşırı sıcak yaz günlerinin olma ihtimali, insan kaynaklı iklim değişikliği nedeniyle en az dört kat artmıştır.
Analizim, Güneydoğu Avrupa’da gördüğümüz aşırı sıcaklığın doğal koşullar altında nadir olacağını gösteriyor. Buna karşın, şu andaki dünyada ve Paris Sözleşmesi’nde küresel ısınma için belirlenen eşiklerde bulunan gelecekteki olası dünyalarda, özellikle böylesi ısı dalgaları hiç de olağan dışı olmayacaktır.
Ayrıca, bu aşırı sıcaklık olaylarının göreceli frekansını düşürdüğü için, küresel ısınmayı 2 °C yerine 1.5 °C ile sınırlamakta fayda var.
Bu olay sona erdiğinde Avrupa’nın buna benzer daha çok sıcaklık dalgaları bekleyeceğini biliyoruz. Bununla birlikte, küresel ısınmayı Paris’te üzerinde anlaşılan seviyelerde veya onun altında tutarak bu aşırı sıcaklığın yeni normal değer[11] haline gelmesini önleyebiliriz.
[1] https://pursuit.unimelb.edu.au/articles/the-human-fingerprint-on-europe-s-recent-heat.
[2] http://www.abc.net.au/news/2017-08-05/lucifer-heatwave-holds-italy-eastern-europe-in-fiery-grip/8776788.
[3] http://www.bbc.com/news/world-europe-40825668.
[4] https://www.theguardian.com/news/gallery/2007/jul/23/flooding.
[5] http://www.nature.com/nature/journal/v432/n7017/abs/nature03089.html?foxtrotcallback=true.
[6] http://www.nature.com/nclimate/journal/v5/n1/full/nclimate2468.html.
[7] https://theconversation.com/science.sciencemag.org/content/305/5686/994.
[8] http://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/11/7/074006.
[9] http://www.bbc.com/news/world-europe-40835663.
[10] https://theconversation.com/the-paris-climate-agreement-at-a-glance-50465.
[11]https://theconversation.com/2015s-record-breaking-temperatures-will-be-normal-by-2030-its-time-to-adapt-68224.
[12]https://theconversation.com/southeast-europe-swelters-through-another-heatwave-with-a-human-fingerprint-82139.
Andrew King, Melbourne Üniversitesi’nde iklimsel uç değerler araştırması üzerine çalışmaktadır. Bu yazı, ilk olarak The Conversation‘da yayınlanmıştır.[12]
Haberin İngilizce Orjinali
Yeşil Gazete için çeviren: Cansu Yılmaz
(Yeşil Gazete, Climate Change News)
Comments