Bir halkın özgürlük mücadelesi: İran’da zorunlu başörtüsü yasası gözden geçirilecek

İranlı yetkililer, başörtüsünü uygunsuz taktığı için ahlak polisleri tarafından alındığı gözaltında hayatını kaybeden Mahsa Amini’nin ardından gerçekleştirilen eylemler sürerken kıyafete yönelik zorunlulukları içeren yasayı gözden geçireceklerini aktardı.

Öte yandan ahlak polisi uygulamasına ilişkin İran Genel Başsavcısı  Muhammed Cafer Montazer‘nin yaptığı “Yargıyla ilgileri yok” açıklaması sonrası uygulamanın kaldırıldığı yönünde haberler yayınlanmıştı. Fakat konuya dair henüz resmi bir açıklama gelmedi.

Kadınların örtünmesini zorunlu kılan yasa ise onlarca yıllık ve ülke çapında bastırılamayan iki aylık toplumsal eylemlerin ardından gözden geçirilme kararı alındı.

‣[Yeşil Gazete TV] Morlu Yeşilli – İranlı Jina Omid anlattı: Bu bir protesto değil, bu bir devrim!

Montazeri, Cumartesi günü (3 Aralık) yaptığı açıklamada, yasada herhangi bir değişikliğe ihtiyaç olup olmadığı konusunda “Parlamento ve yargı [konu üzerinde] çalışıyor” dedi.

Her ikisi de büyük ölçüde muhafazakarların elinde olan iki kurum tarafından da yasada nelerin değiştirilebileceği açıklanmadı.

Başsavcı, inceleme ekibinin Çarşamba günü (30 Kasım) parlamentonun kültür komisyonu ile bir araya geldiğini ve sonuçların bir/iki hafta içinde netleşeceğini söyledi.

‣İran’da korku duvarı aşıldı: Kadınlar pes etmiyor

Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi 3 Aralık’ta İran‘ın cumhuriyetçi ve İslami temellerinin anayasal olarak sağlam temellere oturtulmuş olduğunu söyledi ve ekledi: “Ancak anayasayı esnek olabilecek şekilde uygulamanın yöntemleri var.”

Mahsa Amini’nin 16 Eylül’de gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesiyle başlayan protestolarda, kadınlar başörtülerini sokaklarda yaktılar.

Liseli ve üniversiteli öğrenciler sokaklara çıktılar, okullarda eylemlere destek verdiler.

İran’da kadınlar başörtüleri olmadan yürüdüler, protestolar dünya kamuoyunda da yankı buldu.

İranlı kadınlarla birlikte birçok ülke vatandaşları ülkelerinin meydanlarında yürüyüşler gerçekleştirdi.

İran’daki kadın mücadelesi, kadınları kestikleri saçlarından yaptığı bayrakları sembolik hale getirdi.

Başörtüsü, Nisan 1983’te İran’daki tüm kadınlar için zorunlu hale geldi.

Temmuz 2022’de aşırı muhafazakar olan Raisi, “başörtüsü yasasını uygulamak için tüm devlet kurumlarının” seferber edilmesi çağrısında bulunmuştu.

Eylül’de ise İran’ın ana reformcu partisi zorunlu başörtüsü yasasının feshedilmesi çağrısında bulundu.

Eski reformcu Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi‘nin akrabalarının 3 Aralık’ta kurduğu İslami İran Halk Birliği Partisi, yetkililerden “zorunlu başörtüsü yasasının iptalinin önünü açan yasal unsurları hazırlamasını” talep etti.

Muhalif grup ayrıca hükümete “ahlak polisinin faaliyetlerinin sona erdiğini resmen ilan etmesi” ve “barışçıl gösterilere izin vermesi” çağrısında bulundu.

Oslo merkezli sivil toplum örgütü İran İnsan Hakları Örgütü (IHRNGO), Salı günü yaptığı açıklamada, ülke çapında devam eden protestolarda güvenlik güçleri tarafından en az 448 kişinin öldürüldüğünü bildirdi. 

Üç günlük grev çağrısı

bu arada İran’da eylemciler, çarşamba günü Tahran Üniversitesi’nde konuşacak Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi‘yi protesto için bugünden (5 aralık Pazartesi) itibaren üç gün süreyle grev çağrısı yaptı.

Sosyal medyadan yapılan paylaşımlarda, eylemcilerin çarşamba günü başkent Tahran’daki Azadi (Özgürlük) Meydanı’na yürüyüş çağrısında bulunduğu görüldü.