[Babil’den Sonra] Horacio Chango Spasiuk

Akordeonun tarihi çok eski zamanlara kadar gidiyor. Türünün ilk örneklerine M.Ö. 1100’ lerde Çin’de rastlanıyor. Çok sonraları, 1829’da Avusturyalı bir mucit olan Cyrill Demian ona neredeyse son halini veriyor. 19. Yüzyılın eğlencelerinde kullanılabilecek güçlü bir çalgıya duyulan ihtiyaca cevap veren bu çalgıyı üretiyor.

Bugün 190 yaşına yaklaşan bu çalgının doğum günü olan 6 Mayıs, Dünya Akordeon Konfederasyonu tarafından 2009’da “Dünya Akordeon Günü” olarak kabul ediliyor. Her yıl 6 Mayıs bütün dünyada çeşitli etkinliklerle kutlanıyor.

Dünya Akordeon Günü ülkemizde de bir süreden beri kutlanıyor. Bu yıl da 7 Mayıs Pazartesi akşamı 19.00’da, İ.T.Ü. Maçka Türk Müziği Devlet Konservatuvarı, BİSED Salonu’nunda düzenlenen bir konserle kutlanacak. Konserde Aydın Çıracıoğlu, Aziz Ali Elyağutu, Burak Alkan, Burak Günay, Halil İbrahim Onay, İberya Özkan Akordeon Atölyesi Grubu, Kaan Sancaktar, Kıvanç Güçkıran, Mamed Cafarov ve Sevim Dalan sahne alacaklar.

Ben de akordeon tutkunu bir müziksever olarak Açık Radyo (94.9) Babil’den Sonra’da sık sık bu müzik türünün ustalarına yer vermeye çalışıyorum. Geçen yıl bugünlerde bir akordeon seçkisine yer vermiştim. Ki bu program benim Açık Radyo’daki 2. Programımdı. Daha sonra geçen yıl temmuz ayında ülkemizde akordeonun sevilmesine katkısını es geçemeyeceğim sevgili dostum Muammer Ketencoğlu’nun Sevdalı Kıyılar albümünden bugüne kadar yaptığı çalışmalarına yer vermiştim. En son bu yılın başında Balkanlardan bir ustayı Boris Karlov’u dinletmiştim.

Tıpkı akordeona olan tutkum gibi Latin Amerika müziklerini de büyük bir beğeniyle dinliyorum ve programda kıtanın birçok müzisyenini programıma taşımaya çalışıyorum. Bugün de programda Arjantinli akordeon ustası Horacio Chango Spasiuk’ dan seçtiğim ezgileri dinleteceğim.

Spasiuk 1968’de Arjantin’de dünyaya gelmiş. Babası geçen yüzyılda Avrupa’dan Arjantin’e göçen Ukranyalı bir göçmen işçiymiş. Marangozmuş ve aynı zamanda da keman çalarmış. 12 yaşında babası ve amcası ile birlikte düğünlerde, toplantılarda müzik yapmaya başlamış. Doğu Avrupa, özellikle Polka müziği Spasiuk’un müziğinde en başlarda etkisi olsa da bugün Spasiuk için çağdaş bir Chamame müzisyeni demek daha doğru bir tanım olur. Bu müzik Arjantin’in kuzeydoğusunda ve Brezilya’nın güneyinde yaşayan bir müzik türü. İspanyol gitarı, keman ve akordeon bu müziğin temel çalgılarıdır. Başlangıçta Corrientes Polka olarak adlandırılan bu müzik 1931’de bu isimle anılmaya başlanmış ve bugün bu tarz UNESCO’nun kültür mirası listesinde yer alıyor. Spasiuk bu tarzı zorlayan çalışmalarıyla bugün Chamame müziğinin en önemli çağdaş temsilcilerinden birisi olarak kabul ediliyor.

Spasiuk ilk kez, yerel müzisyenlere yer veren popüler bir televizyon kanalında adını duyurma şansını yakalamış. Ardından Arjantin’de düzenlenen festivallerde sahne almaya başlamış. Liseyi bitirince Posada’da antropoloji eğitimi almaya başlamış. Burada diğer müzikleriyle tanışma şansını da yakalamış. Burada tanıştığı piyanist Norberto Ramos müziğini de derinden etkilemiş. Arjantin’de birçok yerde sahne alan Spasiuk bir süre sonra Hollanda Büyükelçiliği’nin davetiyle Eurolatina Festivali’ne katılmış.  1989’da, Cordoba’da düzenlenen ve birçok halk müziği sanatçısının Kabe’si olan Prospero Molina de Cosquin Festivali’nde sahne almış. 1997’de Montreal Caz Festivali’nde Pat Metheny ve John McLaughlin ile aynı sahneyi paylaşmış. Brezilya, ABD, Uruguay, Almanya, Fransa, Ukrayna ve İngiltere’de birçok kez konserler yapmış.

1989’da Cordoba’da düzenlenen Prospero Molina de Cosquin Festivali Concecration Ödülü’nü almış. 1999’da Polcas de mi tierra albümü yılın albümü seçilmiş. 2000 yılında bu albümüyle Carlos Gardel Ödülü‘ne layık görülmüş. 2000’de Raw Chamame albümü Rolling Stones Dergisi tarafından yılın en iyi folklor albümü seçilmiş. 2005’de BBC Dünya Müzik Ödülünü ve KONEX ödülünü almış. 2006’da Tarefero de mis Pagos albümü ile bir kez daha bu ödülle ödüllendirilmiş. Bu albümüyle aynı yıl Latin Grammy Ödülü’ne aday gösterilmiş. 2010 yılında En İyi Enstrümantalist Sanatçı kategorisinde Atahualpa 2010 ödülünü almış. Aynı yıl En İyi Erkek Halk Sanatçısı Albümü kategorisinde Carlos Gardel ödülüne değer bulunmuş.

Chango Spasiuk 1989-2016 yılları arasında 10 albüm yayımladı.

Bugün Açık Radyo (94,9) Babil’den Sonra’da Chango Spasiuk’dan seçtiğim şarkıları dinleteceğim.

Kaynak: www.changospasiuk.com.ar

 

Ercüment Gürçay