Avrupa’da ‘düşük emisyonlu bölge’ uygulaması giderek yaygınlaşıyor

Avrupa Birliği verilerine dayalı yeni araştırmaya göre Avrupa genelinde temiz hava bölgelerinin sayısı 2019’dan bu yana yüzde 40 arttı ve giderek daha fazla yüksek emisyonlu araç yollardan çekildi.

Düşük emisyonlu bölge (Low Emission Zone- LEZ) uygulaması şu anda 320 şehir bölgesinde mevcut. Bu rakamın 2025 yılına kadar yarıdan fazla artarak 507’ye çıkması bekleniyor.

LEZ uygulaması, her ülkede farklı detaylarla uygulanıyor olsa da genel olarak yüksek karbon emisyonlu fosil yakıtla çalışan araçların tamamen veya kısmen yasaklandığı, bazı yerlerde ücrete tabi tutulduğu bölgeleri tanımlıyor.

İtalya, 172 temiz hava bölgesi ile Avrupa’nın temiz hava tablosunda ilk sırada yer alıyor. Bunu Almanya 78, Birleşik Krallık 17, Hollanda 14 ve Fransa 8 ile takip ediyor.

Orta ve doğu Avrupa’da az sayıda LEZ olsa da, Polonya ve Bulgaristan‘ın önümüzdeki aylarda yeni bölgeler açması bekleniyor.

Londra, Paris, Brüksel ve Berlin dahil olmak üzere Avrupa’nın en popüler on turistik şehrinin hepsi, üç yıl içinde mevcut LEZ’lerinde daha katı kurallarla benzin ve dizel yakıtlı araçları kısıtlamaya hazırlanıyor.

Yeni araştırmada, AB’de 2035’e kadar ve Birleşik Krallık’ta 2030’a kadar yeni fosil yakıtlı araçların planlı aşamalı olarak kaldırılmasından önce sıfır emisyonlu bölgelere (Zero emission zones- ZEZ’ler) geçerek eylemi hızlandırmanın zamanının geldiği savunuluyor.

Bu şehirler tarihin doğru tarafında

The Guardian‘ın aktardığına göre araştırmayı yürüten Temiz Şehirler Kampanyası‘nın Birleşik Krallık başkanı Oliver Lord, yeni analizin LEZ’lere sahip şehirlerin Bristol, Birmingham ve Londra gibi şehirlerin, ‘tarihin doğru tarafında olduğunu’ gösterdiğini söyledi:

“Temiz hava bölgeleri, şehirlerimizdeki zehirli havayla mücadele etmenin en etkili yollarından biri. Soluduğumuz havayı dönüştürebilmemiz ve kirletici araçları aşamalı olarak kaldırabilmemiz için temiz hava bölgeleri sağlamak adına zor kararlar alan şehir liderlerini alkışlamalıyız.”

Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre hava kirliliği, AB’de yılda 300 binden fazla erken ölüme neden olan bir halk sağlığı acil durumu yaratıyor.

Küresel yaşam süresini ortalama iki yıl kısaltan hava kirliliğinin, insan sağlığına yönelik en büyük çevresel tehdit haline geldiği düşünülüyor.

Ancak temiz hava bölgelerinin etkili bir karşı önlem olduğu kanıtlandı: Madrid‘de, 2018’de LEZ uygulamaya konduktan sonra NO2 (azot dioksit) konsantrasyonlarında yüzde 32’lik bir düşüş gözlemlendi.

Birleşik Krallık’ta, Londra belediye başkanı Sadiq Khan tarafından kentin ultra düşük emisyon bölgesini (ULez) gelecek yıl tüm başkenti kapsayacak şekilde genişletme konusunda başlatılan bir kamu müzakeresinin Temmuz ayı sonunda sonuçlanması bekleniyor.

Mums for Lungs‘un kurucusu Jemima Hartshorn, The Guardian’a şunları söyledi:

“Londra’da Ulez’in hava kirliliğini azaltmada ne kadar etkili olduğunu gördük. Bölge genişletildiğinden beri NO2’de yüzde 20’lik bir düşüş oldu. Artan sayıda Avrupa şehrinin de hava kalitesini ciddiye aldığını duymak harika.”