‘Atıkları ortadan kaldırmak bir iklim çözümüdür’

Çözümler ise çok karmaşık değil: İlk olarak, şehirlerin organik maddeleri plastik, cam ve diğer malzemelerle kirlenmemesi için ayrı atık yerlerinde toplaması gerekiyor. Bu yöntem organik maddenin kompostlaşmasına olanak sağlayacaktır. GAIA, Güney Kore, Seul gibi ülkelerin organik atıklarının yaklaşık yüzde 96’sını yönlendiren örnek bir ayırma programına sahipken, Temuco, Şili ve eThekwini, Güney Afrika gibi şehirler ve ülkelerin daha yapacak çok işi olduğuna dikkat çekiyor. Örgüt, ayrı atık toplama ve kompostlaştırmanın dünya şehirlerinin çöplüklerden kaynaklanan metan emisyonlarını yaklaşık yüzde 62 oranında azaltmasına yardımcı olabileceğini tahmin ediyor.

Geriye kalan “ kirli organik madde toplamını ”(genel katı atıktan ayrıştırılamayan organik maddeyi) işleme tabi tutmak da yüzde 95’e varan  azalmalara yol açabiliyor. Çöplüklere ürün yiyen mikropların da eklenmesi de  bu yönteme ek olarak kullanılabilir.

Yakma, yakalama, dönüştürme daha zararlı

GAIA, çöplüklerden metanı yakalamayı ve onu yakıta dönüştürmeyi veya enerji için çöp yakmayı amaçlayan “enerji geri kazanımı” adı verilen bir dizi yönteme karşı ise uyarıyor. Rapora göre,  birincisi “belirsiz etkili” ve ikincisi tüm bu çöplerle karıştırılmış karbon yoğun plastiklerin yakılmasını içerdiğinden, yerinden ettiğinden daha fazla iklim kirliliği üretiyor.

Diğer başka müdahaleler de çöplüklerin dışındaki sera gazı emisyonlarını ortadan kaldırabilir ya da azaltabilir. Örneğin, “kaynakların azaltılması”, ilk etapta aşırı miktarda malzeme üretilmesini önleyerek iklim kirliliğini önlemekte olumlu etki yaratır. Bu, yaşam döngülerinin her aşamasında sera gazı yayan tek kullanımlık plastiklerin yasaklanmasıyla başarılabilir . Daha iyi yeniden kullanım ve geri dönüşüm altyapısı, yeni malzemeler için madencilik ihtiyacını ortadan kaldırarak emisyonları da önleyebilir – örneğin geri dönüştürülmüş bir alüminyum kutu, saf alüminyumdan yapılmış bir kutudan yüzde 95 daha az enerji harcar .

Tangri, tedarik zincirlerindeki emisyon tasarruflarının da hesaba katılmasıyla, geri dönüşüm, kompostlama ve kaynak azaltmanın atık sektörünün tüm karbon ayak izinden daha fazla emisyon azaltımına yol açabileceğini ve bunun “net-negatif emisyonlar” olarak adlandırdığı şeye yol açabileceğini söylüyor.  

Sıfır atık’ın başka iklim faydaları da bulunuyor. Örneğin plastik poşet yasakları, sadece üretim aşamasından kaynaklanan sera gazı emisyonlarını ortadan kaldırmakla kalmıyor, aynı zamanda sel riskini de azaltabiliyor; bu dayanıksız plastik torbalar, plastik çöplere en çok katkıda bulunanlar ve hendekleri ve kanalizasyon kanallarını tıkayabiliyor. Daha fazla kompost, toprak sağlığını iyileştirmeye yardımcı olabilir, karbonu daha iyi depolanmasına ve fosil yakıt bazlı gübre ihtiyacını azaltmasına olanak tanır. Son derece kirletici atık arıtma faaliyetlerine duyulan ihtiyacın azaltılması, karbon depolayan ve ekosistemleri sağlıklı tutan bitki ve hayvanların ölümlerini önleyebilir.

GAIA’nın raporu ayrıca, yanlış yönetilen atık tesislerinin, fareler ve diğer zararlılar için dang humması ve sarı humma gibi bulaşıcı hastalıkları barındırmalarına olanak tanıyan üreme alanları olabileceğini de vurguluyor. Bu ve diğer hastalıklar, iklim değişikliği dünyanın birçok yerinde daha sıcak, daha yağışlı koşullar yarattığı için hali hazırda artıyor.

Tangri, atık yakmadan kaynaklanan zehirli hava emisyonlarını azaltmak gibi sıfır atık politikalarının önemli sosyal faydalarına da dikkat çekiyor: Kompost geri dönüşüm ve yeniden kullanım altyapısını genişletmek aynı zamanda yeşil işler yaratabilir; potansiyel olarak gelişmekte olan dünyada atık toplayıcılar, değerli malzemeler için çöplükleri temizleyen insanlar için daha iyi yaşamların kapısını açabilir. Örneğin, Filipinler’deki Malabon şehrinde, 2017’de şehrin sıfır atık programına resmen entegre edilen atık toplayıcılar, daha önce hurda dükkanlarına geri dönüştürülebilir malzeme sattıklarından üç kat daha yüksek ücretler alıyor.

Gezegenin acil metan sorununu çözmek için daha fazla belediyenin bu programları benimsemesini tavsiye eden Tangri, “İnsanların atık sektörüne geçmişte olduğundan daha ciddi baktığı bir zamandayız. Nihayet sonunda hak ettiği ilgiyi görüyor” diyor.