Brain, Behavour, and Evolution‘da yayınlanan yeni bir makale, iklim değişikliğini beyin boyutunun evrimini etkileyen potansiyel bir faktör olarak ele alıyor.
Araştırma beyin boyutunda gözlemlenen küçülmelerin, yaklaşık 15 bin yıl önce başlayan çevresel strese tepki olarak doğal seçilimden kaynaklanmış olabileceğini ortaya koyuyor.
Doğa Tarihi Müzesi‘nin yönetim kurulu üyesi ve araştırmanın yazarı olan Jeff Morgan Stibel, “Bilişsel bir bilim insanı olarak, homininlerde (hominini grubundan olan primatlarda) beynin zaman içinde nasıl değiştiğini anlamak, kritik öneme sahip ancak bu konuda çok az çalışma yapıldı” diyor ve ekliyor:
“Beynin son birkaç milyon yılda türler arasında büyüdüğünü biliyoruz, ancak diğer makroevrimsel eğilimler hakkında çok az şey biliyoruz. Son kitabım Breakpoint‘te beyin boyutundaki azalmalardan bahsetmiştim, dolayısıyla bu araştırma, bu değişikliklerin nedenlerini keşfetmenin doğal bir uzantısıydı.”
‘Küresel sıcaklıkların artması insan beyni üzerinde evrimsel baskı oluşturabilir’
Çalışmada 298 insandan kalıntı örneğinin kullanıldığı; vücut büyüklüğü tahminlerinin, beyin büyümesi farklılıklarını kontrol etmek üzere enlem ve cinsiyetten elde edildiği bildirildi.
Ayrıca araştırmadaki fosillerin, son 50 bin yılla sınırlı tutulduğu belirtildi. Söz konusu zamansal sınırlamanın iki dramatik sıcaklık döneminin (son buzullar arası dönemden önce ve sonra) analizinin yapılmasına olanak sağladığı bildirildi.
Fosiller araştırma kapsamında 100 yıllık, 5 bin yıllık, 10 bin yıllık ve 15 bin yıllık gruplara ayrıldı. Çalışmada beyin boyutu verileri, dört iklim kaydıyla karşılaştırıldı.
PsyPost’un aktardığına göre; Stibel, “Anlaşılması gereken en önemli şey, insan beyninin gelişmeye devam ettiğidir. Burada beyin boyutunda 5-17 bin yıl gibi kısa bir sürede meydana gelen makro-evrimsel eğilimler bulduk” diyor. Stibel, sözlerine şöyle devam ediyor:
“Holosen ısınma dönemi (yaklaşık olarak son 10 bin yılı kapsayan jeolojik evre), modern insanlarda beyin boyutunda yüzde 10’dan fazla bir küçülmeye yol açtı. Küresel sıcaklıklar artmaya devam ederse bu insan beyni üzerinde artan evrimsel baskı oluşturabilir.”
Araştırmacı ayrıca nem ve yağış seviyelerinin de beyin boyutu üzerinde etkili değişkenler olduğunu, yağmurun az olduğu veya hiç olmadığı dönemlerin daha büyük beyin boyutu ile ilişkilendirildiğini kaydetti. Bununla birlikte, bu faktörlerin tahminler üzerinde daha düşük bir etkisi bulunuyor.
Son olarak araştırmacı, “Oldukça önemli bir organ olmasına rağmen insan beyni hakkında bu kadar az şey bilmemiz şaşırtıcı” diye de ekliyor.
