ManşetSağlık

Araba kaynaklı salımlar Çin ve Hindistan’da milyonları öldürüyor

0
Yeni Delhi’deki Hint Kapısı Anıtı kirlilikten bir örtüyle kaplanmış. Fotoğraf: Manish Swarup/AP

The Guardian’ın Çevre Editörü John Vidal’in 17 Aralık’ta The Guardian’da yayınlanan makalesini, Yeşil Gazete gönüllü çevirmenlerinden Bora Kabatepe‘nin çevirisiyle sunuyoruz.

***

Lancet’te yayınlanan araştırma, araba kullanımındaki artışın 2010’da Güney ve Doğu Asya’da 2,1 milyon insanın erken ölümüne sebep olduğunu ortaya koydu.

Araba kullanımındaki artış, hızla büyüyen Asya şehirlerini hava kirliliğinin merkez üssü haline getirirken, küresel hastalıkları konu eden bir araştırmaya göre ölüm nedenleri listesinde obeziteyle birlikte en hızlı yükselen etken oldu.

Asya’da 2010 yılında 2.1 milyondan fazla insan, çoğunluğu araba ve kamyonlardan salınan dizel kurumu ve diğer gaz parçacıklardan kaynaklı olmak üzere hava kirliliği nedeniyle normal yaşam beklentisinden önce hayatını kaybetti. Hava kirliliğine neden olan diğer faktörler inşaat ve sanayiyi içeriyor. The Lancet dergisine göre bu ölümlerden 1.2 milyonu Çin ve Doğu Asya’da, 712.000’i de Hindistan ve Güney Asya’da gerçekleşti.

Tüm dünyada 2000 yılında hava kirliliği kaynaklı hastalıklardan ölenlerin sayısı 800.000 iken 2010’a geldiğimizde bu sayı 3.2 milyona yükseldi. “Küresel Hastalık Yükleri” (Global Burden of Disease) araştırmasına göre hava kirliliği ölüm nedenleri arasında ilk defa ilk 10 listesine girdi.

Bu beklenmedik sonuç bilim insanlarını ve kamu sağlığı kurumlarını şok etti. Doğal Kaynakları Koruma Konseyi (Natural Resources Defence Council) Güney Kaliforniya Direktörü David Pettit “Bu korkunç ve hepimizin tahminlerinden kötü bir sayı. Daha önceki çalışmalar sadece kent alanlarında ölçebildiğimiz iri taneli kirlilikle ile ilgili kısıtlı verilere dayanıyordu” dedi.

Yeni Delhi merkezli bir çevre örgütü olan Bilim ve Çevre Merkezi’nin (the Centre for Science and Environment) hava kirliliğinden sorumlu yetkilisi Anumita Roychowdhury ise “Artık elimizde başta çocuklar, yaşlılar ve yoksullar olmak üzere herkesin sağlığı üzerindeki riskleri azaltmak çok geç olmadan harekete geçmemiz gerektiğini gösteren sağlam deliller var. Kimse bu zehirli havadan kaçamaz!” dedi.

Asya şehirlerindeki kirliliğin halkların sağlığı üzerindeki etkisinin tamamen anlaşılmasının yıllar alabileceğini söyleyen Roychowdhury ekledi: “Kanser gibi ölümcül hastalıkları ancak uzun bir kuluçka döneminden sonra fark edebiliyoruz. Bu yüzden hastalıkların yükünü azaltmak adına hava kirliliğini bugünden durdurmak şart.”

Birlemiş Milletler ile ortak çalışan bir üniversiteler birliğinin de katkıda bulunduğu rapora göre hava kirliliğine bağlı ölümlerin %65’i, 2010 yılında toplam yaşam süresinden 52 milyon sağlıklı yıl kaybeden Asya’da gerçekleşiyor. Hava kirliliği ayrıca felç, kalp krizi ve bilişsel zayıflama risklerini de arttırıyor.

Eğer hava kirliliği hesaplarında açık havanın yanında iç mekanlarda, çoğunlukla odun kullanarak yemek pişirmeden kaynaklanan kirliliği de hesaba katacak olsaydık, kirli hava bugün kan basıncı sorunlarının ardından ikinci ölüm nedeni olurdu.

Yemek pişirmek için kömür ve odun gibi katı yakıtların kullanımı önemli derecede azalmış olsa da, yemek ve ısınmak için temiz enerji kaynakları bulmanın zorluğu hava kirliliği Güney Asya’da önemli bir risk olmaya devam ediyor.

Yeni Delhi’deki Hint Kapısı Anıtı kirlilikten bir örtüyle kaplanmış. Fotoğraf: Manish Swarup/AP

Hindistan’daki ince partikül kirliliği seviye olan metreküp başına 100 mikrogram seviyesinin bir hayli üzerinde. Bu sayı Diwali gibi festivaller sırasında 1000 mikrograma kadar çıkabiliyor.

Araba ve yakıt teknolojilerinde 2000’den bu yana yaşananan tüm iyileştirmeler araba sayısının artması nedeniyle etkisiz kaldı. Yalnız bu sene 18 milyon yeni araç satılması bekleniyor. Hong Kong ve Singapur’da her 1000 kişiye düşen 70-100 arabaya karşılık Delhi’de her 1000 kişiye 200 araba düşmekte.

Hükumetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) başkanı ve Yeni Delhi’deki Enerji ve Kaynaklar Enstitüsü’nün (Energy and Resources Institute in New Delhi) genel direktörü Rajendra Pachauri buna karşılık Delhi’de talep kısıtlayıcı önlemler alınmasını, araba sayısının büyümesinin kontrol edilerek kirlilik artışının da kontrol edilmesini tavsiye etti.

Yeşil Gazete için çeviren: Bora Kabatepe

(The Guardian, Yeşil Gazete)

 

More in Manşet

You may also like

Comments

Comments are closed.