Afrika’nın Nijerya’dan sonra ikinci büyük petrol üreticisi Angola, Paris Anlaşması’nı onaylayan ülkeler arasına katıldı. Ülkenin yeni atanan Dışişleri Bakanı Téte António parlamentonun oybirliğiyle Anlaşma’yı onayladığını duyurdu.
Böylece Türkiye, ülkelerin karbon emisyonlarını azaltma taahhütlerinde bulunduğu Paris Anlaşması’nı hala onaylamayan yedi ülke arasında kalmış oldu.
Climate Change News’ten Chloé Farand’in aktardığına göre Çevre Bakanlığı İklim Değişikliği kabine müdürü Giza Gaspar Martins, “Onaylamamızın acil olduğunu düşünmedik ancak Paris Anlaşması’na olan bağlılığımız konusunda hiçbir şüphemiz yoktu” ifadelerini kullandı.
2016’da yürürlüğe girdi
2015 yılında Paris’te gerçekleşen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği 21’inci Taraflar Konferansı (COP21) sırasında sunulan anlaşma, 2016’da 175 ülke temsilcisinin imzasıyla yürürlüğe girmişti.
Uluslararası anlaşmalar başlangıçta uyum niyetini işaret etmek için imzalanıyor ancak ülkeler için anlaşmaların bağlayıcı hale gelmesi ülkelerin kendi mekanizmaları ile onay vermesiyle mümkün oluyor.
Martins: Temelleri attık
Angola’nın anlaşmayı imzalamasından onaylamasına kadar geçen beş yıl içerisinde, ülke için bir iklim politikası geliştirmiş, bir iklim gözlemevi ve güncel emisyon verilerini sağlayan bir ulusal izleme sistemi kurmuştu.
Açıklamasının devamında “Anlaşmayı uygulayabilmek için temelleri atıyorduk” diyen Martins, 2017’deki seçim döngüsünün onay sürecini geciktirdiğini de sözlerine ekledi.
Angola’daki Birleşik Krallık Diplomatik Misyonu haberi memnuniyetle karşılayarak, onaylamanın “Angola’yı Covid-19 salgınının ardından sürdürülebilir bir yeşil iyileşme sağlamak da dahil olmak üzere sürdürülebilir bir yaklaşıma yönlendireceğini” söyledi.
Birleşik Krallık, Kasım 2021’de Glasgow’da ülkelerin daha iddialı taahhütler ile Anlaşma’nın gerekliliklerini yerine getirmesinin beklendiği COP26’ya ev sahipliği yapacak.
İhracatının yüzde 95’i petrol ürünleri
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’ne göre (OPEC) Angola, petrol ihracatına ve petrol üretimine oldukça bağlı. Petrol faaliyetleri ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasının yaklaşık yüzde 50’sini karşılıyor. Ülkenin ihracatının yüzde 95’ini ise petrol ürünleri oluşturuyor.
Bu haftaya kadar, Angola OPEC ülkeleri arasında anlaşmayı onaylamayan dört ülkeden biriydi. İran, Irak ve Libya ise hala onaylamadı.
Onaylamayan yedi ülke kaldı
Angola’nın onayıyla birlikte 197 ülkeden 190’ı Paris Anlaşması’nı onaylamış oldu. Onaylamayan yedi ülkeden emisyonları en yüksek olan ülkeleri ise İran (yüzde 1.66), Türkiye (yüzde 1.04) ve Irak (yüzde 0.48) oluşturuyor.
Geriye kalan Güney Sudan (yüzde 0.24), Libya (yüzde 0.14), Eritre (yüzde 0.01) ve Yemen’in (yüzde 0.07) emisyonları ise küresele kıyasla daha düşük bir yüzde tutuyor.
Türkiye neden onaylamıyor?
Türkiye, Ekim 2019’da Rusya’nın onaylamasından sonra anlaşmayı resmen onaylamayan tek G20 üyesi. Karbon emisyonları ise TUİK’in paylaştığı verilere göre 1990 ile 2018 yılları arasında yüzde 135.4 arttı.
Türkiye anlaşmayı onaylamak için gelişmiş ülkeler arasında değil, iklim fonlarına erişmesine olanak sağlayacak gelişmekte olan ülkeler arasında gösterilmeyi şart koşuyor.
ABD çekilme sürecinde
ABD ise hala onaylayan 190 ülke arasında yer alıyor. Ancak Başkan Donald Trump, 2019’da Paris Anlaşması’ndan çekilme prosedürüne başladı.
Sürecin sonunda ülke, bu yıl 4 Kasım’da anlaşmadan çekilecek. Bu da başkanlık seçimlerinin bir gün sonrasına denk geliyor. Eğer Demokrat Partililerin adayı Joe Biden seçilirse ülkenin 2021 başlarında tekrar anlaşmaya katılması mümkün olacak.
