İklim KriziManşet

Ağaçların ‘mantar ağı’ haritası alarm veriyor: Karbon emen değil, püskürten mantarlar çoğalıyor

0

‘Toprakta dev miktarlarda karbon depolanmasına destek olan mantar türleri kayboluyor ve yerlerine atmosfere karbon püskürten mantarlar geliyor. Bu durum iklim değişikliğini hızlandırabilir’

Araştırmacılar, ağaçlar ve bitkileri birbirine bağlayan ‘mikorizal mantar ağı’nın küresel haritasını çıkardı.  Her orman veya korunun altında, ağaçlar ve bitkileri birbirine bağlayan kökler, mantarlar ve bakterilerden oluşan karmaşık bir ağ olduğu daha önce tespit edilmişti. Yaklaşık 500 milyon yıllık bu ağ, internet için kullanılan “world wide web – dünya çapında ağ” terimine atıfla “wood wide web” diye adlandırılıyordu. Şimdi de yapılan uluslararası bir çalışmayla, bu bilinmeyen dünyaya hakim olan “mikorizal mantar ağının” ilk küresel haritası çıkartıldı.

Nature dergisinde yayımlanan araştırma; İsviçre’nin Zürih kentindeki Crowther Laboratuvarı ve ABD’deki Stanford Üniversitesi’nde görev yapan araştırmacılar tarafından yapıldı. Çalışmada, Küresel Orman İnisiyatifi’nin 70’den fazla ülkedeki 1,2 milyon orman, 28 bin türü kapsayan veri tabanı kullanıldı.

Milyonlarca veri incelendi

Milyonlarca doğrudan orman gözlemi ve yerdeki simbiyotik bağlarını kullanan araştırmacılar, ilk kez bu mantar ağlarını aşağıdan yukarı görselleştirebilen modellemeler yaptı. Ekipten Prof. Thomas Crowther BBC’ye yaptığı açıklamada “İlk kez ayaklarımızın altındaki dünyaya dair küresel ölçekte bir bakış elde ettik” dedi.

Araştırma, mikorizal ağların iklim değişikliğinin etkilerini kısıtlamada ne kadar önemli olduğunu ve bu etkilerden dolayı ne kadar büyük tehdit altında olduklarını da gösterdi. Prof. Crowther “MR çekmenin bize beynin nasıl çalıştığını görmemize yardımcı olması gibi, toprağın altındaki bu mantarların küresel haritası, küresel ekosistemlerin nasıl çalıştığını gösteriyor.” dedi.

Ağın zarar görmesi, iklim değişikliğini hızlandırabilir

Crowther şöyle konuştu: “Belli tipteki mikroorganizmaların dünyanın belirli yerlerinde yaşadığını tespit ettik ve bunu anlayarak belli türdeki mikroorganizmaları nasıl yeniden inşa edebileceğimizi ve iklimin nasıl değiştiğini anlayabiliriz. Bu ağın büyük kısımlarını kaybediyor olmamız, sıcaklıların ve karbon salımının arttığı kısırdöngüyü büyütebilir, iklim değişikliğini artırabilir.”

Mikorizal mantar nedir?

Mikorizal mantarlar, bitkilerle simbiyotik (ortak yaşar) bir ilişki geliştiriyor. İki ana grup mikorizal mantar var: Ev sahibinin köklerine nüfuz eden arbüsküler mikorizal mantarlar (AM) ve nüfuz etmeden ağaç kökünü kaplayan ektomikorizal (EM) mantarlar.

Genelde kuzeydeki ılıman alanlarda bulunan EM mantar atmosferde daha çok karbon depolanmasına yardımcı oluyor ve bu tür mantarlar iklim değişikliğinin etkilerine karşı daha duyarlı. Genelde tropik bölgelerde bulunan AM mantar ise hızlı karbon geri dönüşümüne yardımcı oluyor.

Araştırmaya göre ağaçların yüzde 60’ında EM mantar var, ancak sıcaklıklar arttıkça bu mantarlar ve bağlı bulundukları ağa türleri azalacak ve yerini AM mantar alacak.

Crowther “Toprakta dev miktarlarda karbon depolanmasına destek olan bu mantar türleri kayboluyor ve yerlerine atmosfere karbon püskürten mantarlar geliyor.” dedi.

Bu durum, iklim değişikliğini hızlandırma potansiyeli taşıyor. 2100 yılına dek karbon salımında azalma olmazsa EM yüzde 10 azalabilir ve ağaçların yaşamı buna bağlı. Araştırmanın sonuçları, mikorizal ağlarına bağlı olarak dünyanın neresine ne tür ağaçlar dikilmesi gerektiğinin anlaşılmasına da yardımcı olabilir.

More in İklim Krizi

You may also like

Comments

Comments are closed.