Afgan kadınlar, Taliban’ın üniversite yasağını protesto etti

Taliban’ın Afganistan’da kadınların üniversite eğitimini yasaklamasının ardından kadınlar kararı protesto etti. Kadınların Kabil’deki protestosu, Taliban’ın protestocuları gözaltına alması ve ülkenin üzerinde hakim olan karanlık baskılar göz önüne alındığında oldukça tehlikeli bir eylem. Ancak yine de küçük çaplı eylemler gerçekleştirildi. Taliban ise eylemleri kısa sürede engelledi.

Sert İslamcı bir militan grup olarak başlayan Taliban, kadınların çalışamadığı veya okuyamadığı 1996-2001 yılları arasındaki önceki yönetiminin dehşetinden sonra, Ağustos 2021’de yeniden iktidara geldiklerinde kadın haklarına saygı gösterme sözü vermişti.

Ancak önce liselerden daha sonra da üniversitelerden kadınları uzaklaştıracak kararlara imza attılar. Ülkede eğitimden dışlanan kız öğrenciler için eğitici programlar düzenleyen Radyo Azadi’nin de ülkede yayın yapması yasaklanmıştı. Kadınlar gazetecilik, ekonomi ve mühendislik gibi bölümlerden de men edilmişti.

‣Taliban adında ‘özgürlük’ geçen radyoyu yayından kaldırdı

Öte yandan üç ay önce ülkede üniversite giriş sınavı yapılmıştı. Sınarlara çalışmak bile ülkedeki kadınlar için bir riskti. Her zaman ülkede tehlike hakimdi. Bombardıman uçakları kimi zaman sınav esnasında okulları hedef almış, öğrenciler hayatını kaybetmişti.

Öğrenciler bu kararı “Okuyup geleceğimi değiştirebileceğime veya hayatıma ışık getirebileceğime inandım ama onu yok ettiler” şeklinde eleştirmişti.

BBC’nin aktardığına göre; söz konusu karar ülkedeki muhafazakar ve daha ılımlı gruplar arasında tartışmalara neden oldu.

Üniversite yasağı şimdi, aşırı tutucu dini lider Hibatullah Akhundzada’nın İslami öğretilerde modern eğitimin yanlış olduğuna ilişkin söylemleriyle tartışmalarda kazanan taraf olduğunu gösteriyor.

‣Taliban, Afganistan’da kadınlara üniversiteyi de yasakladı

Üniversite yasağının ardından, bazı Afgan kadın aktivistler, kep ve cüppeleriyle kendi üniversite mezuniyet günlerine dair hikayeler anlattı.

Mart 2022’de Taliban, kızlar için bazı liseleri yeniden açma sözü vermiş, ancak geri dönecekleri gün iptal etmişti.

Kasım 2022’de başkentte kadınların parklara, spor salonlarına ve hamamlara girmesi de yasaklanmıştı.

BM’nin Afganistan Özel Raportörü, bunun “eşit eğitim hakkını daha da ihlal eden ve kadınların Afgan toplumundan silinmesini derinleştiren yeni bir düşük seviye” olduğunu söyledi.