ABD Enerji Bakanlığı‘nın Pasifik Kuzeybatı Ulusal Laboratuvarı departmanı tarafından yayımlanan yeni çalışma, Colorado, Wyoming, Oklahoma ve Nebraska gibi orta ABD eyaletlerindeki aşırı yağış, artan ani sel ve dolu yağışı riski ile batıdaki mega orman yangınları arasında ilk kez bağlantı kuruyor.
ABD’nin batısındaki eyaletlerde artan sıklıkta mega orman yangınları, son yıllarda olağan hale geldi. Yeni çalışma, devasa alevlerin zararlı etkisinin çok daha öteye taşınabileceğini gösteriyor.
Araştırmaya göre, batıdaki yangın mevsimi uzadıkça, diğer eyaletlerdeki fırtınalar da şiddetleniyor: Orman yangınları tarafından üretilen ısı ve aerosoller, şiddetli fırtınaları ve diğer aşırı hava olaylarını daha tehlikeli hale getirebiliyor.
Ulusal Laboratuvar’dan yer bilimci Dr. Jiwen Fan, “Batıdaki orman yangınları, Amerika Birleşik Devletleri’nin merkezindeki şiddetli fırtınaların yoğunluğunu önemli ölçüde artırıyor. Bu, orman yangınlarının akış aşağı hava durumu üzerinde önemli bir etkisi olabileceğini gerçekten gösterdiğimiz ilk çalışma” diyor.
Ekip bu çalışmada orman yangınları tarafından salınan ısı ve havadaki parçacıkların başka yerlerdeki hava modellerini nasıl etkilediğini inceledi.
Dr. Fan, yangınların ürettiği yüksek ısının, atmosferdeki hava basıncını değiştirebileceğini ve bunun da doğuya doğru akan güçlü rüzgarlar oluşturduğunu açıkladı: Bu rüzgarlar, yangınların yükselen dumanından parçacıkları ve artan atmosferik nemi taşıyor ve birlikte bu koşullar, o bölgelere yaklaşmakta olan fırtınaları şiddetlendiriyor.
Çalışmaya göre ayrıca orman yangınlarının daha büyük dolu yağışının oluşmasına neden olduğu da görüldü. Buna göre, daha fazla soğutulmuş su toplayan dolu taneleri, havada geçirdikleri süre arttıkça daha da büyüyor. Bilim insanları, sertleşen dolunun altyapı, tarım ürünleri ve ve hazırlıklı olmayan insanlar için tehlike oluşturma potansiyeline sahip olduğu konusunda uyarıyor.
Fan, orman yangınları iklim krizi nedeniyle daha şiddetli ve daha sık hale geldiğinde, ısı etkisinin de daha güçlü olacağını ve halihazırda oluşan meteorolojik koşulların yoğunluğunu değiştirmelerinin de daha olası hale geleceğini ekliyor.
Çalışma bu yönüyle iklim krizinin etkisiyle halihazırda aşırı hava olayları yaşayan devletlere bir uyarı niteliğinde.
Çalışmanın yazarlarından Yuwei Zhang, “İncelediğimiz fırtınaların maliyeti 100 milyon doları aşıyor. Uzaktaki orman yangınlarının daha güçlü fırtınalara neden olduğunu bilmemizdaha iyi tahminler yapmamızı sağlayabilir ve bu da, bir dereceye kadar, hasardan kaçınmamıza yardımcı olabilir” diyor.
Uzmanlar, iklim krizinin yangınları şiddetlendireceğine uzun süredir dikkat çekiyor; küresel ısınma arttıkça orman yangınlarının da artması bekleniyor.