Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), 9. Yargı Paketi’ni TBMM Başkanlığı’na sundu.
AKP’nin Grup Başkanı Abdullah Güler, Grup Başkanvekili Bahadır Yenişehirlioğlu ve kamuoyunda “9. Yargı Paketi” olarak bilinen Kanun Teklifi’nin ilk imza sahipleri Meclis’te düzenledikleri basın toplantısıyla teklifin TBMM Başkanlığına sunulduğunu bildirdi. Güler 2 Mart 2021’de kamuoyu ile paylaşılan İnsan Hakları Eylem Planı’nda “özgür birey, güçlü toplum ve daha demokratik bir Türkiye” vizyonunun “pakette” ön plana çıktığını öne sürdü.
Teklifte kadının bekarlık soyadını ancak eşinin soyadıyla birlikte kullanabileceği öngörülüyor.
Anayasa Mahkemesi (AYM), kadının bekarlık soyadını ancak eşinin soyadı ile birlikte kullanabilmesine ilişkin düzenlemeyi “eşitlik” ilkesine aykırı bularak iptal etmişti. AYM’nin gerekçeli kararında, kadının evlendikten sonra da isterse bekarlık soyadını tek başına kullanmasına olanak tanınması gerektiği vurgulanmış ve TBMM’ye de bu doğrultuda yeni düzenleme yapması için dokuz aylık süre vermişti.
‣ AYM kararı: Kadınlar evlendikten sonra da yalnızca kendi soyadını kullanabilecek
‣ Evlilikte kadının soyadının değişmesi hükmünün son kullanma tarihi 28 Ocak
‣ AYM’den emsal karar: Boşanmış anne çocuğuna soyadını verebilecek
Ancak 9. Yargı Paketi’nde, AYM’nin iptal gerekçesi dikkate alınmadı ve iptal edilen düzenlemedeki gibi kadının bekarlık soyadını ancak eşinin soyadıyla birlikte kullanabileceği öngörüldü. Gerekçede de, “anne ve babanın ayrı ayrı soyadı kullanmalarının, çocuk üzerinde olumsuz etkiler doğurabileceği, çocuğun hangi soyadını kullanacağını tartışma konusu haline getireceği” savunuldu.
Teklife göre, kadının soyadı, kendi soyadı ile daha önceki kocasının soyadından oluşuyorsa bu soyadlarından sadece birisini evleneceği kocasının soyadının önünde kullanabilecek.
Paketin kadınların kazanılmış haklarına yönelik bir geri adım olarak değerlendiren kadın örgütleri ise söz konusu maddeyi toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaktan uzaklaşan politikaların parçası olarak görerek eleştiriyor.
‘Etki ajanlığı’ taslakta yok
AKP Grup Başkanı Abdullah Güler, hiçbir zaman “etki ajanlığı” konusunda bir çalışma yürütmediklerini, ancak casuslukla ilgili yeni bir düzenlemenin daha sonraki tekliflerinde yer alacağını açıkladı.
Bu maddenin teklifte yer alacağına ilişkin haberler en önce hükümet yanlısı TRT Haber ve Yeni Şafak‘ta yer almıştı. Buna göre, “devletin güvenliği, iç veya dış siyasal yararları aleyhine yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda” araştırma yapan veya yaptıranların hapis cezasına çarptırılması öngörülüyordu. Ayrıca devletin savaş hazırlıklarını, savaş etkinliğini veya askerî hareketlerini tehlikeyle atanların da hapse mahkum edilmesi talep ediliyordu.
Güler, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) “bilgi-belge teminine dayanan casusluk suçu” düzenlemesinin teknolojinin geldiği noktada yetersiz kaldığını savunarak, üzerinde çalışılan yeni düzenlemeyle ilgili şu bilgileri verdi: “Bir istihbarat örgütü ya da bir ülke adına, TCK’yı ihlal eden değişik suçlar işlenebilmektedir. Bunun çerçevesinin daha somut, daha kesin deliller belirlenmesini sağlayacak bir maddeye erişilmesi noktasında önümüzdeki tekliflerde bu yer alacaktır.”
Mevcut kanuni düzenlemelerin yetersiz kaldığını savunan Güler, “Türkiye’de suç işlemiş kişi ya da yapılarla da etkin mücadele edilmesini sağlamak gerekiyor. Ancak ‘etki ajanlığı’ gibi bir düzenleme hiç yer almamıştı. Halen ne içerdiğini öğrenmiş değiliz. Keşke içerikten de bahsedilseydi” dedi.
Casusluk düzenlemesinden vazgeçilmedi
AKP, Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği yasalarla ilgili süre sınırlamasını dikkate alarak, 9. Yargı Paketi’ni hızla geçirmek için muhalefetin karşı çıktığı tartışmalı düzenlemelere yer vermese de yeni casusluk suçuyla ilgili düzenleme hazırlığından da vazgeçmiş değil.
AKP kurmayları, yeni casusluk suçu düzenlemesine son şeklinin verilmediğini, ancak somut, çerçevesi belli ve casusluk suçunun kapsamının yeniden belirleneceği bir düzenleme yapılabileceğini ifade ediyor.
Yeni düzenlemenin, Meclis’in yeni yasama yılının başlayacağı Ekim ayı sonrasında gündeme gelebileceği ifade ediliyor.
‘İkinci barolara devlet ödeneği artırılıyor’
Abdullah Güler, “birden fazla baronun bulunduğu illerde, her 5 bin nüfus için tespit edilecek toplam puana göre barolara yeni imkanlar getirileceğini” de duyurdu. Buna göre, birden fazla baronun bulunduğu illerde barolara gönderilecek adli yardım ödeneği, yüzde 40 yerine yüzde 30 olacak.
Bu madde de çok kısıtlı üyesi olan “ikinci” baroları, merkezi barolarla denk tutarak kamu kaynaklarının, hükümet yanlısı bu kuruluşlara kaynak aktarma girişimi olarak eleştiriliyor.
Teklifte yer alan bazı diğer önemli düzenlemeler şöyle:
- Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı doğrultusunda, anneye de baba ile çocuk arasındaki soybağının reddi için dava açma hakkı tanınacak.
- İdari yargıda tek hakimle çözümlenecek davaların ve duruşma yapılmasının zorunlu olduğu davaların belirlenmesinde dava tarihindeki parasal sınırların esas alınacak ve bu parasal sınıra göre davaların tek hakimle veya heyetle görülecek.
- Hakim ve savcı yardımcılığı mülâkatına çağırılacak aday sayısı, sınav ilanında belirtilen kadro sayısının iki katından bir katına indirilecek. Ayrıca soru sorulacak alanlar arasına milletlerarası hukuk, milletlerarası özel hukuk ve ticari işletme ve şirketler hukuku konuları da eklenecek.
- Yargıtay ve Danıştay üyeleri ile hakim ve savcıların ek tazminatları (15.000) ek gösterge rakamında eşitlenecek.
- Karayolları Trafik Kanunu uyarınca trafikten men edilerek alıkonulan araçlardan yediemin otoparklarında bulunup da sahipleri tarafından teslim alınmayan veya sahiplerine ulaşılamayan araçların satış usulü kolaylaştırılarak, ekonomiye kazandırılacak.
Güler bu teklifin ardından gelecek hafta Öğretmenlik Mesleği Kanunu Teklifi’nin komisyondan geçerek Genel Kurul gündemine geleceğini aktardı; ayrıca “Tasarruf tedbirlerine yönelik genelgeyi destekleyecek mahiyette Hazine ve Maliye Bakanlığı açısından acil teklifi de bu hafta vermeyi” istediklerini belirtti.
