Atmosferdeki CO2 artış hızı geçen yıla göre yüzde 68 arttı
Ancak Fransız araştırma kuruluşu İklim ve Çevre Bilimleri Laboratuvarı’ndan (LSCE) çalışmanın ortak yazarı Philippe Ciais‘e göre, 2023 yılında bu karbon emici tabaka çöktü: “Bunu şöyle düşünebiliriz: Lavabo bir pompadır ve atmosferden toprağa daha az karbon pompalıyoruz. Birden pompa tıkanıyor ve daha az pompalamaya başlıyor.”
Araştırmacılar, bunun sonucunda atmosferdeki karbondioksit artış hızının 2023’te 2022’ye kıyasla yüzde 86 arttığını söyledi.
Çin‘deki Tsinghua Üniversitesi, Birleşik Krallık‘takiExeter Üniversitesi ve LSCE’deki bilim insanlarının çalışması, Brezilya‘nın Manaus kentinde düzenlenen Uluslararası Karbondioksit Konferansı’nda sunuldu.
Çalışmada, küresel çapta rekor düzeydeki yüksek sıcaklıkların Amazon ve diğer yağmur ormanlarındaki bitki örtüsünü kurutarak daha fazla karbon emmelerini engellediği ve Kanada’da rekor düzeyde yangınların çıkmasına neden olduğu tespit edildi.
Exeter Üniversitesi’nde karbon uzmanı ve çalışmanın ortak yazarlarından Stephen Sitch,Reuters’e “Evdeki bitkilerinizi düşünün: Eğer onları sulamazsanız, çok verimli olmazlar, büyümezler ve karbon emmezler. Bunu Amazon ormanı gibi büyük bir ölçeğe koyun” diye konuştu.
Çalışma halen akademik bir dergide hakem değerlendirmesi aşamasında ancak araştırmaya dahil olmayan üç bilim insanı sonuçların sağlam olduğunu söyledi.
‘Tek bir yıl felaket değil, ama trend haline gelirse endişe verici’
Karasal karbon yutaklarında bu düşüşlerin El Nino iklim olayının etkilediği 2023 gibi yıllarda yaşanması eğiliminde olduğunu belirten uzmanlar, buna karşın iklim değişikliğinin yol açtığı rekor düzeydeki yüksek sıcaklıkların, geçen yılki düşüşü özellikle aşırı hale getirdiğine dikkat çekti.
Emisyon emme oranlarındaki bu düşüşün sonuçları geçmiştekinden daha şiddetli olacağına, çünkü insanlarin artık her zamankinden daha fazla karbondioksit emisyonuna neden olduğuna dikkat çeken bilim insanları, Dünya karbon havuzu yıldan yıla büyük ölçüde değiştiğine tek bir yılın, tek başına felaket anlamına gelmeyeceğine, ancak 2023’te gözlemlenen şeyin bir trend haline gelmesi durumunda endişe verici olacağına vurgu yaptı.
Çalışmaya dahil olmayan ABD‘deki Woodwell İklim Araştırma Merkezi‘nden Richard Birdsey “Bu, bir uyarıdır. 2023 gibi yılların daha yaygın olma ihtimali yüksek” derken, Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı‘ndan ekosistem modelleyicisi Anthony Walker, kara ekosistemleri ne kadar az karbon emerse, insanlığın küresel iklim hedeflerini aşmadan önce dünyanın yakabileceği fosil yakıtların da o kadar az olması gerektiğini belirtti.
Kaliforniya Üniversitesi Berkeley‘den ekosistem bilimci Trevor Keenan da “Gelecekte ekosistemlerin bizi kurtarmasına güvenemeyiz” dedi.
