Yenilenebilir enerji tüketim toplumuna yeter mi? ~2

Yazının ilk bölümü için tıklayınız

Trainer’ın bir başka eleştirisi de daha dar anlamda yenilenebilir enerji odaklı teknolojik çözümlerle ilgili. Bu yazıda Trainer’ın son derece titiz ve verilerle dolu çalışmasını bütün olarak ele almak mümkün değil. Veriler ve kanıtlar için okuyucuyu Trainer’ın son makalesini okumaya davet ediyoruz. Yine de raporun kritik sonuçları burada kolaylıkla özetlenebilir. Güneş, rüzgâr, biokütle, hidrojen vb. enerjileri ve farklı enerji depolama sistemlerini inceledikten sonra Trainer açık bir sonuca varıyor; evdeki hesap çarşıya uymuyor: Genel kabul gören ‘yenilenebilir enerjinin tüketim toplumlarını besleyebileceği varsayımı’ matematiksel olarak ispatlanamıyor.

Bunun sebebi tüketim toplumlarının ihtiyaç duyduğu petrol ve elektriğin, var olan hiçbir yenilenebilir enerji kaynağı (ve bunların farklı kombinasyonları)ile karşılanamayacak kadar büyük olması. Yenilenebilir enerjilerin her biri kendine özgü sorunlardan muzdarip, örneğin üretimde kesintiler, depolama, kaynak (az bulunan metaller, gıda üretimi ve biyokütle üretimi için alan rekabeti vb.) ve randıman sorunları. Yine de son noktada önemli olan bu değişimin maliyeti. Trainer’ın sunduğu kanıtlar, yenilenebilir enerjiye geçiş maliyetinin tehlikeli biçimde hafife alındığını gösteriyor.

Bu zorlu sonuçlar önümüzdeki sorunun büyüklüğüne işaret ediyor. Eğer hedefimiz dokuz-on milyar insana, bugün Batı toplumlarının ihtiyaç duyduğu miktarda enerji sağlamak ise, o zaman maliyetler ve sorunlar büyüyor. Karşı karşıya olduğumuz zorluklar ‘geri tepkime etkisi’ (rebound effect) ile daha da çoğalıyor. Bu etki genellikle enerji verimliğindeki artışı takiben beklenen enerji kullanımındaki düşüşleri sıfırlıyor. Bazen daha verimli enerji sistemleri daha fazla enerji tüketimine sebep olabiliyor (buna Jevons paradoksu deniyor). Bu konularda genel kabul gören düşünce biçimlerini karşısına alıyor Trainer ve şu sonuca varıyor: Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliğindeki artış, büyümeye dayalı tüketim toplumları için asla yeterli olmayacak, çünkü bunun maliyeti karşılayamayacağımız kadar büyük.

Şunu belirtmek son derece önemli: Bu çalışma yenilenebilir enerjilere karşıt bir söylem değil, daha genel anlamda enerji verimliliğinde artış sağlamak adına teknolojinin kullanılması ve geliştirilmesine de karşı çıkmıyor. Trainer’ın bu konudaki duruşu çok net: Yenilenebilir enerjiye bağımlı sistemler gecikmeden hayata geçirilmeli ve var olan her teknoloji sonuna kadar kullanılmalı. Bunu yapmamak gibi bir seçeneğimiz yok. Fakat yenilenebilir enerjinin sınırları ve maliyetleri düşünüldüğünde, adil ve sürdürülebilir bir dünyaya geçiş yapabilmek için bugün gelişmiş ülkelerde normal kabul edilen enerji tüketim seviyelerini büyük oranda azaltmak şart. Başka bir deyişle, büyüme odaklı tüketim toplumları ve enerji yoğun yaşam tarzlarından vazgeçmemiz gerekiyor.

Bu söylemin ne kadar büyük yankıları olduğu çok açık. Küresel tüketici sınıf ‘daha basit bir yaşam‘ sürmeyi öğrenmeli, daha az kaynak ve enerji kullanarak, aşırılıktan ziyade yeterlilik ilkesine dayanan ekonomik sistemler kurmalı. Başka bir yazımda da bahsettiğim gibi, bu o kadar da can sıkıcı olmak zorunda değil. Giderek daha çok sayıda insan tüketim kültürünün boşluğunu fark ediyor ve bunun tam tersi olan gönüllü sadelik tarzında refahı buluyorlar. Yapmak zorunda olduğumuz bu kültürel değişiklik dünya bakışımızda radikal bir dönüşüm gerektiriyor ve bu değişikliğin gerçekleşeceği de kesin değil. Ama Lao Tzu’nun da dediği gibi, ‘Yeteri kadarına sahip olduğunu bilen insan zengindir’. Bu aynı zamanda şu anlama da geliyor: Yeteri kadarına sahip olup da bunun farkında olmayan insan fakirdir.

Seçim bize ait. Seçen biz olduğumuz sürece.

-Yazı Dizisi Sonu-

Dr. Samuel Alexander Sade Yaşam Enstitüsü yönetici ortağı ve Melbourne Üniversitesi Çevre Programları bölümünde ‘Tüketim ve Sürdürülebilirlik’ konusunda dersler veriyor. Sade Yaşam Enstitüsü Ted Trainer’ın yenilenebilir enerji üzerine yazdığı raporu yayınladı. Rapora http://www.SimplicityInstitute.org/publications adresinden ücretsiz olarak ulaşmak mümkün. Basit yaşam’ın pratiğini ve politikasını öğrenmek için Simplicity Collective hareketine katılın.

22 Sayfalık rapor bu linkten indirilebilir.

Çeviren: Tuğçe Tuğran

(Yeşil Gazete)