Yeni Ulusal Katkı Beyanları’nda iklim taahhütleri daha güçlü

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCC) Ulusal Katkı Beyanları Sentez Raporu yayımlandı.

Paris Anlaşması‘nın ve uzun vadeli iklim hedeflerine ulaşılmasının merkezinde yer alan Ulusal  Katkı Beyanları (NDC’ler), her ülkenin kendi koşullarına göre ve gönüllü olarak belirlediği ulusal emisyonları azaltma ve iklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlama çabalarını somutlaştıran bildirimlerdir.

Paris Anlaşması’nın 4’üncü Maddesi, taraf her ülkeden 2020 sonrası iklim eylemlerini özetlemesini ve NDC’ler olarak iletmesini talep ediyor.

Paris Anlaşmasının 193 Tarafını temsil eden ve 2019 yılı için tahmin edilen toplam küresel emisyonların yüzde 94,9’unu oluşturan 52,6 gigaton CO2 eşdeğeri emisyonu kapsayan mevcut  166 NDC var.

Önceki raporun yayımlandığı 12 Ekim 2021’den bu yana 24’ü COP26’dan sonra olmak üzere toplam 39 taraf ülke, yeni veya güncellenmiş NDC beyanında bulundu.

Rapora göre tarafların yüzde 90’ı net sayısal hedefler olarak ifade edilen  azaltım hedefleri sunarken, geri kalanı NDC’lerinin bileşenleri olarak sayısallaştırılabilir bilgi bulunmayan strateji, politika, plan ve eylemlere yer veriyor.

Yüzde 80’i, 2006 IPCC Kılavuzlarında tanımlanan tüm sektörleri veya neredeyse tüm sektörleri kapsayan ekonomi çapında hedefler bildiriyor ve giderek artan sayıda taraf, yeni veya güncellenmiş NDC’lerinde mutlak emisyon azaltım hedeflerine geçiyor

Tüm NDC’lerde karbondioksit (CO2) emisyonlarını aaaltma hedefi yer alırken, sera gazlarına ilişkin taahhütler detaylı incelendiğinde, NDC’lerin;

• Yüzde 91’inde metan (CH4), yüzde 89’unda azot (N2O), yüzde 53’ü hidroflorokarbon (HFC) emisyonlarını da kapsıyor.
• Yüzde 36’sında perflorokarbonlar (PFC) ve kükürt (SF6) emisyonlarına ve yüzde 26’sında nitrojen (NF3) emisyonlarına da yer veriliyor.
• Tarafların yüzde 50’si çoğunlukla diğer hedeflerle birlikte olmak üzere, uyum eylemlerinden ve/veya ekonomik çeşitlendirme planlarından kaynaklanan azaltım yan faydaları hakkında bilgi sağlıyor.

Yeni veya güncellenmiş NDC’ler sunan tarafların yüzde 74’ü sera gazı emisyonlarını 2025 ve/veya 2030’a kadar azaltma veya sınırlama taahhütlerini güçlendirdi.

Öngörülen emisyon seviyeleri: Küresel emisyonlar 2030’dan önce zirveyi görebilir

En son NDC’lerin uygulanması dikkate alındığında toplam küresel sera gazı emisyonlarının (LULUCF hariç) 2025 yılında yaklaşık 53,4 gigaton CO2e ve 2030 yılında 52,4  gigaton CO2e olacağı tahmin ediliyor.

• Bu, 2025 yılında 1990 yılına göre  yüzde 53,7 (34,7 gigaton), 2010 yılına göre  yüzde 12,6 (47,4 gigaton) ve 2019 yılına göre yüzde 1,6 (52,6 gigaton) daha yüksek.
• 2025 yılı için tahmin edilen önceki seviyeden yüzde 1,9 daha düşük olan bu veri ise küresel emisyonların 2030 yılından önce zirve yapma olasılığına işaret ediyor.

Raporun NDC’lere dair öne çıkan diğer bulguları da şöyle:

• Neredeyse tüm taraflar (yüzde 97’si) NDC hazırlama ve uygulama yaklaşımlarını açıkladı.
• Yüzde 57’si NDC’lerini sosyal, çevresel ve ekonomik faktörlerin yanı sıra sürdürülebilir kalkınma hedeflerini (SKH’leri) de dikkate alarak sürdürülebilir ve/veya düşük karbonlu ve dirençli bir ekonomiye geçiş taahhütleriyle ilişkilendirdi.
• Buna ek olarak, yüzde 46’sı NDC hedeflerini, amaçlarını ve politikalarını, uygulamayı sağlamanın bir yolu olarak ulusal yasama, düzenleme ve planlama süreçlerine entegre ettiklerini belirtti.

Tarafların yüzde 97’si NDC’lerinde, enerji arzı, ulaştırma, binalar, sanayi, tarım, LULUCF ve atık gibi öncelikli alanlarda azaltım hedeflerine ulaşmak için temel araçlar olarak yurt içi azaltım tedbirlerini belirtti.

Ancak küresel sera gazı emisyonlarının ikinci en büyük kaynağı olan sanayide (yüzde 47), diğer öncelikli alanlara göre (yüzde 74-92) çok daha az sıklıkta tedbir belirtildi.

Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği ilk sıralarda

Yenilenebilir enerji üretimine yönelik yurt içi azaltım tedbirleri yüzde 88 ilr taraflarca en sık belirtilen tedbirler oldu. Bunu binaların enerji verimliliğini artırmaya yönelik tedbirler yüzde 70 ile ve ağaçlandırma, yeniden ormanlaştırma ve yeniden bitkilendirme yüzde 54 ile takip etti

Yüzde 21, 2030 yılına kadar yenilenebilir enerjinin elektrik üretimindeki payında yüzde 15 ila 100 arasında değişen artırımlar için nicel hedefler bildirdi.

Yeni veya güncellenmiş NDC’lerini bildiren taraflarda yenilenebilir enerji üretimi, önceki NDC’lerinde olduğu gibi, en sık belirtilen azaltım seçeneği olmaya devam etti ve bu seçeneği belirten Tarafların payı, önceki NDC’lerinden bu yana keskin bir artışla yüzde 59’dan yüzde 91’e yükseldi.

NDC’lerin,

• Yüzde 49’unda güneş enerjisi,
• Yüzde 35’inde rüzgar enerjisi,
• Yüzde 36’sında ormanların ve diğer ekosistemlerin dönüşümünün azaltılması
• Yüzde 27’sinde de sanayide enerji verimliliğinin artırılması seçenekleri, azaltım için tedbirler arasında yer aldı.