Yeni İnsan Yayınevi’nden yeni kitap: Modada Yavaşlık

“Yavaşlık ile hatırlama, hız ile unutma arasında gizli bir ilişki vardır… Yavaşlığın derecesi anının yoğunluğu ile doğru orantılıdır; hızın derecesi unutmanın yoğunluğu ile doğru orantılıdır.” -Milan Kundera

Yeni İnsan Yayınevi, Ekoloji Kitaplığı’na editörlüğünü Şölen Kipöz’ün üstlendiği “Modada Yavaşlık” kitabını ekledi. Kitap, sürekli bir değişimi öneren moda için değişime karşı bir direniş ve etik bir duruş olarak yavaşlığı öneriyor.

Sürdürülebilir ve yavaş tasarım/moda külliyatına hakim, eleştirel ve analitik bakış açısına sahip on bir değerli uzmanın araştırma metinlerinin bir araya gelmesiyle oluşan kitapta şu yazarlar yer alıyor:

Duygu Atalay, Otto von Busch, Hazel Clark, İrem Yanpar Coşdan, Alex Esculapio, Erica de Greef, Alastair Fuad-Luke, Şölen Kipöz, Sanem Odabaşı, Alice Payne, Yüksel Şahin ve Nesrin Türkmen.

Kıyafetler satılmadan çöpe gidiyor

Küresel değer zincirinde yer bulan “hızlı moda” sorumsuz üretim ve tüketim süreçleri ile ekolojik dengeyi altüst ediyor. Her sezon milyonlarcası atık haline gelen giysiler, iş gücünün ucuz olduğu ülkelerde, adil olmayan, ağır ve kötü koşullarda köleleştirilen tekstil işçileri ya da çocuk işçiler tarafından üretiliyor.

Her yıl birkaç kez değişen trendlerle yaratılan “kullan-at” tüketim döngüsü, giyilmeyen kıyafetlerle dolu gardıroplara ya da hiç satılmadan doğrudan çöpe giden milyonlarca giysiye neden oluyor.

‘Artık ana akım moda sistemi sürdürülemez’

Yavaş Moda, bu irrasyonel gidişe ciddi bir alternatif; ekolojik, sürdürülebilir, adil ve etik bir moda anlayışını tasarım, üretim, tüketim ilişkisi üzerinden yeniden örüyor. Bu harekette insana verilen değerin artması amaçlanıyor ve üretimde daha özgün, doğa ile barışık, el emeğinin değer gördüğü, uzun ömürlü ürünlerin çoğalması sağlanıyor.

Böylelikle “yavaşlık” ana akım moda sistemine eleştirel bir bakış açısı kazandıran etik ve aktivist bir yaklaşım olmanın ötesinde, tepeden tırnağa ve doğrusal hareket eden güç dengelerine meydan okuma potansiyeli ile döngüsel ve dayanışmacı ekonomi modelinin de zeminini hazırlıyor. Yeni İnsan Yayınevi yeni çıkan kitabı şu sözlerle anlatıyor:

“Şölen Kipöz, moda dünyasında yazıları ve eserleriyle, dünyada da öncü olan ve geleceği müjdeleyen yeni bir moda anlayışının yaratıcı yazarlarının arasında yerini çoktan aldı. Elinizdeki kitap onun editörlüğünde Britanya’da yayınlandıktan sonra dilimize kazandırıldı.

Hiç şüphe yok ki talep, üretimi de belirleyecektir. İnsani ölçekte üretim ve dayanışma ekonomisi ile değiş tokuş, belki de gıda ile beraber en yüksek ivmeyi moda alanında yakalayacak. Şölen Kipöz bu umutla yazdı. Stiller değişirken, modacıların hedef kitlesi de beklenti ve satın alma alışkanlıklarını değiştiriyor; ne güzel.

Şölen Kipöz hakkında

Şölen Kipöz, moda çalışmaları ve tasarımı alanında akademisyen. 2001 yılından bu yana İzmir Ekonomi Üniversitesi Moda ve Tekstil Tasarımı Bölümü’nde öğretim üyesi olarak çalışan Doçent. Dr. Kipöz, burada moda teorisi, moda tasarımı, tasarımda etik ve sosyal sorumluluk gibi dersler veriyor. Moda çalışmaları alanında kavramsal moda tasarımı, etik ve sosyal ve sürdürülebilir moda tasarımı alanında yayınlar yapıyor ve işler üretiyor.

Editörlüğünü yaptığı Sürdürülebilir Moda (2015) adlı kitabı Türkiye’de etik ve yavaş moda anlayışının gelişimi açısından bir yol açmış, büyük ilgi gördü. Kişisel sergisi Ahimsa: Giysilerin Öteki Yaşamı (2012), Port İzmir 3. Uluslararası Sanat Trienali’nde yer alan sanatsal yerleştirmeleri ve performansları (2014) Asteya (2017) ve Kurtarılmış Deri (2019) adlı ileri dönüşüm tasarım sergileri tasarım çalışmalarından bazıları.

Cepteki Miras (2014) adlı yerleştirmenin bir parçası olarak tasarımını yaptığı kullanıcı tarafından üretebilen bez bebek 2015’te Türk Patent Enstitüsü tarafından faydalı model olarak tescillendi. Kipöz, bu projeyi önce üretici kadınlar, daha sonra çocuklar ve gençlerle katılımcı tasarım modeli olarak geliştirdi.