Vakıflar Genel Müdürlüğü, mülkiyeti İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde bulunan Gezi Parkı‘nın Sultan Beyazıt Hanı Veli Hazretleri Vakfı‘na devredilmesine dair yazılı bir açıklama yaptı.
Yapılan açıklamada parkın bulunduğu arazinin Osmanlı döneminde söz konusu vakfa ait olduğu ve 1939-1941 yıllarında belediyeye devredildiği belirtildi. Müdürlük, kuruluşları Osmanlı ve Selçuklu’ya dayanan günümüzde ise yöneticisi kalmayan mazbut vakıfların kendileri tarafından korunduğunu savundu.
Vakıflar Genel Müdürlüğü, Galata Kulesi, Selimiye Kışlası, Adile Sultan Sarayı, Pera Palas Otel, Vefa Lisesi, Şişli Etfal Hastanesi, Sait Halim Paşa Yalısı gibi birçok önemli yapı ve taşınmazın vakıflara devredildiğini açıkladı.
Söz konusu devire gerekçe olarak ise 2008’de yürürlüğe giren 5737 sayılı vakıflar kanununun 30’uncu maddesini gösterdi. Yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
Sultan Beyazıt’ın 911 H. (1505 M.) tarihli vakfiyesinde İstanbul’da bulunan camii, medrese, mektep ve imaretten oluşan külliyesi için çok sayıda dükkân, ev, bostan, mera, arazi ve arsa vakfetmiştir. Vakfedilen taşınmazlardan önemli bir bölümü ise Beyoğlu, Şişli ve Galata bölgesinde yer almaktadır.
Ahkamü’l-Evkaf’a (Osmanlı döneminde yürüklükte olan vakıf kanunları) göre vakıf kurucusu veya mütevellileri bu yerleri tek kira (icare), çift kira (icareteyn) veya mukataa (zemin kirası) yoluyla işletmişlerdir.
‘Taşınmazların vakfa geçmesi gerekiyordu’
Bu bağlamda; 3’üncü Selim döneminde yukarıda bahsi geçen taşınmazlar mukataaya bağlanarak belli bir zemin kira karşılığı ödenerek, taşınmazın üzerine kışla, talimhane, mescit ve çeşmeden oluşan müştemilat yapılmıştır.
Topçular Kışlası olarak uzun süre hizmet verilen bu binalar daha sonra işlevini kaybetmiştir. O dönemde yürürlükte olan Ahkamü’l-Evkaf’a göre vakfına geçmesi gerekirken taşınmazlar belediye mülkiyetine geçmiştir.
Vakıflar Genel Müdürlüğümüzce yürütülen çalışmalarda Vakıflar Kanunu’nun ilgili maddeleri uyarınca evveliyat kayıtları incelenmiş ve bu taşınmazların “Sultan Beyazıt Hanı Veli Vakfı”na ait taşınmazlardan olduğu tespit edilmiştir. Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruluş amacı ve görevini yerine getirerek, yönetim ve temsilini yaptığı Mazbut Vakıflar’ın haklarını korumaktadır.
‘1014 taşınmaz devredildi’
2008’de yürürlüğe giren 5737 sayılı vakıflar kanununun 30. Maddesi “Vakıf yoluyla meydana gelip, her ne suretle olursa olsun hazine, belediye, özel idareler, köy ve tüzel kişiliğin mülkiyetine geçmiş vakıf kültür varlıkları mazbut vakfına devrolunur” hükmü yer almaktadır.
Kanun hükmü gereğince İstanbul özelinde ve Belediye Mülkleri ile sınırlı kalmaksızın Kule-i Zemin Vakfına ait Galata Kulesi, 3. Selim döneminde inşaa edilen Selimiye Kışlası, Sultan 1. Mahmud Vakfı adına Adile Sultan Sarayı, Beyazıt Hanı Veli Vakfından Pera Palas Otel, Vefa Lisesi, Şişli Etfal Hastanesi, Sait Halim Paşa Yalısı gibi İstanbul’da ve Türkiye genelinde 1014 taşınmaz Vakıfları adına tescil edilmiştir.
Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün görevlerinden biri kendisine emanet edilen Vakıf mallarına sahip çıkmak, vakıf kurucularının bizlere emanet ettiği, her biri bir şaheser olan eserleri koruyup ihya etmek ve bu köklü mirası gelecek nesillere aktarmaktır.”
