Toplumsal Tarih’te Ayasofya dosyası

Süreli yayınlardaki bazı makaleler ne yazık ki bazen gözden kaçıyor ve gereken ilgiyi görmüyor. Tarih Vakfı tarafından yirmi yıldır aralıksız yayınlanan Toplumsal Tarih dergisi Şubat 2015 sayısında Ayasofya’yı konunun önde gelen isimleri tarafından kaleme alınmış makaleleri kapsamlı bir dosya olarak bir araya getirmiş.

Ayasofya İstanbul’un sadece en önemli mimari anıt yapılarından biri olmayıp, kentin son bin beş yüz yıllık tarihinin neredeyse tüm sembollerini barındıran yaşayan bir varlık adeta.

Toplumsal tarih dergisi Nevra Necipoğlu ve Çiğdem Kafescioğlu’nun editörlüğünü yaptığı dosyayla, Bizans’tan bu yana İstanbul’un belleğini kaydeden Ayasofya’ya sayfalarını açıyor. Giriş yazısının başlığı, dosyanın hazırlanma amacını içinde taşıyor: “Ayasofya: Kimlik, Hafıza ve Mekân Üzerine Binbeşyüz Yıllık Bir Tartışma”

Buket Kitapçı Bayrı, Hayrettin Yücesoy, Gülru Necipoğlu ve Edhem Eldem’in yazıları yapının tarihsel ve fiziksel olarak geçirdiği değişimi, yüklendiği simgesel anlamdaki dönüşümü farklı açılardan inceleyen makaleler kaleme almışlar.

Zeynep Ahunbay da bir dünya mirası olan Ayasofya’daki koruma sorunlarının üzerinde duruyor.

Editörlerin deyişiyle, dosyayı oluşturan akademik çalışmalar ve kaynak metinler, 6. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar, bin dört yüz yılı aşan bir süreden, Ayasofya’nın fiziki dokusuna, tarihine anlatılarına, ona atfedilen anlamlardaki ve yapısındaki, bezeme programlarındaki ve çevresindeki dönüşüm ve yeniliklere dair, bazıları birbiriyle şaşırtıcı derecede uyumlu ve sürekli, bazıları olabildiğince ayrı ve tezatlı resimler sunuyor.

Yeşil Gazete