TMMOB: İstanbul için vakit daraldı, çağrılara kulak verin

Türk Mimar ve Mühendisler Odası (TMMOB) Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz, 17 Ağustos 1999 Depreminin 21. yılı dolayısıyla yazılı bir açıklama paylaştı. Kurulan deprem konseylerinin lağvedildiğini, İstanbul’da belirlenen toplanma alanlarının imara açıldığını, 2002’de İBB’nin hazırladığı deprem master planının uygulanmadığını söyleyen Koramaz, “Kısacası üzerinden birkaç yıl geçtikten sonra ülkemizin deprem gerçeği unutuldu ve deprem üzerinden rant sağlama çabaları başladı” dedi. 

‘Ormanlar ve su havzaları yapılaşmaya açıldı’

“17 Ağustos depreminin 21. yılını karanlık bir tabloyla karşılıyoruz” diyen Koramaz, açıklamasında İstanbul ve çevresi için vaktin daraldığını hatırlatarak şu bilgilere yer verdi: 

• 17 Ağustos 1999 depremi ve daha sonra yaşanan depremler yapı stokumuzun deprem güvenlikli olmadığını ortaya koymuşken, sanki bir daha deprem olmayacakmış gibi imar planları depreme dayanıklı yapı üretimini sağlamak için değil, kentsel rantın dağıtılması için bir araç olarak kullanıldı.
• Parsel bazında yapılan imar tadilatları ile ormanlık alanların ve su havzalarının dere yataklarıyla birlikte yapılaşmaya açıldı.
• Var olan yapı stokunun ve kentsel belleğin kent kimliği ile birlikte korunarak kentin çağdaş ihtiyaçlara uygun olarak dönüştürülüp canlandırılması ve iyileştirilmesi; böylelikle can güvenliğinin sağlanması ve yaşam düzeyinin yükseltilmesini hedeflemesi gereken Kentsel dönüşüm çalışmaları adeta yeni imar alanları açılması ya da mevcut imar alanlarının rant odaklı yenilenmesine indirgendi.
• Dönüştürülen alanlarda yaşayan insanların kentsel ihtiyaç ve talepleri gözetilmedi, müktesep imar hakları korunmadı.

‘Deprem Master Planı uygulanmadı, denetim yok’

• Asli görevi sağlıklı, güvenli ve yaşanabilir kentler kurmak ve yaşanabilir bir çevre oluşturmak olan siyasal iktidar, mühendislik, mimarlık ve şehir planlama disiplinlerinin teknik, bilimsel ve yasal gereklilikleri ile teknik ilkelerini görmezden gelerek, ormanları, kıyıları, doğal kaynakları hiçe sayan, kent tarihini, kültürünü yok eden, toplumu ve kentleri kimliksizleştiren rant projelerini “Kentsel Dönüşüm” adı altında hayata geçirdi.
• Oysa ki, nüfus yoğunluğunun ve dolayısıyla yapılaşmanın en fazla olduğu İstanbul için dahi nitelikli ve kapsamlı bir Kentsel dönüşüm için gereken ortalama süre 20 yıl olarak öngörülüyordu. Yani deprem master planı o gün uygulanmaya başlasaydı bugün bu kentimiz olası bir İstanbul depremine hazır olacaktı.
• Meslek odaları etkisizleştirilerek mesleki uygulamalar denetimsizliğe mahkûm edildi. Yapı üretim sürecinin sağlıklı denetimi sağlanamadı. İmar affı uygulamalarına devam edilerek kaçak yapılaşma teşvik edildi.

Koramaz, gereken önlemlerin biran evvel alınması gerektiğini vurguladığı açıklamasında son olarak şunları kaydetti:

TMMOB ve bağlı Odaları tüm bu süreç boyunca mesleki sorumluluklarının bir gereği olarak, yapılaşmadan kaynaklanan risklerin bertaraf edilmesi için çağdaş bir ‘risk yönetim’ sisteminin oluşturulması, bölgesel ve kentsel ölçekte ‘sakınım planları’nın hazırlanması, mevcut yapı stokunun iyileştirilmesi, güvenli yapılaşmanın sağlanması ve tüm bu süreçlerin sağlıklı işletilebilmesi için meslek odalarının sürece etkin katılımını sağlayacak yeni bir planlama, tasarım, üretim ve denetim süreci modelinin benimsenmesi gerektiğini defalarca dile getirdik.

Bu vesileyle bir kez daha iktidarı acilen çağrılarımıza kulak vermeye ve gereken önlemleri almaya davet ediyoruz.”