Munzur Milli Parkı’ndaki yaban hayvanlarına trafik eziyeti: Su bile içemiyorlar

Dersim’deki  Munzur Vadisi Milli Parkı’na koruma altındaki yaban hayvanları, piknikçiler ve araçların Munzur Nehri kenarında yoğunluk yaratması nedeniyle su ihtiyacını karşılamakta sorun yaşıyor. Nehre inmeye çalışan hayvanların, araçlar ve insanlar nedeniyle tedirginlik yaşadığı görülürken, Türkiye Barolar Birliği Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu üyesi avukat Barış Yıldırım, “Tunceli‘den Ovacık‘a doğru 59 kilometre boyunca yaban keçilerinin araç trafiği ve insan baskısından dolayı dağlardan suya baktığını gözlemleyebiliyoruz. Gerekli önlemleri alarak, alanın izolesini talep ediyoruz” dedi.

1971 yılında milli park ilan edilen Munzur Vadisi Milli Parkı, 42 bin 674 hektarlık alanda zengin akarsu kaynakları, endemik bitki örtüsü ve nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan birçok yaban hayvanıyla Türkiye’nin en zengin milli parkları arasında yer alıyor. Türkiye’nin de taraf olduğu Uluslararası Bern Sözleşmesi‘yle korunan ve ceviz, kavak, söğüt, çınar, asma, karaağaç, çalı gibi bitki türleriyle kaplı vadi, vaşak, yaban keçisi, tilki, kurt, sansar, su samuru, porsuk, sincap, tavşan, yaban domuzu, ur kekliği, çengel boynuzlu dağ keçisi ve ayı gibi daha birçok canlı türüne de ev sahipliği yapıyor.

Ovacık ilçesine 10 kilometre uzaktaki Munzur Çayı’na her yıl yüz binlerce kişi akın ediyor.  İlkbahar ve yaz döneminde PTS (Plaka Tanıma Sistemi) kayıtlarına göre Munzur Vadisi Milli Parkı’na yaklaşık 150 bin araç giriş yaptı. Türkiye’de en fazla yaban keçisinin yaşadığı bölge olarak bilinen Munzur Vadisi Milli Parkı’nda, yöre insanı tarafından kutsal kabul edilen koruma altındaki yaban keçilerinin kaçak avcılıkla mücadele kapsamında sayıları arttı. Yaz mevsiminde dağlardaki otların ve dere sularının kurumasıyla yaban keçileri, su ihtiyaçlarını karşılamak için parkın içinden geçen Munzur Nehri kıyısına inmeye çalışıyor.

‘Munzur Milli Parkı Yellowstone’dan daha zengin’

Ancak araç trafiğiyle piknik yapanlar, çoğu zaman yaban keçilerinin su içmelerine engel oluyor. Hayvanlar yol kenarında kayalardaki tuzları yiyerek tuz ihtiyaçlarını karşılarken de aynı sıkıntıyla karşı karşıya kalıyor.

Yaban keçilerinin yavrularıyla nehre inerken yaşadıkları zorluklar ve araçların geçişi sırasında bölgeden kaçışları havadan görüntülendi. Çevreciler de milli parka araç ve insanların kontrollü girişinin sağlanması ve sınırlama getirilmesini istiyor. Doğa Koruma ve Milli Parklar Tunceli Şubesi ekipleri, yaban hayatının zarar görmemesi ve halkın ateşli piknik yapmaması için vadi boyunca devriye geziyor.

Türkiye Barolar Birliği Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu üyesi avukat Barış Yıldırım, Munzur Vadisi Milli Parkı’nın ekolojik çeşitliliğine değinerek şunları söyledi:

“Dünyanın ilk milli parkı ABD‘de bulunan Yellowstone Milli Parkı, alan olarak Munzur Vadisi Milli Parkı’nın 20 katı büyüklüğünde. Fakat Munzur Vadisi Milli Parkı’ndaki gerek bitki sayısı, gerek yaban hayatı canlı sayısı Yellowstone’dan çok fazla. Yellowstone Milli Parkı Dünya Kültür Mirası Listesi‘nde olmasına karşı Munzur Vadisi Milli Parkı, henüz bu listeye alınmadı. Ülkemizin taraf olduğu Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Alanlarını Koruma Sözleşmesi olan Bern Sözleşmesi’ne göre koruma altında olan çok sayıda yaban hayatı canlısı var. Milli park ekosistemi çok zengin. Flora ve fauna türlerini içeriyor. Maalesef Milli Park Kanunu, yönetmenliği, çevre, orman ve mera kanunu ve ilgili mevzuatta belirtilen gerekli önlemler alınmadığından ağır insan baskısı altında. Bu kadar önemli ekolojik sahada bir alan kılavuzu yok. Yani milli parktaki yasakları anlatabilecek, yasak fiilleri engelleyebilecek, yasak eylemlere hızlıca müdahale edebilecek görevlilerin burada bulunması gerekiyor”

Yıldırım, milli park sınırlarında araç trafiğinin ve insan yoğunluğunun yaban hayatını tehdit ettiğini ifade etti:

Araçlar kontrolsüz bir şekilde sürekli vadide geçiyor. Tunceli-Ovacık yolu boyunca gelişi güzel bir araç trafiği var. Bu da özellikle kara yolu boyunca uzanan Munzur ırmağından su içmek için havzadan aşağıya doğru, suya inen canlıları engelliyor. Irmak boyunca birçok noktada araçların ve insanların bulunması sebebiyle özellikle yaban keçisi su içmeye inemiyor. Bunun önlenmesi ve kontrol altına alınması, habitatların korunması lazım.  Tunceli’den Ovacık ilçesine doğru yaklaşık 59 kilometre boyunca yaban keçilerinin araç trafiği ve insan baskısından dolayı dağlardan suya baktığını, suya inemediklerini gözlemleyebiliyoruz.

Yaban keçilerinin, sabah ve ikindiden sonra günde iki kere su içmeye inmeleri gerekir ama inemiyorlar. Bu durum da biyolojik olarak besin zincirlerinin bozulmasına sebebiyet veriyor. ”