Mikroplastik ilk kez insan kanında tespit edildi

Vrije Universiteit Amsterdam ve Amsterdam Üniversitesi Tıp Merkezi‘nden araştırmacılar, 700 nanometreden daha büyük yaygın sentetik polimerlerin izlerini incelemek amacıyla 22 sağlıklı anonim donörden alınan kan örneklerini analiz etti.

Ekip, ekipmanlarını kirletici maddelerden uzak tutmak ve arka plandaki plastik seviyelerini test etmek için büyük çaba harcadıktan sonra, kimyasal yapıyı ve partikül kütlelerini belirlemek için iki farklı yöntemle, 22 numunenin 17’sinde çeşitli plastik türlerinin kanıtlarını ortaya çıkardı.

Environment International dergisinde yayınlanan sonuçlara göre numuneler arasında partükül oranlarında farklılıklar olsa da, bulunan mikroplastikler arasında giyim ve içecek şişelerinde yaygın olarak kullanılan polietilen tereftalat (PET) ve genellikle araç parçalarında, halılarda ve yiyecek kaplarında kullanılan stiren polimerleri bulundu.

En yaygın tespit edilen ve gönüllülerin %50’sinde bulunan plastik, içecek şişelerinde kullanılan PET olurken; gıda ambalajlarında yaygın olarak kullanılan polistiren %36, ambalaj film ve poşetlerinde kullanılan polietilen ise %23 oranında bulundu.

Ortalama olarak, her mililitre kan için 1,6 mikrogram mikroplastik ölçülürken, en yüksek konsantrasyon 7 mikrogramın biraz üzerinde ölçüldü.

Bilim insanları bunun uzun vadede sağlığımız için tam olarak ne anlama geldiğinin ve insan vücudunda bulunan mikroplastiklerin uzun vadeli sonuçlarının ‘henüz bilinmediği’ konusunda uyardılar.

Bu araştırmanın bulguları, daha önce de mikroplastik üzerine yapılan araştırmaları destekler nitelikte.

Dünya Yaban Hayatı Fonu (WWF) tarafından yaptırılan ve Avustralya’daki Newcastle Üniversitesi‘ndeki araştırmacılar tarafından yürütülen bir başka araştırmada, insanların haftada yaklaşık 5 gram plastik –kabaca bir kredi kartına eşdeğer- tükettiğini tahmin edilmişti.

2021 Eylül’de yapılan bir araştırmaya göre, bebeklerin dışkılarının yetişkinlere göre 10 kata kadar daha yüksek konsantrasyonlarda polietilen tereftalat (PET) adı verilen bir mikroplastik içerdiği tespit edilmiş, Rutgers Kentsel Çevresel Sürdürülebilirlik Merkezi’nde bir konferansta sunulan araştırmaya göre, annelerin mikroplastikleri plasenta yoluyla gelişmekte olan bir fetüse geçirebileceklerine dair bazı kanıtlar olduğu ileri sürülmüştü.

Mikroplastik nedir, insan sağlığını nasıl etkiler?

İnsanlar, 1950’lerden bu yana 8 milyar tondan fazla plastik üretti. Bunların yüzde 10’dan daha azı geri dönüştürüldü.

Zamanla, çoğu, göllere, nehirlere ve okyanuslara giden ve sonunda yiyecek ve suyumuzu kirleten küçük parçacıklara ayrıldı. Ve yiyeceklerimizin çoğu plastiğe sarılı olarak gelir, bu da yemeklerimize küçük parçacıkların dağılmasına neden olur.

Her yıl on binlerce küçük plastik parçası veya lifi soluyoruz. 5 mm’den küçük plastik parçaları olan mikroplastikler, suları da kirlettiği bilinen gizli bir kirlilik biçimi.

Mikroplastiklerin insan üzerindeki uzun vadeli sağlık etkilerini tam anlamıyla kanıtlayan bir bilimsel çalışma  henüz olmasa da bazı mikroplastikleri bir faktör olarak bazı sağlık sorunlarıyla ilişkilendiren araştırmalar mevcut.

Hayvanlarda mikroplastiklerin, beyni kan dolaşımına giren yabancı cisimlerden koruyan dayanıklı zarı geçebildiğine dair kanıtlar var.

Mikroplastik parçacıklarından bazılarının potansiyel olarak bisfenol A ve ftalatları içerebileceği de belirtiliyor. Bisfenollerin hormonlara müdahale ettiği biliniyor ve bisfenol maruziyetini erkeklerde ve kadınlarda doğurganlığın azalmasıyla ilişkilendiren çalışmalar var.

Plastik ve bazı gıda ambalajlarında bulunan başka bir kimyasal olan stiren de sinir sistemi sorunları, işitme kaybı ve kanser gibi bir dizi sağlık sorunuyla ilişkilendirildi.

Mikroplastik parçacıklarından poliklorlu bifeniller (PCB’ler), çeşitli kanserler, zayıflamış  bağışıklık sistemi, üreme sorunları ve daha fazlası dahil olmak üzere zararlı sağlık etkileriyle bağlantılandırılıyor.