Katliam yasasının ilk üç maddesi kabul edildi, komisyon görüşmeleri ertelendi

17 Haziran saat 14.00’da Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu‘nda başlaması planlanan Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun tasarısı görüşmeleri 17 saat 45 dakikanın ardından bugün 7.45’te sonlandırıldı. Görüşmeler, 22 Temmuz Pazartesi gününe ertelendi.

Neler konuşuldu?

Değişiklik teklifinde insanların önceliklendirildiğini belirten AKP Rize Milletvekili Harun Mertoğlu, “Geldiğimiz bu noktada gerek AİHM kararları gerek Danıştay kararları sokaklarda yaşanan ve hayvanlardan kaynaklı meydana gelen trafik kazalarının sorumluluğunu idarelere vermiştir. Dolayısıyla sokaklar hayvanlar için bir yaşam alanı olamaz. Sokaklar değil hayvanlar için insanlar için bile güvenli bir yaşam alanı değildir. Sokaklarda açlık, susuzluk, bulaşıcı hastalıklar var. Sokaklar tekin değil” dedi.

Görüşmeler esnasında Antalya‘da sokakta yaşayan bir köpekten kaçmaya çalışırken kamyon çarpması sonucunda hayatını kaybeden Mahra Melin Pınar‘ın annesi Derya Pınar, muhalefet milletvekillerine doğru çocuk ayakkabısı fırlattı. İyi Parti İzmir Milletvekili Ümit Özlale, AKP milletvekillerine “Acılı bir babayı buraya getirmek yakışıyor mu? İnsanların acılarını suistimal ediyorsunuz” dedi.

Muhalefet milletvekilleri Pınar’ın salondan çıkartılmasını talep etmesi üzerine Kirişçi, Pınar’ı salondan çıkardı.

Türk Veteriner Hekimler Birliği Başkanı Murat Arslan, çözümün ya 1,5 milyon hayvanı kısırlaştırmakta ya da 4 milyon hayvanı katletmekte olduğunu söyleyerek “2016’da yapılan bir araştırmaya göre itlaf, 20 yıl içinde popülasyonu sadece yüzde 13 azaltıyor. 2024 yılına ait bir çalışmada kısılaştırmanın yüzde 78 başarı sağladığı belirtiliyor” dedi.

CHP Milletvekili Utku Çakırözer, saat 05.53’te “Komisyonda veteriner hekimler, barolar, hayvanseverler uyardı: ‘Uyutarak, öldürerek bu sorun çözülmez!’ Dinlemiyorlar!” şeklinde bir paylaşım yaptı.

Anayasa’ya aykırılık açısından usul tartışması açıldı

Muhalefet milletvekillerinin usul tartışması talepleri üzerine Kirişçi, Anayasa’ya aykırılık açısından usul tartışması açtı. TİP İstanbul Milletvekili Sera Kadıgil, 4 milyon hayvanın öldürülmesi için sunulan teklifin Anayasa’ya aykırı olduğunu savundu.

Komisyon üyesi ve CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, hayvanların Anayasa’nın 45 ve 56. maddeleriyle korunduğuna şu sözlerle dikkat çekti:

“Öyle ki kamu yararı gibi madde 45’te, ‘Tarım, hayvancılık ve tarım arazilerinin korunması’ kamu yararından değerler ve varlıklar olarak söz etmektedir. 56’ncı maddede ise ‘Herkesin sağlıklı, dengeli ve yaşayabileceği bir çevre hakkı vardır’ hükmü gereği hayvanları da kapsadığı açıktır. Ayrıca anayasa 63 maddesiyle de devlete tabii varlıkları ki hayvanlar da bunun içerisine giriyor. Tabii varlıkları korumaya yönelik sorumluluğu yüklenmiştir. O halde canlılar arasında tür bazlı ayrım yapmaksızın hayvanların hukuki varlık olmasını devlete, hayvanların korunmasına ve refahına sağlanmasına yönelik yükümlülükler getirmektedir. Dolayısıyla açıktan anayasaya aykırılığı vardır, bu yasanın açık bir şekilde anayasaya aykırı olduğu için geri çekilmek zorundadır.”

Ancak Anayasa’ya aykırılık önergeleri reddedildi.

Muhalefet temsilcileri, AKP’li milletvekillerinin öne sürdüğü sorunlardan hükümetin sorumlu olduğunu belirtti.

İlk üç madde kabul edildi

Teklif görüşmeleri 18 Temmuz saat 04.00’e kadar devam etti. Ardından ilk üç madde oylamaya sunuldu ve AKP‘li milletvekillerinin oylarıyla ile kabul edildi. DEM Parti Mersin Milletvekili Perihan Koca, “Kahkahalar atarak yine bir katliam yasasını geçiriyorsunuz” diyerek karara tepki gösterdi.

Yaklaşık 18 saat süren görüşmelerde 17 Maddelik teklifin 4. maddesine kadar gelindi. Görüşmelerin aralıksız devam etmesi milletvekillerinin tepkilerine neden oldu. Sabah saat 7.45’den toplantının 22 Temmuz’a ertelenmesi kararlaştırıldı.

Kabul edilen maddeler şu şekilde:

MADDE 1– 24/6/2004 tarihli ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun 1’inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Kanunun amacı;” ibaresinden sonra gelmek üzere “insan, hayvan ve çevre sağlığı gözetilmek kaydıyla” ibaresi eklenmiştir.

MADDE 2– 5199 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (f) ve (j) bentleri aşağıdaki şekilde ve (k) bendinde yer alan “ve hayvanların rehabilite edileceği” ibaresi, “hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve rehabilite edildiği” şeklinde değiştirilmiştir:

f) “Sahipsiz hayvan: Sahipli hayvanlar dışında kalan evcil hayvanları”

j) “Sahipli hayvan: Bir kişi, kuruluş, kurum ya da tüzel kişilik tarafından sahiplenilen, bakımı, aşıları, periyodik sağlık kontrolleri yapılan ve Bakanlık veri tabanına kaydedilen ev hayvanlarını”

MADDE 3– 5199 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi yürürlükten kaldırılmış ve (d) bendinde yer alan “hayvanlara bakan veya bakmak” ibaresi “hayvanları sahiplenmek” şeklinde, (j) bendinde yer alan “ve güçten düşmüş hayvanların korunması” ibaresi “hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakılmaları” şeklinde değiştirilmiştir.

Aktivistler Meclis’te protestolara devam etti

Tarım Komisyonu Başkanı Vahit Kirişçi‘nin salonda yer olmadığı gerekçesiyle hayvan hakları savunucuları ve basını dışarı çıkarttığı görüşmeler, CHP, DEM Parti ve İyi Parti milletvekillerinin ısrarları sonucunda Plan ve Bütçe Komisyonu‘nda devam etti.

Ancak aktivistlerin, veterinerlerin ve avukatların bu salona da girişleri engellendi ve hak savunucuları tartışmaları görüş beyan edemeden koridorlardan takip etmek zorunda bırakıldı. Yasayı savunan Güvenli Sokaklar Derneği temsilcileri ise görüşmelerde yer aldı.

Perihan Koca, aktivistlerin alınmamasına “Komisyon başkanının katliam yasasını kapalı kapılar ardında oldu bittiye getirerek geçirmesine engel olacağız. Hayvan hakları inisiyatifleri içeri alınmıyor. Basın, komisyon toplantı salonundan çıkarılıyor. AKP vekilleri, vekillerimize hakaret ederek manipülasyon yapmaya çalışıyor. İzin vermiyoruz” sözleriyle tepki gösterdi.

Meclis binasındaki direniş görüşmeler sonlandırılana kadar devam etti. Aktivistler, komisyon görüşmelerini “Yasa iptal, vekiller dışarı” sloganlarıyla protesto etti.

Görüşmelere ara verimesiyle aktivistler, salondan çıkan milletvekillerini alkışlarla karşıladı ve “direnişe devam” çağrısı yaptı.