İklim krizi: Okyanus yüzey sıcaklıklarının rekor kırmasıyla aşırı hava olaylarında artış bekleniyor

Dünyanın okyanus yüzeyinin sıcaklığı, uydu kayıtlarının başladığından bu yana tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı ve dünya çapında denizel sıcak dalgalarına yol açtı.

İklim bilimcileri, ABD hükümetine bağlı Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi‘nden (NOAA) alınan ön verilerin, okyanus yüzeyindeki ortalama sıcaklığın nisan ayının başlangıcından bu yana 21,1°C olduğunu ve 2016’da yaşanan önceki 21°C’lik rekoru geride bıraktığını söyledi.

The Guardian’dan Graham Readfearn’ın aktardığına göre, tropikal Pasifikte üç yıl boyunca etkili olan La Niña koşulları, sıcaklıkların bir nebze bastırılmasına yardımcı oldu ve artan sera gazı emisyonlarının etkisini azalttı.

Ancak bilim insanları, ısının artık okyanus yüzeyine yükseldiğini söyleyerek, bu yılın ileriki dönemlerinde tropikal Pasifik’te aşırı hava koşulları riskini artırabilecek ve küresel ısı rekorlarını zorlayabilecek potansiyel bir El Niño modeli konusunda uyarıyor.

‣ 2023 sıcaklık rekorlarıyla başladı: Ocak’ta en yüksek ve en düşük sıcaklık rekorları kırıldı

‣ İklim krizi: Avrupa’da bu yıl kayıtlara geçen en sıcak ikinci kış yaşandı

Orta ve doğu tropikal Pasifik’te serinleme ve daha güçlü alize rüzgarları ile nitelenen La Niña dönemleri, küresel sıcaklıklar üzerinde serinletici bir etkiye sahip. El Niño dönemlerinde, ise bu bölgelerdeki okyanus sıcaklıkları normalden daha sıcak oluyor ve küresel sıcaklıklar yükseliyor.

NOAA verilerine göre, küresel olarak ortalama ikinci en sıcak okyanus sıcaklıkları, 2014’ten 2016’ya kadar süren El Niño ile aynı zamana rastlamıştı.

‣ İklim değişikliğinin dört göstergesi de rekor seviyede: En sıcak yedi yılı yaşadık

Denizel sıcak dalgaları etkili oluyor

Fosil yakıtların kullanımı ve ormansızlaşma nedeniyle atmosfere eklenen sera gazlarının neden olduğu fazladan ısının yüzde 90’ından fazlası okyanuslar tarafından emiliyor.

Geçtiğimiz yıl yapılan bir araştırma, okyanusta biriken ısı miktarının hızla arttığını ve bu ısının okyanusların daha derinlerine nüfuz ederek aşırı hava koşulları için zemin hazırladığını gösterdi.

Okyanus yüzeyinin ilk 2 kilometresinde yapılan ölçümler, özellikle 1980’lerden bu yana okyanusun üst kısımlarında hızlı ısı birikimi olduğuna işaret ediyor.

Mevcut gözlemler, güney Hint Okyanusu, güney Atlantik, kuzeybatı Afrika açıkları, Yeni Zelanda çevresi, Avustralya‘nın kuzeydoğu açıkları ve Orta Amerika‘nın batısı dahil olmak üzere birçok bölgede orta ila güçlü denizel sıcak dalgaları yaşandığını gösteriyor.

‣ İklim krizi: 2022’de Türkiye’de aşırı hava olayları rekor kırdı

Daha sıcak okyanuslar ne anlama geliyor?

Denizel sıcak dalgalarına yerel hava koşulları neden olabilse de çalışmalar okyanuslar ısındıkça bu sıcak dalgalarının sıklık ve yoğunluklarının da arttığını ve bu eğilimin, insan kaynaklı küresel ısınmayla daha da kötüleşeceğini ortaya koyuyor.

Daha sıcak okyanuslar, fırtınalar için daha fazla enerji sağlamanın yanı sıra buz tabakalarını da riske atıyor ve ısındıkça genişleyen tuzlu su nedeniyle küresel deniz seviyelerini yükseltiyor.

Denizel sıcak dalgaları ayrıca denizdeki vahşi yaşam üzerinde yıkıcı etkilere sahip olabiliyor ve tropikal resiflerde mercanların ağarmasına yol açabiliyor. Deneyler ayrıca, ısınan okyanusların besin ağını kökten değiştirebileceğini, alglerin büyümesine ortam hazırlarken insanların yediği türlerin azalabileceğini ortaya koyuyor.

‣ Ardı ardına sıcaklık rekorları kaydedilirken kışa ne oldu?

Karada da rekorlar kapıda

Monash Üniversitesi‘nden İklim Bilimci Prof. Dr. Dietmar Dommenget, insan kaynaklı küresel ısınmanın göstergelerinin okyanuslarda çok daha net olduğunu söyledi:

Açıkça görülüyor ki hızla ısınan bir iklimdeyiz ve her zaman yeni rekorlar göreceğiz. Tahminlerimizin çoğu bir El Niño yaşanacağını öngörüyor. Eğer bir El Niño yaşanırsa, sadece okyanusta değil karada da yeni rekorlar göreceğiz. Bu veriler şimdiden bir rekora şahit olduğumuzu ve bu yılın ilerleyen günlerinde daha fazla rekor görebileceğimiz anlamına geliyor.