Mavi okyanusların rengi iklim değişikliğinin etkisiyle yeşile dönüyor. NASA uzmanları, yeşil rengin sebebinin planktonlar veya okyanusların derinliklerinde yaşayan türler olabileceğini söylüyor.
Birleşik Krallık Ulusal Okyanus Bilimi Merkezi’nin baş bilim insanlarından B. B. Cael liderliğindeki araştırmacılar, NASA’nın Aqua uydusundaki Orta Çözünürlüklü Görüntüleme Spektroradiometresi (MODIS) cihazını kullanarak okyanus rengini analiz etti.
Elde edilen veriler küresel deniz yüzeyinin yüzde 56’sında son 20 yıldır önemli bir renk değişimi yaşandığını ortaya çıkardı. Çalışma, tropikal ve subtropikal bölgelere odaklanarak yılın bir bölümünü karanlıkta geçiren yüksek enlemleri dahil etmedi.
Haritada bulunan siyah noktalar, çalışma dönemi boyunca klorofil seviyelerinin değiştiği alanı gösteriyor. Bu alanlar okyanus yüzeyinin yüzde 12’sini oluşturuyor. Klorofil seviyesi, fitoplankton bolluğunu ve üretkenliğini ölçmek için kullanılıyor.
Mikroskobik fotosentez yapan organizmalar olan fitoplanktonlar, yüzeye yakın sularda bulunuyor ve sudaki besin ağı ile karbon döngüsünün temelini oluşturuyor.
Uzaktan algılama sistemlerinde tek sensörden uzun süreli veri serileri nadiren elde edilebiliyor. Aqua uydusu 2022’de yörüngesindeki 20. yılını kutlarken Cael, bu uydudan hangi uzun vadeli eğilimlerin keşfedilebileceğini sorguladı.
Okyanus rengi bilgisinde gözden kaçmış olabilecek faktörler üzerine düşünen Cael, “Verilerde gerçekte kullandığımız yöntemlerden çok daha fazlası bulunuyor” dedi.
Cael’in ekibi, okyanus rengindeki değişimin iklim değişikliği modellerinde de öngörüldüğünü fark etti. Cael, Gerçek dünyadaki uydu ölçümleri ile modelde görünenler tutarlı. Yani gerçek dünyada gördüğümüz değişiklikler büyük ihtimalle iklimde insan kaynaklı değişikliklerden kaynaklanıyor” dedi.
Daha önceki klorofil hesapları kullanılmış olsaydı bu değişimi tespit etmek için 30-40 yıllık veriye ihtiyaç duyulurdu. Ancak görünür ışığın tamamını kullanan yeni yöntem, 20 yıl içinde eğilimi doğrulayabildi.
Henüz renk tonlarındaki değişimin hangi ekolojik değişimden kaynaklandığını söylemek zor. Ancak yazarlar, bunların farklı plankton topluluklarından veya zooplanktonlar gibi organizmalardan kaynaklanabileceğini düşünüyor. Diğer yandan renk değişikliğinin plastik veya diğer kirletici malzemelerden kaynaklanıyor olma ihtimali düşük.
Okyanusların son 20 yıldır daha tabakalı hale geldiğine dikkat çeken Cael, okyanus yüzeyinin ısınan iklimden gelen aşırı ısıyı emdiğini ve bunun sonucunda besin açısından zengin katmanların karışma eğilimini azalttığını söylüyor.
Besin açısından fakir ortama adapte olan planktonların görülme sıklığı ile denizin tabakalı olduğu alanlar birbiri ile örtüşüyor.
Cael, “Asıl umursadığımız renkteki değişim değil, bu değişimin ekosistemdeki değişimi yansıtmasıdır” dedi. Sıcaklıkların artmasıyla fitoplanktonun her yıl 35 km daha kuzeye kayması bekleniyor. Bu da fitoplanktonlarla beslenen zooplankton dağılımında değişikliklere yol açacak.
Renk değişimleri bir gecede yaşanmıyor ancak sıcaklıklar arttıkça bu değişimler hızlanacak ve değişim gözle görülebilir hale gelecek.
NASA’nın bu yıl uzaya göndermeyi planladığı PACE uydusu, daha iyi renk çözünürlüğünde gözlem yaparak fitoplankton türlerinin çeşitliliği ve büyüme oranları gibi verilerin toplanmasını sağlayacak.