Fotoğraf: Photoholgic / Unsplash
Çin‘deki hava temizliği çalışmalarının ardından, Pasifik Okyanusu‘ndaki aşırı sıcak dalgalarının artışıyla bilim insanları yeni bir paradoksla karşı karşıya kaldı. Hava kirliliğini azaltmak, halk sağlığı için hayati önem taşırken, aynı zamanda atmosferi de ısıtıyor.
Pasifik Okyanusu’nda Alaska‘dan Kaliforniya‘ya kadar uzanan geniş bir alan, “The Blob” olarak adlandırılan ısınma olayına maruz kaldı. Bu alan, balık stoklarının tükenmesine, deniz kuşlarının aç kalmasına, zehirli alg patlamalarına ve balinaların yiyecek bulmak için gemi yollarına girmesine neden oluyor. İlk olarak 2013’te görülen bu olgu, son olarak geçen yaz tekrar ortaya çıktı.
Çin Okyanus Üniversitesi‘nden meteorolog Xiaotong Zheng ve uluslararası meslektaşları, bu olağanüstü ısınmanın Çin’deki hava kirliliği temizliğinden kaynaklandığını öne sürüyor. Uzmanlara göre azalan smog (duman) partikülleri, güneş ışınlarını engelleyerek gezegeni soğutma işlevini kaybetti ve bu da Pasifik’te zincirleme atmosferik olaylara yol açarak okyanusu ısıttı.
2019’da oluşan ‘The Blob’, Kuzey Amerika’nın Pasifik kıyılarında uzun süreli bir deniz ısı dalgasına yol açtı. Kaynak: NASA
Bu bulgular, gelecekteki iklim değişiklikleri açısından kritik öneme sahip olabilir. Aerosol olarak bilinen küçük partiküllerin salınımı, Güney Asya ve Afrika dışında dünya genelinde azalıyor. Bilim insanları, bu temizliğin hem global atmosferi ısıtacağını hem de bölgesel okyanus sıcak hava dalgalarını artıracağını düşünüyor.
Texas A&M Üniversitesi‘nden atmosfer bilimci Yangyang Xu, aerosol azaltımının iklim sistemini daha önce deneyimlemediğimiz şekillerde değiştireceğini belirtiyor. Atlantiğin kuzeyinde geçen yıl boyunca yayılan aşırı sıcak hava dalgasının da aerosol emisyonlarının azaltılmasına bağlı olabileceği düşünülüyor.
Aerosoller, güneş ışınlarını dağıtarak gezegeni soğutma işlevi görürken, atmosferde sadece birkaç gün kalıyor. Ancak bu kısa süre içinde sera gazlarının ısıtıcı etkisinin üçte birini engelliyorlar. Son yıllarda, bu soğutma etkisi dünya genelinde azalmaya başladı. Temiz hava yasaları, Avrupa ve Kuzey Amerika’da aerosol emisyonlarını azaltırken, Çin’de de benzer yasalar uygulandı.
NASA Goddard Uzay Araştırmaları Enstitüsü‘nden iklim modelleyicisi Susanne Bauer, bu yüzyılın ilk on yılında aerosol dönemi sona erdiğini ve bu durumun devam edeceğini belirtiyor. Bilim insanları, aerosol maskesinin kaybolmasıyla birçok bölgede küresel ısınmanın arttığını söylüyor. İngiltere Meteoroloji Ofisi’nden iklim modelleyici Ben Booth, sera gazlarıyla birleşen aerosol azaltımının global ısınmayı hızlandırdığını ifade ediyor.
Çin’deki hava temizliği çalışmalarının etkileri Pasifik boyunca yayılarak, Aleutian Low olarak bilinen düşük basınç alanını şiddetlendirdi ve okyanusun soğumasını engelleyerek aşırı okyanus ısınmasına yol açtı. Bilim insanları, gelecekte daha büyük ve sık ısınma olaylarının yaşanabileceğini öngörüyor.
Aerosoller, kısa ömürlü ve atmosferde hızla dağılan partiküller oldukları için ulusal kirlilik temizliği farklı bölgelerde farklı ısınma etkileri yaratıyor. Bu da atmosferik dolaşım düzenlerini istikrarsızlaştırabiliyor. Bilim insanları, sera gazı emisyonlarını azaltmanın en iyi yol olduğunu belirtiyor.
Ayrıca, kısa ömürlü sera gazı olan metanın azaltılması da hızlı bir çözüm sunabilir. Metan emisyonlarının önlenmesi, aerosollerin kaybolmasıyla oluşan etkileri hafifletebilir. Ancak, kimse aerosol temizliğinin durdurulmasını önermiyor, çünkü bu durum büyük bir ölüm oranına yol açabilir.
Bilim insanları, temiz hava yasalarının halk sağlığı için hayati öneme sahip olduğunu ve aerosol azaltımının iklim değişikliğine olan etkilerini dikkatlice değerlendirmeye devam edeceklerini belirtiyor.