Günümüzde küresel soğuma yoktur

Son günlerde basınımız gene İngiltere’deki The Telegraph ve The Daily Mail kaynaklı “Meğer soğuma varmış! Küresel ısınma ile ilgili tüm bildiklerinizi unutun” haberleri ile doldu. Bu haberlerin saçmalığını basitçe anlatmaya çalışacağım:

Bildiğiniz gibi istatistik en güzel yalan söyleme yöntemlerinin başında gelir. Size şöyle bir resim göstersem:

Sonra da desem ki “bakın işte gördüğünüz gibi Kuzey Buz Denizi’ndeki buz miktarı geçen seneye oranla %60 artmış, demek ki artık küresel soğuma var”, gözünüzle gördüğünüz sizi yorumuma ciddi bir biçimde ikna edebilir. Ama öte yandan size şu grafiği göstersem ve en sondaki kırmızı noktanın 2013 Eylül ayındaki buz miktarını gösterdiğini söylesem Kuzey Buz Denizi’ndeki yüzey buz miktarının geçen seneye göre %60 artmış olmasının bile yüzey buzu miktarındaki azalma trendine gayet uyduğunu görmüş olursunuz. Dolayısıyla kolayca anlayabileceğiniz gibi, söz konusu olan şey iklim değişikliği ise bir seneden diğer seneye olan değişikliklere değil en az son 30 senedeki değişimin ne olduğuna bakmamız gerekir.

Dünya’da iklim değişikliği ile ilgili en yetkili kuruluş olan IPCC iklim değişikliği alanında aktif olarak çalışan bilim insanlarından ve hükümet temsilcilerinden oluşuyor. IPCC 27 Eylül’de açıklanacak olan iklim değişikliği raporunda “iklim değişikliğinin sebebi çok yüksek ihtimalle insanların atmosfere saldığı sera gazlarıdır” diyor. Bu cümleyi tabii ki “bak işte IPCC iklim değişikliğinin sebebinden emin değil” diye okumak da mümkün. Ama size arabanızın tamircisi “sizin arabanın fren balataları çok yüksek ihtimalle aşınmış, bu araba ile trafiğe çıkmasanız iyi olur” dediğinde fren balatalarını tamir ettirmek için tamircinin emin olmasını mı bekliyorsunuz? Dolayısıyla bilim dünyasının “emin olmadığından” bahseden bir gazete haberini okuduğunuz zaman bunun ne demek olabileceğini aklınızda bulundurun. Bir bilim insanı elindeki elmayı bıraktığında yere düşeceğine bile “eminim” demez, size yüzde kaç ihtimalle yere düşeceğini söyler ancak. IPCC raporlarını da bu şekilde okumak gerekir. Öncelikle bilim insanları arasında “küresel ısınma mı var yoksa küresel soğuma mı?” bir tartışma kesinlikle yok. Tartışılan konu “var olan ısınmanın sebebinin insanlık olduğuna emin miyiz?” Buna verilen cevap da “var olan ısınma %95 ihtimalle insan kaynaklı, %5 ihtimalle de doğal kaynaklardan geliyor olabilir”.

Ayrıca iklimde ısınmanın ve soğumanın görüldüğü kısa dönemler olabilir. Mesela geçtiğimiz yaz hava korkulduğu kadar sıcak olmadı. Bundan yola çıkarak havaların soğumaya başladığını söylemek fazla gerçekçi olmaz. İklim değişikliğine şüpheci yaklaşırsanız serin geçen her yazı küresel soğuma olarak nitelendirmeniz mümkündür, ama büyük resim size yanlış olduğunuzu her zaman gösterecektir. Dünyamız ısınıyor ve bunun sorumlusu bizleriz, kendimizi kandırmayalım.

Prof. Dr. Levent Kurnaz

Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Mercator-İPM Araştırmacısı