Coronavirus izlendi: Hava kirliliği seviyelerinde kaydedilen en büyük düşüş neye benziyor?

Yazan: Anthony Cuthbertson

Yeşil Gazete için çeviren: Ali Serdar Gültekin

*

Ülkeler karantinadan çıkmaya başladıkça, koronavirüs koruma önlemlerinin çevre üzerindeki tam etkisi, sadece Avrupa’da hava kirliliğinden kaynaklı 11.000 daha az ölüm de dahil olmak üzere netleşiyor

Nisan ayının sonlarında dünya nüfusunun yarısından fazlasının karantina altında olmasıyla, karayolu ve hava trafiğinden kaynaklanan emisyonlar düştü. Azalan enerji talebi daha genel olarak fosil yakıt enerji santrallerinin çıktılarında azalmaya sebep oldu.

Birçok çevre kuruluşundan gelen son veriler, 2020’de CO2 emisyonlarında büyük bir düşüş olduğunu ortaya koyuyor ve bu da koronavirüs pandemisinin kayıtlardaki en büyük karbon düşüşüne sebep oldu.

1900-2020 yılları arasında enerji kaynaklı küresel CO2 emisyonları

Carbon Brief ve Uluslararası Enerji Ajansı‘ndan (IEA) elde edilen veriler, 2007-2008 mali krizini izleyen önceki rekor düşüşün altı katı büyüklükteki emisyon düşüşünün eşi görülmemiş boyutunu ortaya koyuyor.

2020 için öngörülen rakamlar, CO2 emisyonlarında, önceki savaşlardan veya küresel ekonomik krizlerden daha fazla olarak şimdiye kadarki en büyük yüzde düşüşü tahmin ediyor.

1900-2020 yılları arasında CO2 emisyonlarında yıllara göre değişim

Öngörülmüş 2020 seviyeleriyle enerji kaynaklı emisyonların yıllara bağlı oranları.

Hava kirliliğinde azot dioksit (NO2) emisyonları açısından da büyük bir azalma oldu. NO2, otomobillerde, uçaklarda ve diğer içten yanmalı motorlarda fosil yakıtlar yakıldığında ortaya çıkıyor ve solunum ve diğer ciddi sağlık sorunlarına neden olan zararlı dumanlı sis oluşumuna katkıda bulunuyor. 

2019 ve 2020 ortalama NO2 kıyaslaması

İki ayrı yılın Nisan ayları için Birleşik Krallık bölgelerinde NO2 ortalamaları.

Nisan boyunca Birleşik Krallık‘ta yürürlüğe alınan evde kal emirleri insanları araba sürmek, uçmak ve toplu ulaşım kullanmaktan men ettiğinden, NO2 emisyonlarının azalmasına yol açtı.

Birleşik Krallık’ta hava kirliliği

Haftalık NO2 seviyeleri, Birleşik Krallık Mart ayında karantinaya girdikten sonra kayda değer şekilde düştü.

Enerji ve Temiz Hava Araştırma Merkezi’ne (CREA) göre NO2 ve diğer kirleticilerin koronavirüs karantinasının bir sonucu olarak azalması, Avrupa’da hava kirliliğinden 11.000 daha az ölüm gerçekleşmesine yol açtı.  

Benzer bir trend, Hindistan’da olduğu gibi dünyayı en çok kirleten yerlerde de görülebiliyor.

Apple Maps verilerine göre,  sağlık faydalarından Avrupa’da en çok yararlanan ülkeler olan Fransa, Almanya, İtalya, İspanya ve Birleşik Krallık’ta araba kullanımı yüzde 50 oranında azaldı.

Apple Maps’te araç navigasyonu isteğindeki düşüş

13 Ocak 2020’den itibaren seçilmiş ülkeler.

Apple Maps’te toplu taşıma yol tarifi ısteğindeki düşüş yüzde 90’dan da fazla olarak daha dramatik seviyede.

Apple Maps’te toplu taşıma yol tarifi isteğindeki değişim

13 Ocak 2020’den itibaren seçilmiş şehirler.

Mart ayında hava trafiği de benzer bir düşüş yaşadı. Gerçi ülkeler karantinayı hafiflettikçe hafif bir artış görülüyor.

Ticari uçuş sayısı

2019 yılına kıyasla küresel ticari hava trafiği yüzde 73,7 oranında azaldı.

Küresel NO2 seviyelerinde son haftalarda bir dengelenme söz konusu ve koronovirüs önlemleri azaltıldıkça önlemez bir şekilde yeniden yükselecek.

Küresel NO2 seviyeleri

2020 yılında haftalık NO2 seviyeleri.

Bilim insanları, eğer sert önlemler alınmazsa seviyeler pandemi öncesi eski düzeylerine hızla geri gelecek ve her yıl artmaya devam edecek. Fakat bu münferit ve oldukça acil kriz bize, yavaşça gelmekte olan iklim krizine küresel bir cevapla karşı gelmemizin mümkün olduğunu gösterdi.

CREA analizcilerinden Lauri Myllyvirta, “Tüm hayatın ve iş dünyasının normale dönmesi için sabırsızlanıyoruz; kimse fosil yakıt kirliliğine dönmeyi beklemiyor” diyor: “Avrupalı karar vericilerin temiz havayı, temiz enerjiyi ve temiz ulaşımı krizden toparlanma planlarının bir parçası haline getirmesi hayati öneme sahip.”

Makalenin İngilizce orijinali