[COP29] Bakan Kurum ilk kez ‘fosil yakıtlardan çıkış’tan söz etti: Tarih yok

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Bakü’de gerçekleşen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) Taraflar Konferansı‘nda (COP29)’da ilk kez fosil yakıtlardan çıkışa dair açıklama yaptı.

Zirvedeki özel oturumda Türkiye’nin 2053 net sıfır hedefine yönelik Uzun Dönemli İklim Değişikliği Stratejisi belgesini açıklayan Kurum’un ifade ettiği yol haritası 2053 yılında yüzde 50 yenilenebilir enerji ve yüzde 30 nükleer enerji hedefini kapsıyor.

Fosil yakıtlardan çıkış hedefi belirtilmezken, metinde kömür kelimesi dahi yer almıyor.

[COP29] Türkiye iklim yol haritasını paylaştı: Kömürden çıkış yine yok
[COP29] İklim STK’leri Türkiye’nin kömürden çıkış planlamasını talep ediyor

Kurum’un 2053 Türkiye’nin Uzun Dönemli İklim Değişikliği Stratejisi sunumunun ardından Greenpeace Türkiye Program Direktörü Berkan Özyer, “Uzun vadeli hedefte kömür ve genel olarak fosil yakıtlardan çıkışa yönelik hiçbir hedefin yer almamasına” dair bir soruyu doğrudan Bakan Kurum’a yöneltti.

Kurum, 2053 yenilenebilir hedeflerini tekrar dile getirdikten sonra “Zaman içerisinde fosil yakıtlardan bu süreçte çıkmış olacağız. Emisyon üretmeyen enerji tesis edecek adımları da inşallah atmaya devam edeceğiz” yanıtını verdi. Böylece Bakan Kurum, ilk defa fosil yakıtlardan çıkış hedefini dile getirmiş oldu.

Greenpeace: Kademeli çıkış için iddialı bir tarih belirlenmeli

Özyer, Bakan Kurum’un açıklamasına dair şu değerlendirmede bulundu:

“Fosil yakıtlardan çıkış açıklamasını bakanın ağzından ilk defa duymak önemli bir adım. Daha geçen sene ‘Fosil yakıt kullanımını azaltacağız’ açıklamasını yapmıştı. Ancak fosil yakıtlardan çıkış, net bir hedef koymak ve planlama yapmakla mümkün olabilir. Bu nedenle acilen fosil yakıtlardan kademeli çıkış için iddialı bir tarih belirlenmelidir.”

Bu niyetin ilk adımının da Afşin-Elbistan A Termik Santrali’ne, yeni bir santral büyüklüğünde, 688 MW’lık ek ünite yapılmasının iptali olmalısı gerektiğini belirten Özyer, “‘Karbon Nötr Türkiye Yolunda İlk Adım: Kömürden Çıkış 2030’ raporu kömürden adil bir çıkışın 2030 yılında yapılmasının mümkün olduğunu gösteriyor. Şimdi hem Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na hem de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na soruyoruz: Fosil yakıtlardan çıkış için net tarih ne zaman?” dedi.

‘Çözüm olarak gösterilen nükleer enerji yeni sorunlar yaratır’

Bakan’ın COP29’da sunduğu 2053 Türkiye’nin Uzun Dönemli İklim Değişikliği Stratejisi (Long-term Low Emission Development Strategy – LTS), 2053 net sıfır emisyon hedefine ulaşabilmek için sektörel stratejik hedefleri, farklı sektörlere yönelik temel politikaları belirliyor ve yol haritasını oluşturuyor.

Bunun yanında Türkiye’nin iklim politikalarına dair bir başka belge de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nca 12 Kasım’da açıklanan 2024-2028 Stratejik Planı. 2024-2028 Stratejik Planı’nda da petrol ve doğalgaz altyapısının güçlendirileceği, petrol ve doğalgaz arama ve üretiminin artırılacağı, yerli kömür arama ve üretiminin artırılacağı belirtiliyor.

Greenpeace Türkiye İklim ve Enerji Kampanya Sorumlusu Emel Türker Alpay da her iki belge ile ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:

“Uzun Dönemli İklim Değişikliği Stratejisi’nde iklim değişikliğinin en büyük nedenlerinden biri olan kömüre dair herhangi bir plan yer almıyor. Enerji dışındaki pek çok sektör için de tatmin edici azaltım hedefleri öngörülmüyor. Belgede yer verilen nükleer enerji ise iklim değişikliği ile mücadelede küresel sıfır emisyon hedefine katkı sağlamada etkisiz ve pahalı bir yatırım. Nükleer kazalarda gördüğümüz gibi pek çok güvenlik sorununu beraberinde getiriyor ve nükleer atık sorunu hala çözülebilmiş değil. ”

Türker Alpay iklim değişikliği için hızlı, ucuz ve güvenli bir çözüme ihtiyacımız  olduğuna dikkat çekti; her iki stratejik plan ile  Türkiye’nin önüne koyduğu 2053 net sıfır hedefini karşılamasının mümkün olmadığını vurguladı:

“İklim değişikliği ile mücadelede yapılması gereken açık ve net: Fosil yakıtlardan vazgeçmek ve bizi bu açık hedeften uzaklaştıracak nükleer gibi çözüm önerilerine yanaşmamak. Emisyonlarının %20-25’i kömürlü termik santrallerden kaynaklanan Türkiye’nin iddialı bir iklim hedefi için yeni kömürlü termik santral yapmama kararı alması ve kademeli olarak kömürden çıkışı planlaması gerekiyor.”